مسئولیت اجتماعی «نگین سامرا» درباره دوران غیبت حضرت مهدی
کانون خبرنگاران نبأ: حجت‌الاسلام والمسلمین مطهری یزدی گفت: امام حسن عسکری(ع) ضمن تفسیر قرآن، قصد داشتند برخی حقایق و واقعیت ها را مطرح کنند که چون نمی توانستند ارتباط مستقیم با مردم داشته باشند؛ با شیوه تفسیر قرآن، حقایق را برای مردم روشن می کردند تا مردم و پیروان نیز از محضر ایشان کسب فیض کنند.
حجت‌الاسلام و المسلمین سیدحسین مطهری یزدی (مطهری فرد)؛ کارشناس حوزه دین و فرهنگ و مسئول سابق حوزه علمیه باقرالعلوم(ع) در گفت‌و‌گویی با کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ، درباره ویژگی‌های شخصیت امام حسن عسکری(ع) گفت: امام یازدهم شیعیان در مدت عمر کوتاه خود با وجود این که از محدودیت های زیادی برخوردار بودند خدمات زیادی به جهان اسلام ارائه دادند.
این استاد حوزه علمیه افزود: حضرت امام حسن عسکری(ع) را در دوران زندگی شان در پادگان زندانی کرده بودند تا مردم نتوانند از محضر حضرت بهره‌مند شوند اما نفوذ و معنویت ایشان به اندازه ای بود که برخی اطرافیان مباحث دینی مطرح شده توسط امام را به شیعیان می رساندند. با توجه به این که زندگی امام یازدهم در بین لشگریان می گذشت لقب عسکری در زبان عربی به معنای لشکر بر ایشان گذاشته شد.
این کارشناس حوزه دین و فرهنگ درباره خصوصیات و ویژگی های اخلاقی و علمی امام حسن عسکری(ع) اظهار کرد: امام حسن عسکری(ع) از خصوصیات اخلاقی بسیار خوبی برخوردار بودند، در زمان حیاتشان مردم از محضر ایشان کسب فیض می کردند. در میان ائمه تنها درباره امام حسن عسکری(ع) روایت آمده است که مفسر قرآن بوده اند. این امام بزرگوار در ضمن تفسیر قرآن، قصد داشتند برخی حقایق و واقعیت ها را مطرح کنند که چون نمی توانستند ارتباط مستقیم با مردم داشته باشند؛ با شیوه تفسیر قرآن، حقایق را برای مردم روشن می کردند تا مردم و پیروان نیز از محضر ایشان کسب فیض کنند.
مسئول سابق حوزه علمیه باقرالعلوم(ع) درباره دلیل محدودیت های زمانِ امام حسن عسکری(ع) خاطرنشان کرد: حضرت در شرایط سختی زندگی می کردند و چون گفته می شد بعد از ایشان کسی به دنیا قدم می گذارد که طبق روایات و دستورات اسلامی ظلم را بر می چیند و عدل و داد را حاکم می کند، مخالفان به دنبال این بودند که چنین شخصیتی متولد نشود و ایشان را محدود کرده بودند. زمان بارداری مادر حضرت ولی عصر(عج) نیز مخفیانه بود چون حکومت آن زمان به دنبال این بود که از امام حسن عسکری(ع) فرزندی متولد نشود و چنانچه متولد شود، از بین برود.
وی ادامه داد: آنچه در تاریخ نقل شده است حکایت از این دارد که شب ولادت حضرت ولی عصر(عج) پدر ایشان، شخصی را به دنبال خواهرشان فرستاد و به او فرمود «از همسر من مراقبت کن که امشب از او فرزندی متولد می شود که جهان در انتظار اوست». خواهر امام یازدهم می گوید من هیچ آثاری از حمل در مادر حضرت ولی عصر(عج) ندیدم و به امام حسن عسکری(ع) گفتم که خبری نیست و نگران بودم. امام فرمود «عجله نکن». نزدیک صبح آثار وضع حمل در همسر امام حسن عسکری(ع) پیدا و حضرت ولی عصر(عج) متولد شدند.
