سیروس مقدم، کارگردان سریال «علی البدل» در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) درباره نحوه شکلگیری ایده سریال «علیالبدل» گفت: ایده اولیه این سریال طی سفری که محسن تنابنده به یکی از آبگرمهای آذربایجان داشتند شکل گرفت، البته طرح آن چند سالی بود که به سیما داده شده بود، اما به دلیل اینکه برای ساخت این کار حتماً نیاز بود تا فصل بهار و تابستان داشته باشیم تا در آن بتوانیم مشکل کمآبی را تصویر کنیم ساخت کار چند سالی به تعویق افتاد که در نهایت با همراهی مسئولان سیما این امکان فراهم آمد تا کار مورد نظر جلوی دوربین رود.
وی درباره جایگاه شعار سال در ساخته جدیدش اظهار کرد: مقام معظم رهبری هر ساله با بیانات خود چراغ راهی پیش روی تمامی کشور قرار میدهد تا فعالیتها بر مبنای رهنمودهای ایشان در هر بخش انجام شود. در حوزه فرهنگ نیز چنین اتفاقی میتواند به شکلی تأثیرگذار رخ دهد، به شرطی که، شعارهای سال، درک شده و به آن با دغدغه و باور پرداخته شود. در سریال «علیالبدل» و کارهایم قبلایم از جمله «پایتخت» سعی کردم، بهنوعی به موضوع مورد نظر توجه کنم.
وی افزود: در کنار توجه به موضوعاتی چون شعار سال اگر دقت کرده باشید، متوجه میشوید که نقدهای سیاسی فراوانی نیز در فیلم وجود دارد که بهنوعی به برخی موضوعات روز اشاره دارد، تمام این موضوعات نیز با هدف و دقت مد نظر قرار گرفته است، چون نمیخواستیم نقدی که در سریال انجام میدهیم بهنوعی با بازخوردهای منفی مواجه شود، البته در این میان حمایت صداوسیما نیز به ما کمک تا ما با فراغ بال به موضوع مد نظرمان بپردازیم.

مقدم گفت: برای عملی کردنی شعار سال در این سریال، آنچه بیش از همه، برای وی در ساخت «علی البدل» مهم بود، گفت: سریال ما کاری طنز بود. برای همین ممکن بود نقدهای ما از سریال به عدهای بربخورد برای همین سرزمینی غیرواقعی را در فیلم نشان دادیم که اعتراضی پیرامون آن وجود نداشته باشد، البته نکته تاسفآور اینجاست که ما در عرصه طنز آنچنان که باید طاقت شنیدن انتقادات را نداریم. برای همین رویکردی که برای فیلم در نظر گرفتیم ما را از برخی هجمهها دور نگه میداشت.
این کارگردان به توضیح فوق اضافه کرد: کشور ما امروز بهشدت از یک آسیب اجتماعی رنج میبرد، آنهم بیکاری است که بخشی از بیانات رهبر معظم انقلاب نیز معطوف به همین امر میشود. برای همین در «علی البدل» این موضوع به طور جدی مد نظر قرار گرفته بود، البته اینکه بخواهیم برای آسیبهای مورد نظر راهکار نشان دهیم وظیفه اما (فیلمساز) نیست، چون کارگردان به عنوان هنرمندی که آسیبهای جامعه را میبیند، موظف است که کمبودها را تصویر کند تا مسئولان پیرامون، برطرف کردن آنها راه حلی بیندیشند.
مقدم ادامه داد: هدف دیگر ما در سریال «علی البدل» این بود تا طریق استفاده صحیح از منابع طبیعی را که خداوند در اختیارمان قرار داده به مردم آموزش دهیم، چون نسلهای بعدی نیز حق دارند تا از مواهب الهی بهره برند، همچنین میخواستیم بگویم قادریم از نعمتهایی که در اختیارمان است بهترین درآمدزایی را داشته باشیم. این دقیقاً معنایی است که نمود آن را در شعار اقتصادی مقاومتی میتوان مشاهده کرد. برای درک بهتر موضوع را باز میکنم، در این سریال یک جامعه روستایی وجود دارد که تمام نیازشان را از آبگرمی که در اختیارشان است برآورده میکند، در صورتی که نعماتهای فراوان دیگری خداوند در اختیارشان قرار داده که از آن غافل هستند. در حقیقت هدف این است که برای رفع نیازها در هر جامعهای، نباید به یک حوزه وابسته بود.

