استاد حوزه علمیه بیان کرد:
دلایل قرآنی قبح سقط جنین قبل از 4 ماه
گروه حوزه‌های علمیه: استاد حوزه علمیه با بیان اینکه از منظر قرآن ولوج و دمیده شدن روح، آغاز حیات جنین است و براساس روایات، زمان آن چهار ماهگی جنین است، گفت: اگرچه قبل از ولوج روح، سقط حرام و مصداق قتل نیست، ولی هم از بعد اخلاقی و هم با استدلال التزامی به برخی آیات قرآن، کاری غیراخلاقی و قبیح است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا آل‌بویه، استاد و محقق حوزه علمیه، امروز 25 بهمن در نشست علمی «سقط جنین از منظر الهیات اخلاقی» که در مدرسه علمیه حضرت صدیقه کبری(س) برگزار شد، گفت: اخلاق زبان مشترک میان انسان‌ها و افراد متدین به دینی خاص است، زیرا ممکن است افراد روشنفکر گرایش خود به فقه را کتمان کنند یا در مورد پذیرش آن تردید ایجاد کنند، لذا پرداختن به مباحث سقط جنین از منظر اخلاق و مباحث قرآنی می‌تواند ما را در نقطه مشترک با مخالفان درون دینی قرار دهد.
آل‌بویه با اشاره به نادرستی سقط جنین ادامه داد: یک استدلال سنتی در این مورد وجود دارد و آن اینکه کشتن انسان و جنینی که در تعریف انسان می‌گنجد، غیراخلاقی و نادرست است. البته فلاسفه غربی به این موضع ایراد گرفته و آورده‌اند که این استدلال در تقبیح سقط جنین، عقیم است، زیرا مراد از انسان معلوم نشده که انسان اجتماعی یا انسان وجودشناختی است.
استاد حوزه علمیه اظهار کرد: باید در بحث سقط میان انسان و شخص تفاوت قائل شویم، زیرا سقط را نمی‌توان بر مفهوم شخص که بار ارزشی دارد بار کرد از این رو باید روی کلمه «انسان» متمرکز شویم البته آغاز حیات انسان، مبهم است که آیا با باروری تخمک محقق می‌شود یا آغاز حرکت جنین، یا احساس مادر از حامله بودن یا فعالیت مغزی جنین همچنین تولد و این بحث اختلافی میان اندیشمندان وجود دارد.
وی با بیان اینکه علم پزشکی چون تنها به ساحت جسم انسان می‌پردازد، نمی‌تواند به این بحث خاتمه دهد بیان کرد: اگر انسان را تک‌ساحتی و مادی بنگریم در این صورت فیصله‌دهنده بحث آغاز حیات، علم پزشکی است، ولی چون انسان تک‌ساحتی نیست، بنابراین باید به قرآن و روایات رجوع کنیم.
آل‌بویه با بیان اینکه در کشتن انسان بالغ اختلافی میان هیچکس نیست، تصریح کرد: اختلاف در این است که آیا به جنین هم می‌توان «انسان» اطلاق کرد و اگر می‌شود از چند ماهگی است؟.
وی با اشاره به آیات قرآن در این باره گفت: دو راه برای پیگیری این مسئله در قرآن وجود دارد که یک راه بررسی آیاتی است که مراتب خلقت انسان را بیان فرموده از جمله اینکه انسان از تراب آفریده شده و بعد علقه و مضغه و ... و در نهایت هم خلقت دیگری دارد و خداوند بعد از خلق آخر، به خودش تبریک گفته است و راه دیگر نیز این است که به گفته یکی از فلاسفه، اگر تحلیل درستی از مرگ داشته باشیم می‌توانیم درک درستی هم از آغاز حیات انسان ارایه کنیم. این فیلسوف غربی استناد کرده که چون انسان را با مرگ مغزی، مرده محسوب می‌کنند، پس آغاز حیات انسان نیز زمانی است که مغز جنین فعالیت خود را شروع می‌کند.
این استاد و محقق حوزه با بیان اینکه این نظر را قبول ندارد عنوان کرد: مرگ از دید قرآن کریم و در ادبیات آن نابودشدن نیست و انسان چون دو ساحت مادی و معنوی دارد لذا دو سنخ استدلال عام و خاص از قرآن قابل برداشت است؛ در بخش استدلالات عام، براساس آیات قرآن، قیامت امری مسلم است و انسان با مردن، نیست و نابود نمی‌شود زیرا اگر نیست و نابود شود در این صورت اعاده معدوم به نظر می‌آید در حالی که لازمه نابودنشدن این است که میان حیات دنیوی و اخروی انسان رابطه اتصالی برقرار باشد.
عضو شورای دانشنامه و از اعضای گروه علوم اسلامی دانشنامه زن مسلمان با اشاره به استدلال خاص قرآنی در این مورد به دو دسته دلالت مطابقی و التزامی اشاره و تصریح کرد: برخی آیات مانند «اللَّهُ يَتَوَفَّى الْأَنْفُسَ حِينَ مَوْتِهَا...»(42 زمر) دلالت مطابقی دارد و برخی آیات دیگر نیز مانند صحبت فرشتگان بعد از مردن انسان با او دلالت التزامی دارد چون اگر انسان بعد از مرگ نباشد حرف زدن فرشتگان با او معنا نخواهد داشت لذا ساحت اصلی ما ساحت ماندگار ما یعنی روح است و انسانیت ما نیز تابع آن است بنابراین زمانی انسانیت محقق می‌شود که روح در جنین بدمد.
مسئول پژوهشکده فلسفه و کلام پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، با بیان اینکه نفخ روح طبق آیات قرآن متاخر از لقاح و مضغه و. ... است عنوان کرد: دلیلی از قرآن برای ولوج روح نداریم ولی روایات چهار ماهگی را بیان کرده‌اند لذا جنین تا چهار ماهگی، انسان نیست و چون انسان نیست سقط مصداق قتل محسوب نمی‌شود البته این به معنای آن نیست که قتل جنین قبل از چهار ماهگی عملی پسندیده است زیرا از لحاظ اخلاقی عملی غیراخلاقی و ناپسند محسوب می‌شود زیرا حتی در روایت داریم که فرزندان سقط شده مقام شفاعت دارند که خود بحث جداگانه‌ای را طلب می کند.
استاد حوزه علمیه با تاکید بر اینکه قبل از ولوج روح، قتل نفس صورت نگرفته است، اظهار کرد: البته برخی افراد غربی مانند شوارتز معتقد هستند که از لحظه لقاح، انسان است و کشتن انسان نادرست است اما براساس استدلال قرآنی که آوردم این مسئله درست نیست.
آل‌بویه با بیان اینکه قتل جنین قبل از روح هم از لحاظ الهیاتی و هم اخلاقی قبیح است، زیرا انسانِ بالقوه است، ادامه داد: البته انسان چون از منظر قرآن، خلیفة‌الله است و قرار است در آینده امانت الهی را بر دوش بکشد لذا از این منظر و از نگاه اخلاقی نیز سقط نطفه هم به عنوان هبه و هدیه الهی درست نیست ولی مصداق سقط محسوب نمی‌شود.
وی افزود: اخلاق با جان ما سر و کار دارد و سقط جنین حتی قبل از دمیدن و ولوج روح اگرچه مصداق کشتن انسان نیست ولی مقام انسانی مادر را تنزل می‌دهد و مادری که با این نگاه به زندگی می‌نگرد دسته به چنین کاری نخواهد زد.
