بخش ستارگان «تجسمی فجر»؛ دورنمای تعاملات جهانی/لزوم توجه بیشتر به ساختار نرم‌افزاری در جشنواره
گروه هنر: در شرایطی که اعتبارات هنرهای تجسمی در پایین‌ترین سطح ممکن قرار دارد و این امر زمینه را برای حضور نظام‌مند هنرمندان در عرصه‌های جهانی دور از ذهن کرده است، ایجاد بخش ستارگان در جشنواره هنرهای تجسمی می‌تواند برخی تلاش‌ها و توفیقات شخصی هنرمندان در عرصه جهانی را معرفی کند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) دهمین جشنواره بین‌المللی هنرهای تجسمی فجر از فردا سه‌شنبه 3 بهمن کار خود را به طور رسمی در سالن ایران فرهنگستان هنر آغاز شده و بخش نمایشگاهی آثار این دوره از جشنواره به مدت یک ماه در مؤسسه فرهنگی و هنری صبا برای بازدید علاقه‌مندان به این عرصه هنری برپا خواهد شد.
هرچند که این جشنواره به نسبت سایر جشنواره‌های هنری تحت عنوان فجر، رویداد جوان محسوب می‌شود که تنها 10 دوره تجربه برگزاری داشته است اما با توجه به وسعت حوزه و رشته‌های فعال زیرمجموعه آن، طیفی گسترده از فعال هنری را به خود مشغول داشته و با توجه به تولید محصولاتی متعدد در عرصه هنر تأثیر عمیقی بر روند کمی و کیفی پیشرفت‌ها و دستاوردهای هنری ایران داشته است.
به این بهانه با اصغر کفشچیان‌مقدم؛ عضو شورای هنری جشنواره بین‌المللی هنرهای تجسمی فجر، پیرامون برگزاری این دوره از جشنواره، پیشرفت‌هایی که طی 10 دوره برگزاری داشته و چشم‌انداز و راهکارهای کارشناسی که می‌تواند سبب بهبود شرایط برگزاری ادوار آتی شود، گفت‌و‌گویی ترتیب داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
ـ پرسش نخست در مورد بخشی است که امسال به تازگی در جشنواره شاهد آن هستیم، بخش ستارگان که به آثار و پدیدآورندگانی می‌پردازد که پیشتر در محافل و جشنواره‌های تجسمی جهانی و بین‌المللی، مقام و رتبه‌ای را تصاحب کرده‌اند؛ نظرتان را در این مورد بیان کنید؟
این بخش با وجود آنکه از جمله سیاست‌های مصوب در شورای هنری نبود اما باید بگویم که فی‌النفسه کار خیلی خوبی است البته دوستان برگزارکننده جشنواره این موضوع را در قالب طرح مشورتی به شورا ارائه کردند که با نظر مساعد اعضای شورا مواجه شد.
از این نظر اعتقاد به این مسئله دارم که ایجاد این بخش در جشنواره کار خوبی است چرا که با توجه به اطلاع و اشرافی که در عرصه فعالیت‌های حرفه‌ای هنرهای تجسمی دارم، مطمئن هستم که اعتبارات تجسمی به نسبت سایر بخش‌های فرهنگی و هنری کشور در پایین‌ترین سطح خود قرار دارد که البته این مسئله را باید با توجه به گستردگی رشته‌های این هنر، مورد توجه قرار داد. این امر یعنی کمبود اعتبارات اختصاص یافته به عرصه هنرهای تجسمی موجب می‌شود که تعاملات این رشته در عرصه‌های بین‌المللی به پایین‌تر سطح خود برسد و حضور هنرمندان در محافل و جشنواره‌های بین‌المللی در سطحی حداقلی صورت گیرد.
در چنین شرایطی شاهد هستیم که هنرمندان در عرصه‌های مختلف و به ویژه تصویرسازی، نقاشی و کاریکاتور با انگیزه و هزینه‌های شخصی در چنین جشنواره‌هایی حضور بهم رسانده و خوشبختانه رتبه‌های برتر را نیز از آن خود می‌کنند که به‌عنوان نمونه اخیراً در عرصه هنر تصویرسازی شاهد کسب رتبه برتر از سوی یکی از هنرمندان تصویرساز بودیم که در جشنواره «هانس کریستین اندرسن» روی داد، به نظرم ایجاد بخش ستارگان در جشنواره «تجسمی فجر» فرصتی را به وجود می‌آورد که سایر هنرمندان نیز در مواجهه با آثاری که در فستیوال‌های جهانی شرکت کرده‌اند، صاحب ایده و انگیزه مضاعف شوند.
ـ به نظر می‌رسد که به نمایش درآمدن آثار مطرحی در این بخش تا حد زیادی نیز بتواند استانداردهای خلق اثر در رشته‌های گوناگون را ارتقا بخشد، اینطور نیست؟
کاملاً همینطور است. ما در زمینه تولیدات هنری در رشته‌های گوناگون به غیر از دریافت‌های شخصی هنرمند و البته مرور چند سایت مطرح و کتاب‌های نوعاً ترجمه و منتشر شده در مورد آخرین دستاوردهای هنری دنیا، دانش به‌روز و مترقی نداریم اما شاهد هستیم که دغدغه شخصی یک هنرمند و کوشش او برای به دست آوردن آخرین متدها و روش‌های متداول دنیا در اثر هنری او متبلور شده که توانسته در رقابتی نزدیک با سایر هنرمندان در سطح بین‌المللی رتبه‌ای را برای او به ارمغان آورد؛ مواجهه هنرمندان با این آثار می‌تواند علاوه بر آشنایی آنها با مؤلفه‌های مطرح جامعه بین‌المللی هنری، سطح علمی در این مقولات را تا حد زیادی بالا ببرد.
