امام کاظم(ع) و مشروعيت‌زدايى از خلافت عباسيان
کانون خبرنگاران نبأ ــ امامان شيعه همگى بر لزوم رعايت تقيه پافشارى كرده و مىكوشيدند تا تشكل شيعه و رهبرى آنها را بهطور پنهانى اداره و شيعيان را نيز به اين كار سفارش مىکردند؛ از اين رو موضعگيرى صريحى از امام کاظم(ع) در برابر خلفاى عباسى و قيامهاى علوى گزارش نشده است. با اين وجود، ايشان در مناظره و گفت‌و‌گو با خلفاى عباسى و ديگران تلاش مىكرد از خلافت عباسيان مشروعيت‌زدايى كند.
به گزارش کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد لطفیان، امام جمعه شهرستان نیک‌شهر سیستان و بلوچستان به مناسبت سالروز شهادت امام موسی کاظم(ع) یاداداشتی را در اختیار ایکنا قرار داد.
در این مطلب آمده است:
امام موسی کاظم(ع) پس از شهادت پدر بزرگوار خويش، امام جعفر صادق(ع) در سن ۲۰ سالگى به امامت رسيدند و مدت ۳۵ سال امامت شيعه را به عهده داشتند. آن امام عزيز مستجمع جميع خصائل اخلاقى و علمى بودند و رفتار ايشان در مقابل دشمنان بسيار صبورانه و اخلاقى بود. به حدى كه به دليل كنترل خشم خود در مقابل رفتار نادرست دشمنان، به لقب كاظم ملقب شدند. فعاليتهاى علمى ايشان نیز در جهت حفظ و گسترش دين اسلام و تشيع علوى بسيار مهم و تأثيرگذار بود.
ايشان شاگردان و راویان حديث بسيارى را تربيت كردند و روايات متعددى از ايشان نقل شده است كه اكنون ذخيره فقه شيعى به حساب مىآيد. حتى بزرگان اهل سنت به امام هفتم شيعيان بهعنوان يك عالم دينى احترام مىگذاشته و همچون شيعيان به زيارت قبر ايشان مىرفتهاند.
امام موسی کاظم(ع) معاصر با چهار تن از خلفاى عباسى بودند که در زمان حيات سياسى ايشان قيامهاى متعددى صورت گرفت كه آن امام عزيز وظيفه را در عدم حمايت از اين گروهها ديده و اصل را حفظ و بقاى دين اسلام و تشيع نهاده بودند. همچنين به دليل فشار سياسى كه عليه ايشان اعمال مىشد، شيوه اصلى رفتار سياسى خود را بر تقيه بنا نهاده بودند و اين شيوه را نيز از نزديكان و ياران خود نيز مطالبه مىكردند. اين مصلحتانديشى آن امام بزرگوار در مقابله با دشمنان و نيز اشاعه تعاليم الهى و دينى درسى عبرتآموز براى تمام شيعيان است و نيز وظيفه و عملكرد صحيح را بر مبناى بصيرت و مصلحت تبيين مىنمايد؛ چرا كه رسالت امام در هر عصر و دوران حفظ دين و تبليغ آن بر مبناى مصالح عامه است كه آن امام بزرگوار در زمان خود اين شيوه را بهترين روش مبارزه مىدانستند و هر يك از ائمه(ع) نيز در اين زمان بر همين روش عمل مىکردند.
سرانجام هارون‌الرشيد وجود امام كاظم(ع) را تاب نياورد و بعد از دورههاى زندانى در زندان سندى بن شاهك، دستور قتل ايشان را صادر کرد و سندى بن شاهك ايشان را مسموم و در ۲۵ رجب سال ۱۸۳ ه.ق در بغداد به شهادت رساند. مرقد مطهر این امام عزيز در كاظمين زيارتگاه عاشقان و شيفتگان است.