این استاد حوزه علمیه خاطرنشان کرد: ایدئولوژی برحق شیعه بنا بر این دارد که از زمان پیامبر(ص) موضوع مطرح شده و مسئله‌ی ائمه(ع) و امامت حضرت مهدی(عج) مطرح شده و چگونگی اتفاقات و امامت امامان بعد از پیامبر(ص) در احادیث شرح داده شده است. نوع برخوردی هم که حکومت‌های زمان معصومین با آن‌ها داشته‌اند دال بر شهرت این روایت پیامبر(ص) و دیگر معصومین است که امامت در شیعه چه سلسله مراتبی را طی می‌کند و در انتها می‌خواهد چه اتفاقی بیفتد. این قضیه نه تنها به‌عنوان یک پیش‌گویی مطرح نبوده، بلکه به معنای یک اتفاق که لاجرم ما به آن خواهیم رسید.
این کارشناس حوزه فرهنگی و مسجدی، اضافه کرد: با تدقیق در این مسئله می‌توان این‌چنین استنباط کرد که با توجه به این‌که امام حسن عسکری(ع) در سال 260 (ه.ق) که به شهادت می‌رسند، در سن 28 سالگی بودند (یعنی سن بسیار جوان)، ظاهر این‌چنین است که وظیفه‌ی ایشان غیر از آن بحث هایی که ما از ائمه اطهار(ع) انتظار داریم در فضای نشر معارف و در بحث تربیت شاگرد و ارادتمندان انجام داده و به شاگردان مباحث معرفتی را انتقال بدهند و انسان سازی‌هایی که باید انجام بدهند را انجام دهند، به غیر از این‌ها از جنبه اجتماعی به نظر می‌رسد وظیفه امام حسن عسکری(ع) ایجاد بستری برای ظهور و تولد امام مهدی(عج) می‌باشد یعنی آن جنبه‌هایی که قسمت حساس زندگی ایشان است، نقش مهم ایشان در بحث تولد حضرت مهدی(عج) است.
وی افزود: مسئله‌ی فرا رسیدن دوران غیبت را از چند زاویه می‌توان بررسی کرد، مثلا فرض کنید چه اتفاقاتی از لحاظ تاریخی و از لحاظ اجتماعی منجر به بحث غیبت شد که محل بحث و محور توجه شیعیان نیست، البته نه به این معنا که نمی‌شود بررسی‌اش کرد چرا قابل بررسی است اما آنچه که در فضای اعتقادی شیعه مطرح است، این است که این مسیر حرکت معصومین تا امام حسن عسکری(ع) در کلام پیامبر(ص) و دیگر معصومین بیان شده است؛ یعنی اسامی را ذکر کردند و تحولاتی که در هر کدام از معصومین است بیان شده است تا برسد به امام حسن عسکری(ع) و بعد از این‌ها امام حسن عسکری(ع) مسئولیت اجتماعی خودشان در تفکر اجتماعی شیعه را که همان تولد حضرت حجت هست، انجام دادند. در فضای اعتقادی شیعه امام حسن عسکری(ع) این وظیفه را به‌خوبی انجام دادند به این معنی که بحث فراهم کردن زمینه‌ای برای ظهور حضرت حجت را هم از جنبه تولد جسمانی و هم از لحاظ فراهم کردن زمینه‌ای برای بحث‌های مهدویت در فضای غیبت صغری و کبری فراهم آوردند.