به هر حال ما با نسلی روبرو هستیم که در فضای فرهنگ و هنر ایران پرورش و تربیت یافته است و او توانسته با این پشتوانه فرهنگی و مسلح شدن به ابزار هنری به این توفیق دست پیدا کند و حضور او در جشنواره «تجسمی فجر» به نوعی ثمره و خروجی تربیت مجامع هنری داخلی منبعث از شرایط حاکم بر فضای فرهنگی و هنری انقلاب اسلامی است را در قالبی بین‌المللی می‌توان مشاهد کرد. اهمیت این اتفاق زمانی بیشتر نمود و مطرح می‌شود که متأسفانه عرصه‌هایی همچون صدا و سیما نسبت به این توفیقات و معرفی شایسته افتخارآفرینان عرصه هنرهای تجسمی در محافل جهانی بی‌تفاوت هستند و جشنواره «تجسمی فجر» می‌تواند به این مسئله به معرفی شایسته آنها برای آشنایی هرچه بیشتر مخاطبان بپردازد.
ـ جشنواره در یک زمان نسبتاً طولانی یک ماهه برگزار می‌شود، برای بهره‌برداری بهتر از این فرصت ایجاد شده فرهنگی و هنری در کنار برگزاری بخش نمایشگاهی و احتمالًا برپایی ورک شاپ‌های هنری، چه توصیه‌ای به هنرمندان و مسئولان برگزاری دارید؟
به نظرم در عرصه هنرهای تجسمی مقوله‌ای که همچنان مغفول مانده است و البته اگر خواسته باشم بر اهمیت آن صحه بگذارم باید بگویم که مورد توجه و تأکید صریح مقام معظم رهبری است، مسئله استفاده جامع و مؤثر از ساختار نرم‌افزاری در عرصه‌های گوناگون و به ویژه هنری و از آن جمله هنرهای تجسمی است.
به هر حال باید این موضوع را مورد تأکید قرار داد که ساختار نرم‌افزاری، فضا و شبکه‌های مجازی توانسته‌اند ظرفیتی را به وجود آورند که بتوان به این واسطه بیش از پیش در نشر و ترویج داشته‌های فرهنگی و هنری کوشا بود و چه ظرفیت خوبی است که شایسته است از آن استفاده مثمر ثمری در عرصه تجسمی نیز داشت.
باید این نکته را با کمال تأسف پذیرفت و به آن اذعان کرد که ما از نظر زیرساخت‌های هنری و به ویژه در بعد فضای فیزیکی و حضوری نگارخانه‌هایی که بتوان از آنها برای نمایش آثار تجسمی استفاده کرد در مضیقه هستیم و حتی اگر در این زمینه با غنایی نیز مواجه باشیم باید به این نکته اشاره کنم که دسترسی آسان همه علاقه‌مندان در یک بازه زمانی به چنین فضاهایی میسر نیست. با این تفاصیل می‌توان از شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی برای به نمایش درآمدن بخشی از آثار متقاضی این رویداد هنری برای استفاده حداکثری مخاطبان از هنرنمایی هنرمندان شرکت‌کننده در آن استفاده کرد.
حداقل اینکه از چنین قابلیت و ظرفیتی می‌توان برای به نمایش درآوردن تصاویر آثاری که در مرحله ارزیابی هیئت داوران نتوانسته‌اند به فضای نمایشگاهی راه پیدا کنند استفاده کنیم تا به این واسطه انگیزه لازم همچنان در میان خیل کثیری از هنرمندان که به واسطه محدودیت فضای فیزیکی و یا ارزیابی کیفی، نتوانسته‌اند به مرحله نهایی جشنواره راه پیدا کنند، حفظ شود.
عرصه فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی تبدیل به یک جریان فراگیر در جامعه شده است و معمولاً کاربران از چنین امکانی برای تبادل اخبار که ممکن است درصدی از آنها نیز غیرواقع باشد استفاده می‌کنند پس چه اشکالی دارد که حداقل در محدوده زمانی یک ماهه برگزاری جشنواره با ایجاد کانال‌هایی دوستان مسئول جشنواره به دنبال معرفی آثار شاخص هنری در عرصه تجسمی و دستاوردهای جدید هنرمندان در این زمینه باشند؟
ـ شما برای دومین سال پیاپی هست که در جشنواره پروژه «ویدئواینستاگرام» را مدیریت می‌کنید، ایجاد این بخش در جشنواره نیز در راستای تحقق مطلبی است که به آن اشاره کردید؟
دقیقاً کارکرد این بخش نیز به همین منظور بوده است و ما با انتشار ویدئوهایی در فضای اینستاگرام ضمن آشنایی کاربران اینترنتی، از آنها خواسته‌ایم تا ارزیابی کلی خود را نسبت به آثار در کامنت‌های خود ارائه نمایند، این امر در مورد آثار شاخص جشنواره موجب ارتقای امتیاز اثر در ارزیابی‌های نهایی خواهد شد و آرای مردمی نیز در این امر مشارکت داده شده و دخیل خواهند بود و در مورد سایر آثار نیز قادر است با اعمال برخی نظرها که شاید بخش قابل توجهی از آنها کارشناسی شده باشد به رفع برخی ایرادات فنی و هنری در آثار خلق شده آتی هنرمندان بیانجامد.
یادآور می‌شود، دهمین جشنواره بین‌المللی هنرهای تجسمی فجر فردا سه‌شنبه 3 بهمن افتتاح و تا 4 اسفند ادامه خواهد داشت.
