تدریس چهل‌ساله قرآن و فعال در عرصه روابط عمومی

حسن خسروی، متولد دوم فروردين 1346 در تهران، اما اصالتا اهل بروجرد است. او را در جلسه قرآن‌ مسجد النبی(ص) محله مشیریه، چهارراه بوعلی ملاقات کردیم. این جلسه از سال 1376 راه‌اندازی شده است و آموزش‌های روخواني، تجويد، صوت و لحن، ترجمه و تفسير برای سنین مختلف در آن ارائه می‌شود. از او خواستیم تا از خود و به ویژه فعالیت‌های قرآنی‌اش بگوید و او نیز با رویی گشاده پاسخ‌گوی سوالات شد. در ادامه مصاحبه خبرنگار خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با این مدرس قرآن را می‌خوانید؛ خسروی در ابتدای سخنش از پدر و توجه او به بهره‌مندی از علمای اسلام گفت و افزود: يكي از افتخارات پدرم اين است كه در دوران جوانی، توفيق داشت در برخی مجالس درسي و حوزوی قطب عالم تشيع، حضرت آيت الله العظمي حاج آقا حسين بروجردی(اعلي الله مقامه الشريف) شركت نمايد و همین حضور در شیوه زندگی خانواده ما بسیار مؤثر بود. توجه، راهنمايی، تشويق و دعای خير پدر و مادر سبب شد تا قبل از ورود به دبستان در سال 1351 با اولين جلسه آموزش قرآن در محله تير دوقلوي تهران مسجد امام جعفر صادق(ع) آشنا شوم. استادمان در آن زمان جناب آقای حاج سيدعباس مطلبی بودند كه در كنار آموزش قرآن به ما سرود و مداحی نیز آموزش می‌دادند كه همواره دعاگوی زحمات و دلسوزی ايشان هستم.

این مدرس قرآن کریم ادامه داد: چون قبل از ورود به دبستان، مقداری با روخواني قرآن آشنايی پيدا كرده بودم، آقای گودرزی، ناظم دبستان پسرانه هوشنگ بهمنيار(1352) واقع در خيابان شهباز جنوبی آن زمان و هفده شهريور جنوبی فعلي خواستند كه قرآن صبحگاهی مدرسه را من بخوانم و براي اين كار بايد پشت ميز ناظم می‌رفتم كه مشرف بر حياط مدرسه بود. جالب است كه عرض كنم در آن زمان چون معلم‌مان خانمی بدون حجاب بود، وقتي مي‌ديد من وارد اتاق ناظم می‌شوم و مي‌خواهم قرآن بخوانم، احترام می‌گذاشت. از آن زمان بطور مداوم هميشه قرآن صبحگاهی مدرسه را در سطوح دبستان، راهنمايي و دبيرستان مي‌خواندم. هميشه در جلسات قرآن محلي و خانگي كه گردشي در خانه‌ها برگزار مي‌شد، مرتب شركت مي‌كردم و چون كوچك بودم مردم خوششان مي‌آمد و به من جايزه مي‌دادند و براي خودم و پدر و مادرم دعا مي‌كردند كه اين تشويق‌ها و دعاها خيلي براي ادامه كار موثر بودند.

خسروی با بیان اینکه در سال 1361 با جلسه استاد گرانقدر جناب آقاي حاج محمد ثابتي منفرد در مسجد ابوالحسن(بالاتر از ميدان خراسان بعد پل آهنگ، كوچه شهید کیامنش) آشنا شدم گفت: در همين جا بايد عرض كنم كه نماز اول وقت و بسياري از آموزه هاي اعتقادي، اخلاقي و عبادي خود را مرهون توجه و نكته‌سنجي و دقت استاد ثابتي هستم. ايشان به ما ياد داده بودند و به عنوان معلم واجب كرده بودند كه اموری نظير زيارت عاشورا، نماز اول وقت، نماز نافله خواندن، ذكر گفتن، با وضو بودن و... را سرلوحه كارهاي خود قرار دهيم. در خلال سال‌هاي 1361 تا 1370 بطور پراكنده و به مناسبت‌هاي مختلف از محضر درس استاداني همچون مرحوم استاد مولایی، سيد‌محسن موسوي‌بلده، سیدمحسن خدام حسيني، ناصر ايرانی‌نژاد و ... بهره بردم و تجويد و صوت و لحن آموختم.

