خود راه بگویدت که چون باید رفت

به گزارش ایکنا، سخن گفتن از وجود آسیب‌های اجتماعی و بیان مکرر مشکلات، موضوعی است تکراری؛ شاید در چنین روزهایی باید با تمسک به منابعی نورانی به دنبال راهکار و رفع مسئله باشیم تا بیابیم قرآن و ائمه در کاهش این آسیب‌ها چه توصیه‌هایی به خانواده‌ها دارند؛ محسن صمدانیان اصفهانی، استاد دانشگاه علوم قرآن وحدیث دانشگاه اصفهان در گفت‌وگو پیش‌رو به بیان این نکات پرداخت است:

*معیارهای شناخت آسیب‌های اجتماعی از دیدگاه قرآن و کتب دینی چیست و برجسته ترین آسیب اجتماعی امروز چیست؟
آسیب‌های اجتماعی از آسیب‌های دینی جدا نیست. از نظر قرآن که کتاب هدایت، رشد و تعالی بشر است، قاعدتا هر آنچه را که در مسیر رشد، هدایت و ترقی انسان مانع ایجاد کند تا نگذارد انسان به آن اهدافی که قرآن تعریف کرده دست پیدا کند؛ آسیب اجتماعی است. مسیری که قرآن مشخص کرده است؛ مسیر تقوا و هدایت انسان است. آسیب‌ها در ابعاد مختلفی می‌توانند بروز کنند؛ البته آنچه ما امروزه با آن ارتباط داریم و باید به مبارزه با آن بپردازیم، بحث فسادهای اجتماعی، گناه‌هایی که در اجتماع اتفاق می‌افتد، حریم‌هایی که از بین می‌رود، بحث طلاق، اعتیاد، نا به سامانی جامعه، نا به سامانی اقتصادی و نا به سامانی فرهنگی است که در حقیقت موانعی برای انسان در سیر علی الله محسوب می‌شود. در اسلام خانواده از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار گشته است. خانواده با اینکه کوچک‌ترین واحد اجتماعی از یک جامعه محسوب می‌شود ولی در اسلام به صورت ویژه به آن توجه شده است؛ ولی متاسفانه اکنون از هم پاشیدن خانواده‌ها برجسته ترین آسیب اجتماعی به حساب می‌آید. طبیعتا ناسازگاری‌های بین زن و شوهر که منجر به طلاق واز هم گسیختن خانواده‌ها می‌شود هم اکنون در جامعه زیاد شده است. شاید بتوان گفت که مهم‌ترین دلایل از هم پاشیدگی کانون خانواده منشا اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و گاهی هم به مسائل جسمانی و بدنی افراد مربوط می شود.

*مردم جامعه جهت کاهش این آسیب‌ها چه اقداماتی باید انجام دهند؟
من به این مقدمه که هر چقدر زمان می‌گذرد بر میزان آسیب‌های اجتماعی افزوده می‌شود، چندان معتقد نیستم. طبیعتا گذشت زمان و پیشرفت‌هایی که حاصل می‌شود گاهی نوع آسیب‌ها را عوض می‌کند. یک نکته‌ای وجود دارد که باید تذکر داد؛ آن هم این است که آسیب‌هایی  که تازه به وجود آمده‌اند بسیار بزرگ به نظر می‌آیند، دلیل بزرگ جلوه کردن این آسیب‌ها هم  آن است ما تا به الان با آن مواجه نبوده‌ایم. چون آسیب‌های گذشته را پشت‌سر گذاشتیم، فراموش می‌کنیم که آسیب‌ها همیشه وجود دارند، فقط به مرور زمان تغییر شکل می‌دهند. بسیاری از این فسادهایی که اکنون ما با آن مواجه هستیم در اقوام گذشته وجود داشته است. در زمان قوم لوط، قوم ثمود و قوم عاد مشکلات فساد و گناه وجود داشت. شاید به دلیل اطلاع رسانی غلط و اینکه جهان به صورت دهکده درآمده و ما از یک سو در حال بمباران اطلاعاتی هستیم؛ تصور ما بر شده که در دوره ما فسادها افزایش یافته است. اگر بخواهیم یک برآیند داشته باشیم، متوجه می‌شویم که هر جامعه‌ای از گذشته تا به الان فسادهای خاص خود را داشته است. اما وظیفه خانواده‌‌ها بهره‌گیری از تقوا است که در قرآن از تقوا به عنوان سپر و لباس جهت مقابله با آسیب‌ها یاد می‌شود. اگر در خانواده افراد به حلال و حرام خدا، انجام واجبات، ترک محرمات واقف باشند و از ابتدای کودکی این مسائل توسط بزرگان خانواده در فرزندان نهادینه شود؛ به طوری افراد ایزوله می‌شوند که آسیب‌های اجتماعی در آنها کمترین تاثیر را می گذارد و به نوعی خودشان می توانند عاملی در جهت کاهش آسیب های اجتماعی به حساب بیایند. 

*سفارش قرآن در این جهت و برای در امان ماندن از هجوم آسیب‌ها چیست؟

یک سری از آیات محور تمام آموزه‌های دینی ما هستند؛ به عنوان مثال آیه شش سوره تحریم، در حقیقت به مسئولیت پدر و مادر و در حقیقت مسئولیت سرپرستان خانواده اشاره می کند. دراین آیه خداوند می فرماید: خودتان و خانواده هایتان را از آتش جهنم حفظ کنید؛ آتشی که خود شما هیزم آن هستید. چه طور انسان می تواند خود هیزم آتش شود؟  وقتی که انسان با گناه و فساد رابطه عادی برقرار کند؛ در حقیقت خود نیز از جنس گناه و فساد می شود. انسان برای اینکه بتواند به هدف مورد نظر خود برسد باید برنامه مشخصی داشته باشد و اصول و معیار و مبانی کار را بداند تا بتواند در مسیر درست قدم بردارد. زمانی که ما خود را بنده خدا بدانیم و پی ببریم که خدا خیرخواه ما است و بهترین چیزها را برای انسان می خواهد در جهت خواست خداوند گام بردارد و در مقابل خواست او گردن کشی نکند؛ با این اعتقاد و عمل می‌تواند درمقابل شیطان ایستادگی کند؛ اگر انسان با این اعتقاد حرکت کند همواره می‌تواند در همه زمینه‌ها خود را به خدا بسپارد؛ اگر قصد ما الهی باشد و خود را به خدا بسپاریم و وظایفی که او برای ما تعیین کرده است، از همان خواندن نماز با توجه و روزه با اخلاص گرفته تا صدقه در راه خدا و کارهای خیری که دین ما به آن سفارش کرده است؛ توجه به اینها راهی را جلوی پای ما خواهد گذاشت. خداوند در قرآن می فرماید: هر چه تقوا پیشه کنید خداوند علم و دانش شما را زیاد می کند؛ یعنی خود راه بگویدت که، چون باید رفت. اگر افراد در بعد فردی با گفتار وکردار خود بتوانند خود را از گناهان محفوظ بدارند طبیعتا می توانند از لحاظ اجتماعی هم تاثیر گذار باشند.

انتهای پیام