چرا کافرشدن جن و انس آسیبی به خدا نمی‌زند/ عبادت؛ تنها سرمایه انسان
گروه حوزه‌های علمیه: مفسر قرآن کریم با طرح این سؤال که قرآن در جایی هدف خلقت را عبادت جن و انس می‌داند و در جای دیگری فرموده اگر همه جن و انس کافر شوند به خدا آسیبی نخواهد رسید به آن پاسخ داد و تاکید کرد: خدا حکیم و فیاض مطلق است لذا از حیث خالق بودن هدفی برای خود ندارد ولی از روی حکمت، عبادت را برای هدفمندکردن زندگی انسان واجب کرده است.
به گزارش خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا) آیت‌الله العظمی عبدالله جوادی آملی 6 بهمن ماه در ادامه تفسیر سوره مبارکه ذاریات با بیان اینکه فرار انسان به سمت خداوند نشانه توحید است گفت: یکی از شاخصه‌های فرار به سوی خدا استقامت و مداومت در عمل نیک ولو اندک است؛ یعنی در نزد خدا عمل نیک کم بهتر از عمل فراوانی است که مقطعی باشد بنابراین اگر انسانی شروع به نافله و نماز جعفر طیار کرد هر چند اندک آن را ترک نکند.
وی با اشاره به مقوله علم دینی با بیان اینکه علمی که موضوعش فعل‌الله است، علم دینی است تصریح کرد: غفلت دانشگاه در این است که نمی‌داند زمین و آسمان و هوا، فعل خداست؛ در تفسیر، مفسر، قول خدا را بررسی و در فیزیک و دریاشناسی و ستاره‌شناسی نیز محققان، فعل خدا را تحقیق می‌کنند و چون فعل‌الله است، علم دینی است.
این مفسر قرآن در ادامه علما را بقیةالله خواند و عنوان کرد: لقب بقیةالله اصالتا در نظام خلقت برای ائمه(ع) به خصوص امام زمان(عج) است ولی بالتبع آنان، شاگردان ایشان نیز بقیةالله هستند همان طور که امام علی(ع) فرمودند «العلماء باقون مابقی الدهر».
این مفسر قرآن گفت: دین به ما دستور داده که علما باید جلوی مفاسد فضای مجازی و حقیقی را بگیرند که به نظر من فضای مجازی، هم مجاز نیست و حقیقی است که دامن‌گیر خیلی از جوانان شده است.
این مرجع تقلید با بیان اینکه اگر علما جلوی این مفاسد نگیرند و ساکت بمانند کوتاهی کرده‌اند اظهار کرد: اگر شاگردان بقیة الله و مصادیق آن یعنی علما، قیام کردند خداوند به فضلش فتنه مفاسد را دفع می‌کند وگرنه آنان نیز مقصر خواهند بود.
این مرجع تقلید با بیان اینکه انسان در قیامت عذری ندارد بیان کرد: خداوند به انسان شعور و عقل داده تا حجت را برای او تمام کند ولی در مورد جن با اینکه مکلف هستند تحت ولایت اولیاء و انبیاء انسانی هستند؛ اینکه جن به جایی برسد که وحی دریافت کرده و شریعتی داشته باشد چیزی در تایید آن نداریم ولی این دلیل بر تمام نشدن حجت بر آنان نیست.
آیت‌الله العظمی جوادی آملی با بیان اینکه در برخی موارد در قرآن نام جن زودتر و در برخی موارد نام انس زودتر در آیات آمده است، عنوان کرد: چون مدعیان نبوت و منکران وحی در میان انسان‌ها بیشتر است در آیه 88 اسراء اول نام انس را برده است.
صاحب تفسیر تسنیم با اشاره به هدف خلقت که عبادت است گفت: عبادت تنها مایه و عامل آبروی انسان است و دعا نیز مصداقی از مصادیق عبادت است و گرنه حیثیتی در نزد خدا نداریم؛ پس اگر انسان آبرویی دارد به وسیله عبادت است و خداوند می‌خواهد انسان آبرومند باشد و تنها راه آبرومندی نیز عبادت اوست.
آیت‌الله العظمی جوادی آملی افزود: این آیه با اینکه از غرر آیات است ولی باید در تفسیر آن آیات دیگر نیز دیده شود؛ زیرا این سؤال مطرح است که اگر خدا بشر و جن را برای عبادت خلق کرد در این صورت چرا در جای دیگری در قرآن فرموده اگر همه جن و انس کافر شوند هم به خدا آسیبی نمی‌رسد؟ آیا در صورت کفران جن و انس فعل خدا بی‌نتیجه نمی‌ماند و کار خدا عبث نخواهد شد؟
این مفسر قرآن با بیان اینکه پاسخ این مسئله را نمی‌توان از شافعی و امثال او پرسید افزود: خدا از آن جهت که خداست محال است هدف داشته باشد چون هدف چیزی است که فاعل میان خود و هدف کاری قرار می دهد تا به آن برسد و نقص خود را برطرف کند و یا نقصی از دیگری بردارد که هر دو برای خدا محال است. اگر فاعل کمال نامتناهی داشت نه خلق می‌کند تا سودی ببرد و نه خلق کرده تا جودی کرده باشد زیرا او جواد بالذات است.
وی اظهار کرد: بنابراین هدف در اینجا یعنی آیه «وما خلقت الجن» به مخلوق برمی‌گردد نه به خالق؛ چون خدا حکیم محض است و صدر و ساقه او حکیمانه و لغوی در کار او نیست پس نفع در اینجا به فعل بر می‌گردد و نه به فاعل.
