سکولاریسم؛ خطری که مجالس عزا را تهدید می‌کند/ پرهیز از روضه مکشوف
گروه حوزه‌های علمیه: مدیرکل سابق امور تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با بیان اینکه قیام امام حسین(ع) سیاسی و برای مبارزه با ظلم بوده است، گفت: سکولاریسم خطری است که برخی مجالس عزا را تهدید می‌کند و باید جلوی گسترش این تفکر اشتباه گرفته شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین غلامعباس موسوی، مدیرکل سابق امور تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) گفت: ذکر مصیبت اهل بیت(ع) جایگاه ویژه‌ای در سیره اهل‌بیت(ع) و در مقاتل و سیره بزرگان و علما داشته است.
وی افزود: روضه‌خوانی از دیرباز در کشور ما و کشورهای دیگر و در بین شیعیان و حتی مذاهب دیگر جریان داشته است و مجالسی برای تبیین معارف اهل‌بیت(ع) در نقاط مختلف جهان برپا شده و می‌شود که فراز و نشیب‌های مختلفی هم داشته و دارد.
موسوی تصریح کرد: قیام و حرکت عاشورا یک قیام و حرکت بی‌بدیل و بی نظیر و حماسه‌ساز به گستردگی تاریخ است و به همین دلیل نیز پیرایه‌هایی در طول تاریخ در اطراف آن ایجاد شده است؛ از این رو تبیین دقیق معارف قیام کربلا بسیار ضروری است، همان طور که در روایات ائمه(ع) وجود دارد که هر کسی که به احیاء امر ما بپردازد گناهان او اگر به اندازه کف روی دریا هم باشد بخشیده خواهد شد.
وی با تاکید بر اینکه ما باید اصل قیام امام حسین(ع) را تبیین و از آن درس و عبرت بگیریم تصریح کرد: باید در پرتو این روضه‌خوانی‌ها و عزاداری مردم را به سمت عبرت از تاریخ احاله دهیم تا بدانند دوری از ولایت چه آثار شومی برای جامعه اسلامی داشته و می‌تواند داشته باشد.
موسوی بیان کرد: درس مهم زندگانی و قیام امام حسن(ع) امر به معروف و نهی از منکر به عنوان یکی از مهمترین فرایض و واجبات دینی است که در جامعه ما مهجور و کنار گذاشته شده است و نباید هم به صورت شعاری با آن برخورد داشته باشیم بلکه باید آموزش بدهیم و مهربانانه و با برخورد مناسب این فریضه را در کشور احیاء کنیم.
موسوی در پاسخ به این سؤال که روضه مکشوف در برخی مجالس رواج زیادی دارد؟ عنوان کرد: روضه مکشوف کارایی زیادی در درازمدت نخواهد داشت بلکه تبیین درست سخنان امام حسین(ع) در مسیر کربلا و منزل‌گاه‌های مختلف به خصوص تبیین قرآنی سخنان امام(ع) تاثیر بیشتری دارد و به عمق باور مردم کمک می‌کند.
این استاد حوزه علمیه اظهار کرد: مداحان و وعاظ باید نسبت به قیام امام توجه بیشتری داشته باشند و ارجاعات آنان مبتنی بر کتب معتبر باشد و از بیان خواب و شنیده‌ها و برخی مطالبی که ممکن است کنجکاوی منفی در میان مردم ایجاد کند پرهیز کنند.
موسوی تاکید کرد: در سیره بزرگان ما هم، روضه مکشوف وجود نداشته است و سربسته آن را می‌خواندند و وارد جزئیات نمی‌شدند تا هم عواطف پاک مردم آسیب نخورد و هم اینکه باعث کنکاش‌های تاریخی بدون استناد نشود.
موسوی تصریح کرد: ذکر عزا و مصیبت برای امام حسین(ع) با فطرت مردم و شیفتگان و عاشقان اهل بیت(ع) گره خورده است و دل‌های آنان با یک اشاره متوجه عمق فاجعه کربلا می‌شود؛ لذا چندان مناسب نیست که بگوییم سر امام حسین(ع) با چند مرتبه کشیدن خنجر بریده شد و یا جزئیاتی که گاهی بیش از حد توسط برخی منبری‌ها و وعاظ بیان می‌شود.
