فراز و فرود کمیسیون‌های شورای توسعه فرهنگ قرآنی در سال 95/مهدی فیض بیان کرد:
مشکلات کمیسیون آموزش عمومی قرآن / چالشی به نام نداشتن حق پژوهش
گروه فعالیت‌های قرآنی: معاون فرهنگی پرورشی وزیر آموزش و پرورش با تأکید بر اینکه هر آنچه که بخواهد به عنوان کار جدید مطرح باشد، نیاز به یک اقدام مطالعاتی و پژوهشی دارد، تصریح کرد: اگر پروژه‌ای تعریف کنیم که جنبه مطالعاتی برای تصمیم‌گیری‌های بعدی داشته باشد، می‌گویند باید در کمیسیون پژوهش اجرا شده و بودجه آن، آنجا تخصیص داده شود.
مهدی فیض، دبیر کمیسیون آموزش عمومی قرآن شورای توسعه فرهنگ قرآنی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، در مورد مهم‌ترین چالش‌هایی که این کمیسیون در سال 95 با آن مواجه بوده است، گفت: کمیسیون آموزش عمومی قرآن دامنه فعالیت‌های گسترده‌ای دارد؛ لذا این موضوع نیاز به یک شفاف‌سازی دارد، مشکل اول ما این است که در این شفاف‌سازی مرز دقیقی بین فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی و فعالیت‌های آموزش عمومی قرآن وجود ندارد.
وی افزود: مشکل دوم این است که بخشی از فعالیت‌های آموزشی نیازمند به اقدامات مطالعاتی و پژوهشی است، یعنی کار آموزشی اگر بخواهد زیربنایی باشد و طراحی دانش‌بنیان در آن اتفاق بیفتد نیازمند کار پژوهشی است، از سوی دیگر گفته می‌شود که کار پژوهشی بر عهده کمیسیون آموزش عالی است، لذا این برداشت به وجود می‌آید که کمیسیون فقط باید کاری را انجام دهد که به صورت روتین تعریف شده باشد و تکرار کارهای گذشته باشد.
معاون فرهنگی پرورشی وزیر آموزش و پرورش با تأکید بر اینکه هر آنچه که بخواهد به عنوان کار جدید مطرح باشد، نیاز به یک اقدام مطالعاتی و پژوهشی دارد، تصریح کرد: در تعریف کاری که صورت گرفته است باید ابتدا مطالعات پژوهشی انجام شود و لذا برای این مقوله بودجه‌ای نمی‌توانیم اختصاص دهیم. در واقع به این صورت می‌شود که کار مطالعاتی تصمیمات خودمان را انجام دهیم، باید بودجه کمیسیون دیگری را استفاده کنیم که این موضوع یک مقداری باید شفاف‌تر شود. یعنی هر کمیسیون این اجازه را داشته باشد که برای حوزه عمل خودش بتواند فعالیت پژوهشی محدود انجام بدهد.
فیض در ادامه این بخش از صحبت‌های خود در پاسخ به این سوال که کمیسیون آموزش عمومی قرآن در حال حاضر اجازه چنین فعالیتی ندارد؟ گفت: اگر هم اکنون پروژه‌ای تعریف کنیم که جنبه مطالعاتی برای تصمیم‌گیری‌های بعدی داشته باشد، با توجه به جنبه مطالعاتی که دارد، می‌گویند باید در کمیسیون پژوهش اجرا شده و بودجه آن آنجا تخصیص داده شود.
وی در ادامه اظهار کرد: نکته دیگر این است که کمیسیون آموزش عمومی ماهیتی غیر اجرایی دارد و در واقع یک مجمعی است که افراد دور هم جمع می‌شوند تا برای هماهنگی فعالیت‌هایی انجام دهند. وقتی ما واقعیت را نگاه می‌کنیم می‌بینیم که این کمیسیون متشکل از بخش عمده‌ای از فعالیت‌های اجرایی است که برای تعیین موضوعات و محورهای مختلف اعم از فعالیت برای نظارت، ارزیابی و ... کارهایی که باید انجام دهند. برای همین کمیسیون باید از ماهیت صِرف یک مجمع مشورتی ارتقا پیدا کند. یعنی کمیسیون سر جای خود بماند و یک بازوی اجرایی تشکیل شود. البته خود شورای توسعه فرهنگ قرآنی مدل مرکز را مطرح کرده است، ما امیدواریم در آموزش و پرورش بتوانیم مرکز هماهنگی توسعه آموزش عمومی قرآنی کریم را ایجاد کنیم تا با ایجاد آن یک مقدار کارهای کمیسیون سامان بهتری پیدا کند.
