پژوهشی در جهت بومی‌سازی دانش سبک‌شناسی قرآنی

سهیلا نیکخواه با اشاره به پرسش‌های اساسی تحقیق خود گفت: مهم‌ترین سوالاتی که در این پژوهش مطرح است، نخست اینکه عناصر زبانی سبک‌ساز در سوره واقعه چیست؟ و دیگر آنکه تغییر سبک چه ارتباطی با بافت و مضمون آیات دارد؟ بر همین اساس فرضیه‌های اصلی تحقیق شکل گرفت که به این ترتیب است: عناصر زبانی مانند تکرار و التفات هم در سبک‌سازی آیات نقش دارد و هم سبب تغییر سبک در سوره شده است، همچنین در بیشتر موارد تغییر سبک، تحت تاثیر بافت موقعیت آیات قرار دارد و تغییر سبک متناسب با محتوای آیات بوده و در راستای اهداف آیات صورت گرفته است.

وی افزود: سبک شناسی شاخه‌ای از علم زبان‌شناسی است که کاربرد عمده آن در جنبه ادبی متون است. تغییر سبک یکی از ویژگی‌های برجسته در قرآن کریم است که می‌توان از سبک‌شناسی به عنوان ابزاری برای فهم ساختار و سبک قرآن استفاده نمود. در این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی و بر اساس تحلیل زبانی در سه سطح آوایی، واژگانی و دستوری به سبک‌شناسی سوره واقعه پرداخته شده است. تغییرات سبکی تحت تاثیر عوامل گوناگونی در سوره واقعه رخ داده است که از آن جمله می‌توان به عوامل درون متنی و برون متنی مانند متن و بافت اشاره کرد. همچنین تغییر سبک تحت تاثیر محتوا و اهداف آیات قرار دارد که جهت تناسب با حال مخاطب صورت گرفته است.

نگارنده این پایان‌نامه با بیان روش تحقیق خود اظهار کرد: در سبک‌شناسی قرآن کریم به دلیل میان رشته‌ای بودن موضوع، ضعف عمده‌ای در روش کار وجود دارد. اکثر آثاری که در این زمینه وجود دارد، بیشتر به جنبه ادبی توجه کرده‌اند و کمتر وارد محتوا و بحث‌های تفسیری  شده‌اند. به همین دلیل لازم بود روش‌های به کار رفته در آثار پیشین بررسی و تکمیل شود؛ لذا این پژوهش، گامی در جهت بومی‌سازی دانش سبک شناسی در حوزه مطالعات قرآنی است.