وی با اشاره به اینکه پس از پيروزي انقلاب اسلامي به طور افتخاري وارد كميته انقلاب اسلامي شهرك دولت آباد  شهرري شدم و كارهاي مربوط به آموزش قرآن، خطاطي و پارچه‌نويسي و برگزاري مراسم دعا و ... را عهده دار بودم، عنوان کرد: اين امر سبب شد كه در مسابقات قرآن كميته‌هاي سطح منطقه شركت کرده و حايز رتبه اول شوم. در اوايل دهه شصت، کانون اصلی كميته‌های انقلاب اسلامي در آن زمان ميدان بهارستان ساختمان مجلس قديم بود و براي شركت در مسابقات سراسری كميته‌های انقلاب اسلامی به آنجا معرفی‌ شدم و جزو 10 نفر برتر مسابقات، هدايايی دريافت كردم. يكي از داوران آن زمان مسابقه، استاد مرحوم ايرج قيم بود. يادم است كه در آن موقع استاد محترم علي‌اصغر برومند هم با ما در آن مسابقات شركت داشت كه جاي دارد از ايشان هم ذكر نامي كرده باشم چون زحمات زيادي براي خدمت به آستان مقدس قرآن كشيده‌اند.

خسروی گفت: در كميته انقلاب اسلامي شهرك دولت‌آباد، جلسات هفتگي آموزش قرآن داشتم كه از سال 1361 افتخار داشتم، اداره آنها را تحت نظر حجت‌الاسلام والمسلمين سيدحسن معين شيرازي، امام جماعت مسجد جامع المهدي(عج) دولت آباد برعهده داشته باشم. در سال 1364 در مسابقات قرآن دانش‌آموزي در سطح دبيرستان محل تحصيل كه سال چهارم تجربي بودم در دبيرستان وحيد منطقه 12 تهران واقع در خيابان شوش، نرسيده به ميدان راه آهن نفر اول مسابقات در رشته قرائت شدم و به منطقه معرفي شدم. در سطح منطقه هم نفر اول شده و به استان تهران راه يافتم  كه به لطف خدا در استان تهران اول و راهي مسابقات كشوري شدم كه در اردوگاه منظريه تهران در سال 1364 برگزار شد ودر آنجا رتبه چهارم يا پنجم كشوري را كسب كردم و هدايايی دادند كه از جمله آنها يك قواره پارچه كت و شلواري بود. يادم است در آن زمان يكی از داوران مسابقات، استاد محترم جناب آقای علی فربين بودند كه جاي دارد از ايشان ذكر خيري هم كرده باشم. در خلال سال‌های بعد ديپلم زبان انگليسي را هم گرفتم و به كار ترجمه متون مختلف علاقه پيدا كردم كه بعدها خيلي برای مفید بود.

وی ادامه داد: در خلال سال‌های 1364 تا 1367 با حضور در جبهه‌هاي نبرد حق عليه باطل علاوه بر انجام وظايف محوله در جنوب( شلمچه و...)، صبح‌ها بعد از نماز به مدت نيم ساعت با برپايي جلسه قرآن به رزمندگان عزيز، قرآن آموزش مي‌دادم. در طول دوره چهارساله دبيرستان نيز هفته‌اي دو روز در موقع زنگ تفریح، براي دانش‌آموزان‌، جلسه قرآن ترتيب داده بودم. در سال 1365 با ورود به دوران خدمت مقدس سربازی افتخار داشتم كه به عنوان سرباز عقيدتی ـ سياسی نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران، قسمت پدافند هوايي مهرآباد، به سربازان، افسران و درجه‌داران، قرآن آموزش مي‌دادم. در همان زمان در مسابقات قرآن پادگان محل خدمت (قصر فيروزه) نفر اول مسابقات شدم و به مرحله بعدي راه يافتم و در نهايت در مسابقات قرآن پدافندهاي سطح كشور رتبه سوم را كسب كردم و به مسابقات نيروي هوايي ارتش راه يافتم و هديه‌اي نيز از دستان مبارك شهيد والامقام تيمسار منصور ستاري، فرمانده وقت نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران دريافت كردم كه برايم خيلي ارزشمند و خاطره انگيز بود. آنجا حافظ محترم كل قرآن جناب استاد رضا ميرموسايي نيز همراه ما  در مسابقات بود.

