حجت‌الاسلام جعفرپور عنوان کرد:
اقتباس از سیاست بنی‌اسرائیل برای تحریف غدیر
گروه اندیشه: پژوهشگر امامت با بررسی اشتراکات بنی‌اسرائیل با امت پیامبر(ص) در مسئله وصایت و خلافت، به نقد دیدگاهی پرداخت که روز عرفه را به شأن نزول آیه اکمال در سوره مائده معرفی می‌کند.
حجت‌الاسلام مجید جعفرپور، پژوهشگر امامت‌پژوهی و مولف کتاب «مائده غدیر» در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) به بررسی ریشه‌های قرآنی واقعه غدیر پرداخت و گفت: با نزول آیه 67 سوره مائده، یعنی آیه تبلیغ، پیامبر اکرم(ص) دستور پیدا می‌کرد که مسئله جانشینی و وصایت خود را برای مسلمانان بیان کند. در چه زمانی؟ در حجةالوداع یا بهتر است بگوییم حجةالبلاء که آخرین سفر حج پیامبر اسلام(ص) بود.
وی افزود: از قبل هم خبررسانی شده بود که تمام مسلمانان از بلاد مختلف اسلامی در این سفر شرکت کنند. تعداد حاضرین در آن حج را تا 120 هزار نفر هم نقل کرده‌اند. بحث اصلی ما این است که آیا بحث غدیر یک بحث قرآنی است؟ شیعه و سنی روی آیه 67 مائده بحث دارند و شأن نزول‌هایی برای آن ذکر کرده‌اند که بیشتر شأن نزول‌ها مربوط به اعلام وصایت امیرالمومنین(ع) است.
جعفرپور در ادامه به بررسی آیه پرداخت و اظهار کرد: در این آیه دستور می‌رسد که: «يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ؛ اى پيامبر آنچه از جانب پروردگارت به سوى تو نازل شده ابلاغ كن». آن چیزی که بین شیعه و سنی مورد بحث است، موضوع انتخاب یا انتصاب است؛ به این معنا که آیا کسی که می‌خواهد جانشین پیامبر(ص) بشود را باید خداوند انتخاب کند یا مردم. شیعه می‌گوید با توجه به آیات و فرهنگ قرآن، همان کسی که پیغمبر را انتخاب می‌کند، جانشین او را نیز انتخاب می‌کند. ما از زمان حضرت آدم تا پیامبر خاتم(ص) حتی یک نمونه نداریم که مردم قومی جمع شده باشند و پیغمبری برای خود انتخاب کرده باشند. به همین صورت، جانشین پیغمبر را هم باید خود خداوند انتخاب بکند.
وی افزود: در آیه 67 سوره مائده هم همین دستور می‌رسد. می‌گوید ای پیامبر تو مأمور ابلاغ غدیر هستی. نمی‌گوید انتخاب کن یا برگزین. می‌گوید ابلاغ کن. ارزش این مسئله آنقدر بالاست که هم وزن رسالت است: «إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ». آیه می‌گوید اگر این مأموریت الهی را به انجام نرسانی مثل این است که رسالتت را انجام نداده‌ای. پس روشن می‌شود بحث از یک مأموریت مهم است که هم وزن رسالت است.
وی اضافه کرد: در ادامه آیه می‌فرماید: «وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ». مشخص می‌شود یک مأموریتی است که اگر بیان شود، یک عده از مردم در مقابلش اعتراض خواهند کرد. برای همین، خداوند متعال می‌فرماید این پیام الهی که هم وزن رسالت است را بیان کن، ما تو را از شرّ مردم مصون می‌داریم و حفظ می‌کنیم. سوال این است که آیا ما در قرآن کریم نمونه‌ای داریم که نام شخصی به عنوان رهبر عنوان شده باشد و یک عده اعتراض کرده باشند؟
واکنش مشترک بنی‌اسرائیل و امت پیامبر آخرالزمان(عج) در مسئله تعیین جانشین
پژوهشگر امامت در ادامه به ذکر نمونه قرآنی از مخالفت مردم در برابر برگزیده الهی اشاره کرد و تصریح کرد: در سوره بقره آیه 246 و 247 می‌خوانیم: «أَلَمْ تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَى إِذْ قَالُوا لِنَبِيٍّ لَهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ». داستان، داستان اشموئیل پیامبر است. پس از حضرت موسی بنی‌اسرائیل آمدند به پیامبرشان گفتند: ما قرار است با جالوت که زمین‌های ما را تصاحب کرده و زنان ما را به اسارت گرفته است بجنگیم. تو برای ما یک فرمانده و رهبر انتخاب کن. «قَالَ هَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا». پیامبرشان به ایشان گفت: از کجا معلوم که من رهبری را انتخاب کنم اما شما نجنگید؟ «قَالُوا وَمَا لَنَا أَلَّا نُقَاتِلَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِنْ دِيَارِنَا وَأَبْنَائِنَا». بنی‌اسرائیل در پاسخ گفتند: چرا نجنگیم در حالی که ما را از دیارمان بیرون کرده است. «فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ تَوَلَّوْا إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ».