زندگانى سياسى و اجتماعى امام كاظم(ع)
دورانى كه امام كاظم(ع) در آن زندگى مىكرد، مصادف با نخستين مرحله استبداد و ستمگرى حكام عباسى بود. اين اعمال فشار از زمان امام صادق(ع) آغاز شد و تا زمان امام رضا(ع) كه دوره خلافت مأمون بود با شدّت هرچه تمامتر ادامه يافت؛ مردم در زمان مأمون اندكى احساس امنيت سياسى كردند، ولى ديرى نپاييد كه دستگاه خلافت بد رفتارى و اعمال فشار بر مردم را دوباره از سر گرفت. فشار سياسى عباسيان در دورهاى آغاز شد كه پيش از آن امام باقر(ع) و امام صادق(ع) با تربيت شاگردان فراوان، بنيه علمى و حديثى شيعه را تقويت كرده بودند و جنبشى عظيم در ميان شيعه پديد آورده بودند. رسالت امام موسى كاظم(ع) آن بود تا در اين حركت علمى، توازن و تعادل فكرى را ميان شيعيان برقرار كنند.
مشروعيت‌زدايى از خلافت عباسيان در قالب مناظرههاى دينى
عصر امام كاظم(ع) دوران بسيار سختى براى شيعيان بود و در اين دوران حركتهاى اعتراضآميز متعددى از ناحيه شيعيان و علويان نسبت به خلفاى عباسى صورت گرفت كه از مهمترين آنها قيام حسين بن‌علی(ع) در زمان حكومتهاى عباسى و نيز جنبش يحيى و ادريس فرزندان عبدالله بود كه در زمان هارون رخ داد. در واقع مهمترين رقيب عباسيان، علويان بودند و طبيعى بود كه حكومت، آنان را سخت تحت نظارت قرار دهد.
امامان شيعه همگى بر لزوم رعايت تقيه پافشارى كرده و مىكوشيدند تا تشكل شيعه و رهبرى آنها را بهطور پنهانى اداره کنند و شيعيان را نيز به اين كار سفارش مىکردند؛ از اين رو موضعگيرى صريحى از ايشان در برابر خلفاى عباسى و قيامهاى علوى گزارش نشده است. با اين وجود، ايشان در مناظره و گفت‌و‌گو با خلفاى عباسى و ديگران تلاش مىكرد از خلافت عباسيان مشروعيت‌زدايى كند.
زندگانى علمى و اخلاقى امام كاظم(ع)
امام فعاليتهاى علمى زيادى داشتند و از ايشان روايات بسيارى نقل شده و شاگردان بزرگى را تربيت کردند. بيش از ۳۰۰۰ حديث از امام موسی کاظم(ع) گردآورى شده كه شمارى از آنها را برخى از اصحاب اجماع روايت كردهاند. همچنين وى سازمان وكالت را گسترش داد و در مناطق مختلف افرادى را بهعنوان وكيل تعيين كرد. از سوى ديگر حيات ايشان همزمان با بروز انشعاباتى در شيعه بود و فرقههاى اسماعيليه، فطحيه و ناووسيه همزمان با آغاز امامت او و فرقه واقفيه پس از شهادت او شكل گرفت.
آن امام بزرگوار همچون اجداد طاهرين خود تجلى اسماء الهى و اخلاق و معنويت بود. بزرگوارى و بخشندگى آن حضرت زبانزد خاص و عام بود. بهعنوان نمونهاى از صفات ايشان ابوالفرج اصفهانى مىگويد: «يحيى بن حسن برايم نقل كرد موسى بن جعفر(ع) اينگونه بود كه اگر به آن حضرت خبر مىرسيد كه مردى با آن حضرت خوب نيست و پشت سرش بدگويى مىكند، برايش كيسهاى پر از دينار مىفرستاد و در كيسهاش بين 200 تا 300 دينار وجود داشت، اين كار حضرت ضربالمثل شده بود».
انتهای پیام