فیض همچنین در مورد پیامدهایی که تشکیل این مرکز می‌تواند به دنبال داشته باشد، بیان کرد: ایجاد این مرکز طبیعتاً پیامدهای خاص خودش را دارد، از جهت تأمین نیروی انسانی و ساختار و تشکیلات، ممکن است در درون وزارت آموزش و پرورش با موانعی مواجه شویم، یا سازمان برنامه و بودجه ایراداتی وارد ببیند، بنابراین تشکیل این مرکز کار را یک مقدار دشوار می‌کند و از آن طرف تشکیل مرکز هم ضرورت دارد. امیدواریم بتوانیم هم در وزارت آموزش و پرورش و هم در سازمان برنامه و بودجه کشور موانع را برطرف کنیم.
دبیر کمیسیون آموزش عمومی قرآن کریم در ادامه در پاسخ به این سوال که برای برطرف کردن چالش‌های پیش روی کمیسیون در سال 96 چه راهکارهایی را مدنظر قرار دارید، گفت: به هر حال نیاز به راهکارهای پیچیده‌ای نیست، به نظر من شورای توسعه فرهنگ قرآن تقسیم کارها را انجام داده است و باید یک تبصره‌هایی را هم لحاظ کند. اگر آن تبصره‌ها لحاظ و تعریف شود که هر کمیسیونی مجاز است که فعالیت‌های حوزه خودش را - یعنی مبانی نظری فعالیت‌های حوزه خود - مورد مطالعه و بررسی قرار داده و بودجه برای آن اختصاص دهد، با یک تبصره یکی از چالش‌ها برطرف می‌شود. بنابراین لازم است تا همکاران ما در شورای توسعه فرهنگ قرآنی چنین دیدگاهی داشته باشند.
فیض در بخش دیگری از این گفت‌وگو در مورد چالشی به نام برگزار نشدن جلسات کمیسیون و نیز عدم حضور وزیر در جلسات، اظهار کرد: با توجه به تعریفی که به عنوان نائب رئیس شده است، بر اساس آئین‌نامه حضور معاون وزیر در جلسات به آن رسمیت می‌دهد، لذا تشکیل کمیسیون برای ما به عنوان یک چالش مطرح نبوده است. به اعتقاد من یک مقدار هماهنگی‌های داخلی و استقرار معاون جدید فرهنگی و پرورشی از جمله موانع عدم تشکیل جلسه بوده است تا به این ترتیب نتوانیم جلسات را برگزار کنیم. غیر از این مانع دیگری برای تشکیل جلسات وجود نداشته است.
وی در مورد حضور وزیر جدید آموزش و پرورش در جلسات کمیسیون نیز خاطرنشان کرد: در آخرین جلسه‌ای که در سال 95 برگزار شد، تا آخرین لحظات مقرر بود تا وزیر حضور داشته باشد اما یک سفر استانی اضافه بر برنامه پیش آمد وگرنه از قبل بنای ایشان حضور در جلسه بود.