وی ادامه داد: بحث روی آیه 247 است. از رسول خدا(ص) روایت داریم که تمام قضایایی که در بنی‌اسرائیل اتفاق افتاده است، در قوم من تکرار می‌شود. در آیه 247 پیامبر بنی‌اسرائیل با چند تأکید می‌گوید: «إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا». اول آیه قبل، بنی‌اسرائیل گفتند که توی پیامبر(ص) برای ما رهبری را انتخاب کن. در این آیه پیامبرشان می‌گوید: این امر در اختیار من نیست. این عبارت بر این باور که عده‌ای از مردم حتی پیامبران می‌توانند از جانب خود رهبری را برگزینند، خط بطلان می‌کشد.
جعفرپور افزود: در این آیه سه نوع تأکید آورده شده است: حرف «انّ» که برای تأکید است؛ جمله اسمیّه و حاکی از تأکید است؛ حرف «قد» هم برای تأکید است. لذا اگر بخواهیم این آیه را درست ترجمه کنیم باید بگوییم پیامبرشان به آنها گفت: حتماً حتماً حتماً خدا طالوت را برای شما انتخاب کرده است. تا نام طالوت به عنوان رهبر ذکر شد و به گوش بنی‌اسرائیل خورد، به عنوان اعتراض قد علم کردند و گفتند: «قَالُوا أَنَّى يَكُونُ لَهُ الْمُلْكُ عَلَيْنَا وَنَحْنُ أَحَقُّ بِالْمُلْكِ مِنْهُ وَلَمْ يُؤْتَ سَعَةً مِنَ الْمَالِ؛ چگونه او را بر ما پادشاهى باشد با آنكه ما به پادشاهى از وى سزاوارتريم و به او از حيث مال گشايشى داده نشده است.»
وی در ادامه خاطر نشان کرد: تز مردمی که خدایی فکر نکنند برای جانشینی و امامت، تز دنیایی است. می‌گویند کسی می‌تواند ملک باشد که سعه مالی داشته باشد و پولدار باشد، در حالی که طالوت این ویژگی را نداشت. بلافاصله در پاسخ، پیامبرشان حرف قبلی را تکرار می‌کند و دو شرط برای رهبری ذکر می‌کند: «قَالَ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاهُ عَلَيْكُمْ وَزَادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ». ایشان باز با تأکید بیان می‌کند که این رهبری که به شما معرفی کرده‌ام، انتخاب شخصی من نبوده است، بلکه قطعا خداوند طالوت را برای شما انتخاب کرده است. کسی می‌تواند رهبر باشد که سعه علمی داشته باشد، یعنی اعلم باشد. همچنین از نظر قوای بدنی از دیگران شجاع‌تر باشد.