این استاد حوزه علمیه و امام جماعت سابق مسجد خداداد، اظهار داشت: تأکید می‌کنم بر این‌که اتفاقی که باید برای شیعیان بیفتد در نگاه اسوه‌گرا، به ائمه هدی(ع) این است که منقطع و جدا از هم به ایشان نگاه نکنیم. سیر تاریخی ائمه(ع) در پی دستیابی به راه هدایت و شعله‌ور ماندن راه هدایت است به این معنی ائمه هدی(ع) یک رشته زمینه‌چینی‌هایی را کردند که منجر به غیبت حضرت حجت(عج) شده است این‌طوری نیست که هرکسی بنا به طبع وجودی‌اش یعنی هرکدام از معصومین ما بنا بر طبع خود یک راه و مسیری را پیدا کرده و عمل کرده باشند. بنا بر اقتضائات شرایط زمانی و مکانی که در آن قرار داشته‌اند، رفتارهای متفاوتی را از ایشان می‌بینیم. اما همه‌ی این‌ها در راستای یک مفهوم و یک هدف بوده است. من فکر می‌کنم این انسجام در مسیر معصومین و همچنین به دنبال آن هدف رفتن و خود را فدای آن هدف کردن و در راستای آن هدف عمل کردن بزرگ‌ترین درسی است که می‌شود از دوران حیات و امامت ائمه(ع) و از جمله امام حسن عسکری(ع) گرفت.
حجت‌الاسلام و المسلمین مطهری یزدی ادامه داد: همان‌طور که پیش از این نیز عرض کردم، ایشان نقش عمده‌ای که در طول 28 سال زندگی خود داشتند، نقش پدر امام زمان بودن است و الا اگر بخواهیم نقش ایشان را در حرکت‌های اجتماعی و... در طول مدت 6 سال امامتشان جست‌وجو کنیم، به نسبت سایر ائمه نقش پررنگی از ایشان نیست، به آن دلیل که اقتضائش وجود نداشت و ایشان بسیار تحت نظر بودند. لذا همین که امام حسن عسکری(ع) پدر امام مهدی(عج) شدند، این نقش را بسیار خوب ایفا کردند و این نشان‌گر این است که من شیعه هم اگر یقیناً در پی احیای دین هستم و نقش احیای تفکر شیعه به من سپرده می‌شود من این نقش را خوب ایفا کنم؛ فارغ از این‌که بخواهم خودنمایی کنم، بخواهم اسم و رسمی برای خودم داشته باشم و این قطعاً برای ما از امام حسن عسکری(ع) بسیار زیبا و معنا دار است که ما هر وقت از حضرت حجت(عج) می‌خواهیم نام ببریم، می‌گوییم «یابن الحسن» این نشان‌گر این است که آن نقش کوتاه ولی عمیق ایشان ماندگاری و حتی شهرت ایجاد کرده است که این وعده‌ی الهی است که هر کاری که در راه خدا و در راه طلب رضایت خدا انجام شود، هیچ‌کس نمی‌تواند جوابش را بدهد و اجر این عمل برعهده‌ی خداست.
حجت‌الاسلام و المسلمین مطهری یزدی؛ استاد حوزه علمیه درباره شهادت امام حسن عسکری(ع) و ماجراهای بعد از آن گفت: ایشان از طریق زهر مسموم و به شهادت رسیدند. بعد از شهادت این امام بزرگوار با توجه به این که بر پیکر ایشان باید امام نماز می خواندند حضرت ولی عصر(عج) که تا آن روز بر عموم مردم ظاهر نشده بودند، ناگهان ظاهر شدند. در تاریخ نوشته شده است که جعفر کذاب برادر امام حسن عسکری(ع) آماده شد که بر بدن امام نماز بخواند و همه تعجب کردند که چگونه جعفر می تواند برای امام حسن عسکری(ع) نماز بخواند. ناگهان پرده کنار زده شد و یک شخص در حالی که صورتش مثل ماه می درخشید به میان مردم آمد و پیراهن عمویش را کشید و فرمودند: من سزاوارم که بر پدرم نماز بخوانم. ایشان حضرت مهدی (عج) بودند و نماز را بر بدن پدرشان یعنی امام حسن عسکری(ع) خواندند و دوباره از نظرها غایب شدند. ایشان تا آن روز از چشم دیگران مخفی بودند و بعد از نماز بر پیکر پدر دوباره مخفی شده و وارد غیبت صغری شدند.
علیرضا برومند