استاد و محقق حوزه علمیه با بیان اینکه درس‌های قیام عاشورا باید مستمر و به صورت برجسته تبیین شود، تاکید کرد: متأسفانه برخی مواقع دیده می‌شود که از مقاتل و کتب معتبر تاریخی استفاده نمی‌شود و وعاظ و منبری‌ها برای گرفتن گریه، از چیزهایی که در تاریخ وجود ندارد استفاده و یا داستان‌سرایی می‌کنند که ممکن است رونق ظاهری در مجلس ایجاد کند اما در درازت مدت سبب می‌شود تا کنجکاوی منفی در میان مردم ایجاد و واکنش‌های منفی به دنبال داشته باشد.
وی رعایت ادب در ذکر مصیبت و روضه را مهم توصیف کرد و افزود: نباید در روضه‌خوانی شخصیت ائمه(ع) را خوار و ذلیل و زبون نشان دهیم بلکه باید مجد و کرامت و عظمت آنان را برجسته کنیم؛ وقتی ارزش‌هایی مانند ایثار، شجاعت، کرامت نفس، صداقت، توکل در بالاترین حد به خداوند و صبر وجود دارد تمرکز بر برخی مسایل مانند عطش چندان مناسب نیست.
وی ادامه داد: در بیان مسئله عطش و آب نباید طوری خاندان اهل‌بیت(ع) را معرفی کنیم که تصور شود، ایشان برای به دست آوردن آب و رفع تشنگی به دشمن التماس کرده و خود را خوار و زبون کرده‌اند زیرا بر اساس منابع معتبر، خیام امام(ع) تا شب عاشورا نیز آب داشتند و تنها در روز عاشورا بود که اهل بیت(ع) با تشنگی شدید و سقایی عباس(ع) روبرو شدند.
مدیرکل سابق امور تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم معرفی همه قیام عاشورا با عطش و تشنگی و ضعف اهل‌بیت(ع) ظلم به این قیام است.
موسوی گفت: یکی از موضوعاتی که کمتر در مسئله قیام امام حسین(ع) بر روی آن کار شده است استخراج موضوعات خانوادگی و اجتماعی از این قیام و انتقال آن به مردم است در حالی که بیان این مسایل، آثار مثبت اجتماعی و فرهنگی دارد و می‌توان در طول سال نیز چنین تبیین‌هایی را استمرار ببخشیم.
این مبلغ، شجاعت، فداکاری، و برخورد مناسب با اهل و خانواده و حتی برخورد هدایت‌گرانه با دشمنان، رعایت مسایل مالی و اخلاق و صداقت و ... را مهمترین دروس عاشورا برشمرد و اظهار کرد: در لسان روایات، بالاترین شجاعت، صبر عنوان شده است که در زندگی حضرت زینب(س) موج می‌زند و باید این صبر را به جامعه امروز تعمیم بدهیم و مقولاتی مانند صبر در برابر همکار بد، همسر بد و یا شریک بد نیز تبیین شود تا شاهد افزایش طلاق در بعد خانواده و درگیری‌های قضایی نباشیم.
موسوی تبیین نقش بانوان کربلا و درس‌گیری از مشی آنان را از دیگر ابعادی برشمرد که باید بیشتر مورد توجه باشد و ادامه داد: در کربلا ممکن است فداکاری و صبر بی بدیل آن حضرت، با در نظر گرفتن جنبه قدسی تحلیل شود اما زنانی مانند زن خولی، ام‌وهب حتی همسر یزید و... در این ماجرا نقش آفرین بوده‌اند که از زوایای مختلف می‌تواند مورد بحث و تبیین قرار گیرد و مقاومت این زنان در مقابل دشمنان اسلام را به نمایش بگذارد.