معاون فرهنگی پرورشی وزیر آموزش و پرورش در بخش پایانی گفت‌وگوی خود با ایکنا در مورد دستاوردهای این کمیسیون در سال 95 و نیز پیش بینی‌ای که از فعالیت‌های این کمیسیون در سال 96 دارد نیز اذعان کرد: در سال 95 دو اقدام اتخاذ شد، اقدام اول سند راهبردی کمیسیون بود که تنظیم اولیه صورت گرفته بود و قرار شد که سند نهایی مصوبه کمیسیون به حساب بیاید. در نهایت نیز مقرر شد این سند در کارگروهی هشت نفره تدوین نهایی شود. همچنین تشکیل مرکزی که در مورد آن بحث شد یکی دیگر از دستاوردها می‌تواند باشد. این مرکز به عنوان بازوی اجرایی کمیسیون که در خود کمیسیون مورد تصویب قرار گرفت، خواهد بود. در مورد سال 96 نیز این امید وجود دارد که به صورت ماهانه جلسات را برگزار کنیم. همچنین بر اساس تصمیمی که در سال 95 گرفته شد مقرر شد تا وزیر هر دو ماه یکبار در جلسات حضور داشته باشد.
وی افزود: مشکل دوم این است که بخشی از فعالیت‌های آموزشی نیازمند به اقدامات مطالعاتی و پژوهشی است، یعنی کار آموزشی اگر بخواهد زیربنایی باشد و طراحی دانش‌بنیان در آن اتفاق بیفتد نیازمند کار پژوهشی است، از سوی دیگر گفته می‌شود که کار پژوهشی بر عهده کمیسیون آموزش عالی است، لذا این برداشت به وجود می‌آید که کمیسیون فقط باید کاری را انجام دهد که به صورت روتین تعریف شده باشد و تکرار کارهای گذشته باشد.
معاون فرهنگی پرورشی وزیر آموزش و پرورش با تأکید بر اینکه هر آنچه که بخواهد به عنوان کار جدید مطرح باشد، نیاز به یک اقدام مطالعاتی و پژوهشی دارد، تصریح کرد: در تعریف کاری که صورت گرفته است باید ابتدا مطالعات پژوهشی انجام شود و لذا برای این مقوله بودجه‌ای نمی‌توانیم اختصاص دهیم. در واقع به این صورت می‌شود که کار مطالعاتی تصمیمات خودمان را انجام دهیم، باید بودجه کمیسیون دیگری را استفاده کنیم که این موضوع یک مقداری باید شفاف‌تر شود. یعنی هر کمیسیون این اجازه را داشته باشد که برای حوزه عمل خودش بتواند فعالیت پژوهشی محدود انجام بدهد.
فیض در ادامه این بخش از صحبت‌های خود در پاسخ به این سوال که کمیسیون آموزش عمومی قرآن در حال حاضر اجازه چنین فعالیتی ندارد؟ گفت: اگر هم اکنون پروژه‌ای تعریف کنیم که جنبه مطالعاتی برای تصمیم‌گیری‌های بعدی داشته باشد، با توجه به جنبه مطالعاتی که دارد، می‌گویند باید در کمیسیون پژوهش اجرا شده و بودجه آن آنجا تخصیص داده شود.
وی در ادامه اظهار کرد: نکته دیگر این است که کمیسیون آموزش عمومی ماهیتی غیر اجرایی دارد و در واقع یک مجمعی است که افراد دور هم جمع می‌شوند تا برای هماهنگی فعالیت‌هایی انجام دهند. وقتی ما واقعیت را نگاه می‌کنیم می‌بینیم که این کمیسیون متشکل از بخش عمده‌ای از فعالیت‌های اجرایی است که برای تعیین موضوعات و محورهای مختلف اعم از فعالیت برای نظارت، ارزیابی و ... کارهایی که باید انجام دهند. برای همین کمیسیون باید از ماهیت صِرف یک مجمع مشورتی ارتقا پیدا کند. یعنی کمیسیون سر جای خود بماند و یک بازوی اجرایی تشکیل شود. البته خود شورای توسعه فرهنگ قرآنی مدل مرکز را مطرح کرده است، ما امیدواریم در آموزش و پرورش بتوانیم مرکز هماهنگی توسعه آموزش عمومی قرآنی کریم را ایجاد کنیم تا با ایجاد آن یک مقدار کارهای کمیسیون سامان بهتری پیدا کند.