حسن خسروی با بیان اینکه از سال 1366 به بعد، استاد ثابتي بر بنده امر كردند كه مواقعي كه ايشان ديرتر به جلسه مي‌آيند، بنده جلسه را شروع  و اداره نمايم گفت: همين توجه و نوع نگاه استاد به شاگرد باعث شد كه در امر اداره، گويندگي، اجرا و داوري برنامه‌هاي قرآني تبحر و تسلط مطلوبي پيدا كنم. يك روز حاج آقا ثابتي از آقاي حاج حسن گلچين از قديمي‌هاي شركت‌كننده در جلسه قرآن مسجد ابوالحسن سوال كرده بودند كه بنده چگونه جلسه را اداره مي‌كنم؟ و آقای گلچين فرموده بودند كه آقاي ثابتي، نگران نباش! خسروی پا جاي پاي خودتان گذاشته است!

این استاد و مدرس دانشگاه در ادامه مصاحبه با خبرنگار ایکنا گفت: در سال 1370 از دانشگاه تهران در رشته مديريت دولتی فارغ التحصيل شدم و طي اين سال‌ها نيز به بهانه‌های مختلف با همكاری جهاد دانشگاهي وانجمن اسلامی دانشكده، مسابقات و محافل قرآنی ترتيب می‌دادم و همه جور برنامه‌ريزي‌ها، اجرای، دعوت‌ها و... را انجام مي‌دادم. در سال 1368 نفر اول مسابقات قرآن دانشكده شدم و رفتيم دانشگاه تهران و آنجا هم نفر اول شدم و در نهايت رتبه چهارم یا پنجم رشته مفاهیم مسابقات دانشجويان سراسر كشور را كسب كردم كه آن مسابقه در دانشگاه صنعتي اصفهان برگزار شد و در آنجا دوست قديمي و عزيزم محمدرضا جنتي(گروه تواشيح قدر) هم همراه ما بودند. با خيلي از اساتيد و قاريان تراز اول کشور نظير آقايان عباس امام جمعه، حسين سبزعلي، منصور قصري‌زاده، مرتضي رهنما، علي سیاح‌گرجي، تهراني، محمودی و ... در مسابقات قرآن اوقاف شركت مي‌كرديم ولي حقيقت را بخواهيد اين چيزها مرا راضي نمي‌كرد و بيش از شركت در مسابقه و كسب مقام، طالب اين بودم كه يك معلم خوب و توانمند در زمينه قرآن باشم.

وی بیان کرد: هميشه اين پيام شگفت‌انگيز و بيداركننده پيامبر اکرم(ص) در ذهنم بود كه مي‌فرمايند: بهترين شما كسي است كه قرآن را بياموزد و به ديگران ياد بدهد. حضرت نفرمودند كه بهترين شما كسي است كه مثلا در مسابقات اول شود و ... البته اول شدن و رتبه كسب كردن تا حدي كه انسان را از مسير خدمت به قرآن و عترت خارج نكند، لازم و خوب است، ولي اگر خداي ناكرده فكر اول شدن و جايزه گرفتن و به نان و نوا رسيدن از راه قرآن و عترت، وجهه همت آدمي شود، خطرناك است. اين بود كه بيشتر همت و توجه خود را هميشه بر اين گذاشته بودم كه يك معلم نمونه و كاربلد و دلسوز باشم. در سال 1371 رسما وارد بازار كار شدم و اولين محل كارم شهرداري تهران بود. در آنجا خيلي علاقه داشتم كه فعاليت قرآني هم داشته باشم اما به دلايلي نشد. در سال 1374 در مجموعه وزارت راه و ترابري و در زمان وزارت مهندس اكبر تركان، دارالقرآن الكريم بسيج وزارت راه را تشكيل دادم كه دوست عزيزم ابوالفضل يزدي، فرمانده بسيج در اين زمينه خيلي حمايت كرد. در همان زمان پيشنهاد دادم كه در مبادي ورودي استان‌هاي سراسر كشور به عنوان يك اقدام قرآني ماندگار و فراگير و معنوي، دروازه قرآن در ابتداي ورودي هر استان ساخته شود كه طرح ضمن موافقت اوليه بعدها در بوروكراسي اداري متوقف و فراموش شد. اگر اين طرح انجام مي‌شد تاثير معنوي خيلي خوبي روي ماهيت قرآني سفر و سياحت و گردش در روي زمين كه سفارش قرآن هم هست مي‌شد؛ چرا كه سفر مي‌تواند موجب شناخت و كسب معرفت بيشتر نسبت به نعمت‌ها‌ي الهي و... گردد.