نویسنده کتاب «مائده غدیر» در ادامه گفت: می‌خواهم بگویم اگر بحث رهبری پیش بیاید، قطعا یک عده اعتراض می‌کنند. ما در بیست و سه سال نبوت پیامبر اکرم(ص) نمونه‌ای نداریم که سر مسئله نماز و روزه و زکات و ... اعتراض و مخالفتی شکل گرفته باشد. اما در همین مسئله غدیر ما شاهد اعتراض هستیم؛ کما اینکه حارث بن نعمان پس از واقعه غدیر آمد به پیامبر(ص) اعتراض کرد و گفت: تا امروز به ما گفتی نماز بخوانید، حج به جا آورید و ...، ما هم پیروی کردیم، امروز پسرعمویت را جانشین خودت کرده‌ای. این را خودت گفتی یا خدا فرمان داده است؟
وی ادامه داد: پیامبر(ص) در پاسخ سه مرتبه تکرار کردند که این موضوع را خود خداوند متعال دستور داده است. وی تا این سخن را از پیامبر(ص) شنید، رو به آسمان کرد و گفت: «اللَّهُمَّ إِنْ كَانَ هَذَا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِكَ فَأَمْطِرْ عَلَيْنَا حِجَارَةً مِنَ السَّمَاءِ أَوِ ائْتِنَا بِعَذَابٍ أَلِيمٍ؛ و [ياد كن] هنگامى را كه گفتند خدايا اگر اين [كتاب] همان حق از جانب توست پس بر ما از آسمان سنگ‌هايى بباران يا عذابى دردناك بر سر ما بياور (سوره 8 آیه 32)». بلافاصله سنگی از آسمان فرود آمد و به سرش برخورد کرد و جان داد. همان‌جا آیات اول سوره معارج نازل شد: «سَأَلَ سَائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ لِلْكَافِرِينَ لَيْسَ لَهُ دَافِعٌ؛ پرسندهاى از عذاب واقعشوندهاى پرسيد كه اختصاص به كافران دارد [و] آن را بازدارندهاى نيست.»
حجت‌الاسلام جعفرپور با اشاره به آیات غدیر در سوره مائده عنوان کرد: در سوره مائده خداوند آمد و از پیامبر(ص) پشتیبانی کرد. داستان غدیر یک فرهنگ قرآنی است. اگر شیعه می‌گوید جانشین پیامبر(ص) مانند خود شخص پیامبر(ص) باید از ناحیه خداوند نصب شود، این باور برآمده از فرهنگ قرآن کریم است. بعد از آیه 67 سوره مائده، آیه 3 نازل شد: «الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا؛ امروز كسانى كه كافر شده‌اند از [كارشكنى در] دين شما نوميد گرديدهاند پس از ايشان مترسيد و از من بترسيد امروز دين شما را برايتان كامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانيدم و اسلام را براى شما [به عنوان] آيينى برگزيدم.»
آیه روز عرفه، روز اکمال دین است؟
وی افزود: تفاوت شیعه و سنی در خصوص این آیه در این است که مقصود کلمه «الیوم» که در آیه ذکر شده است، چه روزی است؟ شیعه به اتفاق می‌گوید غدیر. اما در اهل سنت دو نظر است: برخی می‌گویند غدیر و برخی می‌گویند روز عرفه. دلیلش این است که یک عده از یهودیان در زمان خلیفه دوم آمدند و به خلیفه گفتند در قرآن شما آیه‌ای وجود دارد که اگر ما آن آیه را داشتیم حتما آن روز را عید می‌گرفتیم. خلیفه سوال کرد کدام آیه؟ یهودیان گفتند آیه «الیوم اکملت لکم دینکم». خلیفه گفت: بله، این آیه در قرآن ما هست و مربوط به روز عرفه است. اهل سنت بر اساس همین داستان، می‌گویند که آیه درباره روز عرفه است.
وی ادامه داد: شیعه در پاسخ می‌گوید با توجه به قرآن کریم، در آن روز که ما می‌گوییم غدیر است و شما می‌گویید عرفه است، چهار اتفاق رخ داده است: اول اینکه «يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ»، آن روز، روزی است که کافران از دین شما مأیوس شده‌اند. دوم، در آن روز اکمال دین اتفاق افتاده است. سوم اینکه در آن روز اتمام نعمت شده است. چهارم این که در آن روز «رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دینا». سوال ما این است که آیا در روز عرفه این چهار ویژگی تحقق پیدا کرده است؟
جعفرپور تصریح کرد: آیا روز عرفه روز یأس کفّار است؟ مگر در روز عرفه چه‌کار خاصی صورت می‌گیرد؟ یک گروهی از حجاج در صحرای عرفات بیتوته می‌کنند و وقوف دارند. آیا کفّار به واسطه این عمل از دین اسلام مأیوس می‌شوند؟! آیا عرفه روز اکمال دین است؟! عرفه روز اکمال حج هم نیست چراکه روز دوم حج است. اما این چهار ویژگی در روز غدیر تحقق پیدا کرده است. کفار و ناسپاسان که برای جانشینی پیامبر(ص) دندان تیز کرده بودند از این امر ناامید شدند. دین هم کامل شد زیرا ادامه‌دهنده راه پیامبر اکرم(ص) معرفی شد.