این مبلغ و محقق حوزه با بیان اینکه قیام کربلا در زوایای مختلف خود قابل الگوگیری برای زندگی امروز است، عنوان کرد: امروز هم مادران شهیدان و به خصوص شهدای مدافع حرم فرزندان خود را تقدیم اسلام و جبهه مقاومت کرده و می‌کنند و به آن افتخار دارند یا نقش عفاف و حجاب زنان کربلایی می‌تواند الگوی امروز جامعه قرار گیرد؛ زیرا حضرت زینب(س) وقتی در منظر عمومی حاضر می‌شدند همراه با محارم بودند و تنها به اندازه ضرورت وارد معرکه شدند و آن هم از روی ناچاری بود.
وی تاکید کرد: ایشان جز به ضرورت با نامحرمان سخن نگفتند و خطبه خوانی نیز نکردند و یکی از مصیبت‌های بزرگ برای اهل‌بیت(ع) نیز همین قرار گرفتن آنان در میان نامحرمان بود؛ زینب(س) وقتی وارد کاخ یزید شد با خطبه خود لرزه بر اندام او و کاخ او نهاد و همین افشاگری‌های زینبی(س) و حضرت سجاد(ع) مقدمه در هم پیچیدن طومار حکومت یزید شد.
این محقق و مبلغ حوزه علمیه با بیان اینکه زنان اهل‌بیت(ع) در اسارت نیز درخواست چادر و مقنعه و روسری داشتند و سعی کردند با پارچه خود را بپوشانند عنوان کرد: این نشان می‌دهد اگر امروز نیز زن مسلمانی در یکی از کشورهای دنیا در اجبار قرار گرفت تا جایی که ممکن است باید برای حفظ حجاب و عفت خود تلاش کند و زیر بار نرود.
وی تاکید کرد: درس‌هایی که از روضه می‌توان و باید گرفت پیام عزت و عبرت و شجاعت است لذا در یک مجلسی که یک و نیم یا دو ساعت است نباید تنها آن را به بکاء و گریه ختم کنیم بلکه تبیین و تحلیل به خصوص تطبیقی بسیار لازم است.
موسوی، ولایت‌مداری و ولایت‌پذیری را از دروس مهم عاشورا برشمرد و عنوان کرد: نمونه این ولایت‌پذیری را در مشی حضرت عباس(ع)، امام سجاد(ع) و حضرت زینب(س) شاهد هستیم؛ حضرت ابوالفضل(ع) امان‌نامه را نپذیرفت و تا آخرین لحظه نیز دست از ولی خویش بر نداشت.
وی با بیان اینکه برخی می‌گویند ما در عزاداری نباید صحبت سیاسی داشته باشیم بیان کرد: مگر عاشورا از سیاست جداست؟ فلسفه قیام امام حسین(ع)، جنگ با حاکم جائر و ظالم بود و حرکت او سیاسی بود؛ یعنی در هیچ زمانی نباید در مقابل ظلم و ستم کوتاه بیاییم.
وی با بیان اینکه امر به معروف و نهی از منکر مهمترین درس قیام اباعبدالله الحسین(ع) است تصریح کرد: هیئات مذهبی و سخنرانان نیز باید براساس روش و منش امام حسین(ع) حرکت کنند البته سیاسی سخن گفتن به معنای جناحی حرف زدن نیست؛ البته مجالس عزا نباید محملی برای برخی طیف‌های سیاسی باشد ولی هیئت نمی‌تواند و نباید سکولار باشد؛ زیرا سراسر حرکت و قیام عاشورا، برخاسته از شور دینی و سیاسی است.
وی یکبار دیگر بر لزوم بهره‌گیری از دروس اجتماعی و اخلاقی حادثه عاشورا تاکید کرد و افزود: ظرفیت عاشورا برای بهره‌گیری در این موارد زیاد است ولی برخی مجالس ما کمتر به این موضوعات توجه نشان داده‌اند و گاهی رنگ و بوی سکولار شدن هم در برخی افراد و مجالس دیده می‌شود که خطرناک است و همخوانی با عاشورا و عزاداری برای امام حسین(ع) ندارد.