خسروی در ادامه با بیان اینکه حقيقت آن است كه سازمان‌ها ، مسئولان و متوليان امور قرآني كشور، بعضا يا دانش قرآني كافي نداشته‌اند يا اينكه فاقد دانش و خميرمايه مديريتي بوده‌اند، گفت: مثلا ما يك نفر قاري و يا استاد قرآن را مي‌گذاريم مدير يك تشكيلات قرآني در حالي كه ايشان اصلا با دانش مديريت آشنا نيست و تحصيلات آكادميك در اين زمينه ندارد يا برعكس، كسي را كه مديريت خوانده مي‌گذاريم در سمت و پستي كه كار قرآني كند در حالي كه ايشان اصلا قاري يا استاد قرآن نيست.

وی ادامه داد: بگذريم اينها گذشت تا اينكه در سال 1376 در ديوان محاسبات كشور علاوه بر راه‌اندازي و تاسيس روابط عمومي، دفتر دارالقرآن الكريم را هم راه‌اندازی و ايجاد كردم كه حاصل آن بطور خلاصه تجهیز نمازخانه‌های استانی، برپايي چند مراسم شبي با قرآن، مسابقات قرآن، مسابقات اذان، تشكيل گروه تواشيح به نام مصباح، تهيه، تكثير و توزيع جزوات مختلف آموزشی، شركت در چندين دوره نمايشگاه بين‌المللي قرآن و برپايي غرفه، برگزاری چندين دوره جشن تكليف و... بوده است. در سال 1375 نفر سوم مسابقات قرآن مديران استان تهران شدم كه در آن زمان از سوي دارالقرآن الكريم مركز آموزش مديريت دولتي برگزار مي‌شد كه بعدها به مدت بيش از يكسال مشاور امور قرآني آن مركز بودم و نشريه قرآنی «قدر» را برای مديران كشور تهيه مي‌كرديم.

حسن خسروی در ادامه با اشاره به اینکه در سال 1376 از سوی عده‌ای از علاقه‌مندان و دوستداران قرآن در شهرك مشيريه تهران پيشنهاد و دعوت شدم كه بدليل فقدان يك جلسه قرآني مطلوب و حرفه‌اي در سطح آن منطقه جلسه‌اي را راه اندازي نماييم، گفت: اين بود كه براساس تكليفي كه بر عهده خود مي‌ديدم و لطف خدا و ماموريت الهي موفق شديم كه جلسه آموزش علوم قرآني را در مسجد النبي منطقه 15 تهران راه اندازي كنيم كه الان حدود 20 سال است ادامه دارد. وقت اين جلسه قرآني به چهار قسمت تقسيم شده است: 1- آموزش روخواني 2- آموزش تجويد 3- آموزش صوت و لحن 4- آموزش ترجمه و تفسير. يعني هركس به فراخور علاقه و سن و سال و سواد خود مي‌تواند از يك يا چند قسمت برنامه استفاده كند. جالب است عرض كنم كه ما در جلسه قرآني مسجد النبي، كارهاي خيريه رسيدگي به امور محرومان، نيازمندان، تشويق دانش‌آموزان و دانشجويان ممتاز و شاگرد اول و ... را هم دنبال مي‌كنيم كه الحمدلله بسيار موفق و تاثيرگذار بوده است و فكر مي‌كنم اينها امتيازات اين جلسه است كه شما تقريبا نظير آن را در كشور كمتر مي‌یابيد. ما در اين جلسه به شركت كنندگان كه بطور شناور حدود 100 نفر هستند كتاب آموزشي، سي دي قرآني، جزوات مختلف، نوار تمرين قرائت، دفتر ثبت درس‌ها و... را هديه داده‌ايم كه منابع با ارزشي هستند. در سال 1377 موفق به اخذ درجه فوق ليسانس در رشته مديريت از دانشگاه آزاد اسلامي شدم و به لطف خدا مشغول تحصیل در مقطع دکتری تخصصی مدیریت دولتی می‌باشم و الان حدود 20 سال است كه در دانشگاه‌هاي مختلف تدريس مي‌نمايم.