فیض همچنین در مورد پیامدهایی که تشکیل این مرکز می‌تواند به دنبال داشته باشد، بیان کرد: ایجاد این مرکز طبیعتاً پیامدهای خاص خودش را دارد، از جهت تأمین نیروی انسانی و ساختار و تشکیلات، ممکن است در درون وزارت آموزش و پرورش با موانعی مواجه شویم، یا سازمان برنامه و بودجه ایراداتی وارد ببیند، بنابراین تشکیل این مرکز کار را یک مقدار دشوار می‌کند و از آن طرف تشکیل مرکز هم ضرورت دارد. امیدواریم بتوانیم هم در وزارت آموزش و پرورش و هم در سازمان برنامه و بودجه کشور موانع را برطرف کنیم.
دبیر کمیسیون آموزش عمومی قرآن کریم در ادامه در پاسخ به این سوال که برای برطرف کردن چالش‌های پیش روی کمیسیون در سال 96 چه راهکارهایی را مدنظر قرار دارید، گفت: به هر حال نیاز به راهکارهای پیچیده‌ای نیست، به نظر من شورای توسعه فرهنگ قرآن تقسیم کارها را انجام داده است و باید یک تبصره‌هایی را هم لحاظ کند. اگر آن تبصره‌ها لحاظ و تعریف شود که هر کمیسیونی مجاز است که فعالیت‌های حوزه خودش را - یعنی مبانی نظری فعالیت‌های حوزه خود - مورد مطالعه و بررسی قرار داده و بودجه برای آن اختصاص دهد، با یک تبصره یکی از چالش‌ها برطرف می‌شود. بنابراین لازم است تا همکاران ما در شورای توسعه فرهنگ قرآنی چنین دیدگاهی داشته باشند.
فیض در بخش دیگری از این گفت‌وگو در مورد چالشی به نام برگزار نشدن جلسات کمیسیون و نیز عدم حضور وزیر در جلسات، اظهار کرد: با توجه به تعریفی که به عنوان نائب رئیس شده است، بر اساس آئین‌نامه حضور معاون وزیر در جلسات به آن رسمیت می‌دهد، لذا تشکیل کمیسیون برای ما به عنوان یک چالش مطرح نبوده است. به اعتقاد من یک مقدار هماهنگی‌های داخلی و استقرار معاون جدید فرهنگی و پرورشی از جمله موانع عدم تشکیل جلسه بوده است تا به این ترتیب نتوانیم جلسات را برگزار کنیم. غیر از این مانع دیگری برای تشکیل جلسات وجود نداشته است.
وی در مورد حضور وزیر جدید آموزش و پرورش در جلسات کمیسیون نیز خاطرنشان کرد: در آخرین جلسه‌ای که در سال 95 برگزار شد، تا آخرین لحظات مقرر بود تا وزیر حضور داشته باشد اما یک سفر استانی اضافه بر برنامه پیش آمد وگرنه از قبل بنای ایشان حضور در جلسه بود.
معاون فرهنگی پرورشی وزیر آموزش و پرورش در بخش پایانی گفت‌وگوی خود با ایکنا در مورد دستاوردهای این کمیسیون در سال 95 و نیز پیش بینی‌ای که از فعالیت‌های این کمیسیون در سال 96 دارد نیز اذعان کرد: در سال 95 دو اقدام اتخاذ شد، اقدام اول سند راهبردی کمیسیون بود که تنظیم اولیه صورت گرفته بود و قرار شد که سند نهایی مصوبه کمیسیون به حساب بیاید. در نهایت نیز مقرر شد این سند در کارگروهی هشت نفره تدوین نهایی شود. همچنین تشکیل مرکزی که در مورد آن بحث شد یکی دیگر از دستاوردها می‌تواند باشد. این مرکز به عنوان بازوی اجرایی کمیسیون که در خود کمیسیون مورد تصویب قرار گرفت، خواهد بود. در مورد سال 96 نیز این امید وجود دارد که به صورت ماهانه جلسات را برگزار کنیم. همچنین بر اساس تصمیمی که در سال 95 گرفته شد مقرر شد تا وزیر هر دو ماه یکبار در جلسات حضور داشته باشد.