کارگردان سریال «اغما» متذکر شد: حضرت آقا در راستای شعار سال به نکتهای دیگری هم اشاره دارند که بهنوعی مکمل موضوع مورد نظر است، آنهم صرفهجویی است، زیرا ایشان همیشه گفتهاند، چرا باید از نعمتهای خداوندی به گونهای استفاده شود که بخش عمدهای از آن هدر رود یا اینکه چرا باید وقتی ما میتوانیم از محصولات داخلی کشور خودمان بهره بریم از کالاهای خارجی استفاده میکنیم.
وی در پاسخ به این سوال که در این سریال سعی نکرده از الگوهایی که باعث موفقیت «پایتخت» شد، استفاده کند؟ گفت: سوال خوبی پرسیدید، چون ممکن است بسیاری این مسئله در ذهنشان شکل گرفته باشد. برای همین باید بگویم تمام تلاش ما این بود که در «علی البدل» به هیچوجه از الگوهایی که در «پایتخت» استفاده شده بود، کمک نگیریم، چون میخواستیم، کاری کاملاً مستقل داشته باشیم. پس بازیگران که در این دو کار حضور داشتند، نقشهایشان بهنحوی بود که هیچگونه شباهتی را نمیشد در کارشان دید. برای مثال احمد مهرانفر نقشی که در «علی البدل» داشت با آن چیزی که در پایتخت بازی میکرد کاملاً متفاوت بود.
مقدم به توضیح فوق اضافه کرد: هر اندازه که ما در این زمینه تلاش کرده باشیم باز هم ممکن است در برخی از مواقع تشابهاتی پیش آمده باشد که به هیچ وجه خودخواسته نبوده است. درباره تیمی که برای کار بسته شد هم باید بگویم تمام سعی ما این بود که همه هنرمندانی که در این مجموعه بازی دارند به نقش بخورند، اتفاقی که فکر میکنم در رسیدن به آن موفق بوده، هرچند حضور بزرگانی چون مهدی هاشمی و مهدی فخیمزاده برای هر کاری غنیمتی به حساب میآیند که خوشبختانه ما از آن بهره برده بودیم.
مقدم در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر اینکه وی در کارگردانی کارهایی که بر عهده داشته به فیلمنامه بیش از هر موضوعی اهمیت داده است؟ تصریح کرد: اگر در سابقه کاری من دقت کرده باشید متوجه میشوید که گوناگونی موضوعی یکی از ویژگی بارز و اصلی کارهای من است. برای همین در کارهایم آثاری میبینید که در آن موضوعات دینی و ماورائی محور داستان است، هم کارهایی که همانند «پایتخت» یا «علی البدل» نگاهی طنز به موضوعات مختلف دارند. دلیل این مسئله در یک امر خلاصه شده، آنهم اینکه فیلمنامه در کارهایی که انتخاب میکنم شرط اصلی است، یعنی سناریو میبایست از کیفیت لازم سود برده باشد، والاً اینکه چگونه یا در چه قالبی قصه روایت میشود چندان اهمیتی ندارد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا نمیخواهد کارگردانی در سینما را تجربه کند؟ گفت: چندین بار این موقعیت پیش آمد تا این کار را انجام دهم، اما باید اعتراف کنم که من تلویزیون را خانه خود میدانم و از حضور در آن بهشدت راضی هستم. نکته دیگر اینکه در تلویزیون مخاطب میلیونی است، برای همین چرا بخواهیم این مخاطب فراوان را از دست بدهم و به تعدادی محدودی بسنده کنم، البته باز هم میگویم که هیچ چیز را از قبل نمیتوان توصیف کرد، چون ممکن است شرایطی پیش آید که من نیز کارگردانی در سینما را تجربه کنم.
این فیلمساز در پایان تاکید کرد: در زمانی که رسانههای مختلف ماهوارهای با تولید برنامه درصدد جذب تماشاگر هستند این وظیفه ماست که به عنوان یک رسانه ملی قدمی در جهت اعتلای فرهنگ ملی ایرانی – اسلامی خود برداریم. برای همین سینما و تلویزیون قادر است بازوی قدرتمند در جهت رسیدن به خواسته مورد نظر باشند، هرچند قبول دارم که رسیدن به خواسته مورد نظر سختیهای فراوان دارد، چون تنوع سلیقه در کشور ما فراوان است، اما تولید کارهایی چون «علی البدل» قدمی در جهت شناسایی نیازهای جدید مخاطبان است که با حمایت میتواند دستاوردهای مثبتی به همراه داشته باشد.