خسروی در پایان عنوان کرد: خلاصه آنكه بيش از چهل سال است كه فعاليت قرآني بنده از سال 1351 شروع شده و تا حال ادامه دارد. در سال 1396 بواسطه عمری تلاش، تدریس، تحقیق و پژوهش در زمینه روابط عمومی و ارتباطات موفق شدم که در جشنواره روابط عمومی‌های کشور، عنوان ستاره ماندگار روابط عمومی ایران را به انتخاب هیات داوران کسب نمایم. اميدوارم لياقت و شايستگي داشته باشم به عنوان معلم و يك خادم كوچك همچنان به آستان مقدس قرآن و عترت خدمت‌گذاري نمايم. نهادهاي مختلفي به صورت جزيره‌اي در امور قرآني كشور فعاليت مي‌كنند كه شايسته است اينها يك كاسه شده و در معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي فعاليت نمايند. با وضعيت فعلي و اين پراكندگي بطور مطلوب راه به جايي نمي‌بريم. از سوي ديگر، قاريان ما شناسنامه يا كارت شناسايي، لباس مخصوص، نشان ويژه و ... ندارند كه بواسطه آنها بشود فهميد، چه كسي صلاحيت مثلا تلاوت در مجالس ترحيم يا محافل قرآني را دارد. همچنين ساختار، جايگاه قانوني، بودجه و نوع نگاه به موضوع قرآن و عترت در ادارات، سازمان‌ها، دانشگاه‌ها، آموزش و پرورش، خانواده‌ها، گزينش‌هاي اداري، آزمون‌هاي استخدامي و ... كاملا شفاف، روشن، برنامه ريزي شده، هماهنگ و منسجم و يكدست نيست و متولي قدرتمند و مشخصي ديده نمي‌شود. به عبارت ديگر، بايد موضوع قرآن، جزو دغدغه‌هاي اصلي مسئولين كشور باشد و بس. اميدوارم طرح «حي علي القرآن» بنده اجرایی شود و همه بشتابيم براي زنده نگاه داشتن قرآن و نگذاريم كه قرآن و عترت در زندگي ما كمرنگ و كم اثر شود. اعتقادم این است که تمامی گرفتاری‌های بشر در سراسر عالم بخاطر دوری از قرآن و عترت است. در همین جامعه خودمان چرا ناهنجاری‌های فردی و اجتماعی و خانوادگی زیاد شده؟ چرا کلانتری‌ها و دادگاه‌ها شلوغ است؟ چرا روابط میان زن و شوهر، پدر و مادر و فرزندان، مدیران و کارکنان و... دچار آسیب و گرفتاری است؟ بخاطر دوری از قرآن و عترت. چرا رشوه و فساد و چپاول بیت المال زیاد است؟ بخاطر دوری از قرآن و عترت. بنده تمام دار و ندار و توفيق خود را مرهون لطف خداوند، عنايات قرآن و عترت و دعاي خير پدر و مادر و اهالي با صفاي قرآن مي‌دانم. شك نكنيد.

گزارش ایکنا حاکی است، جلسه قرآن حسن خسروی شنبه‌ها در نیمه اول سال، دو ساعت قبل از اذان مغرب و عشاء و نیمه دوم سال پس از نماز عشاء در مسجد النبی(ص) شهرک مشیریه برگزار می‌شود.

در ذیل تصاویری از جلسه قرآن مسجد‌النبی مشیریه را مشاهده می‌کنید.