مبعث پیامبر اکرم(ص)؛ عیدی بشری

آیت الله یعقوب جعفری، استاد حوزه و دانشگاه، پژوهشگر تاریخ و صاحب تفسیر کوثر، در گفت‌وگو با ایکنا و در پاسخ به این پرسش که جایگاه بعثت حضرت پیامبر(ص) در تاریخ بشری چیست؟ گفت: بعثت نقطه عطفی در تاریخ بشریت است، تا این تاریخ انبیا آمده بودند و هزاران پیامبر آمده بود، اما همه آنها مقدمه و مژده‌دهنده رسالت حضرت محمد(ص) بود.

جعفری ادامه داد: نبوت و بعثت پیامبر(ص) اساسی‌ترین هدیه ‌الهی برای بشریت است همه پیامبران قبلی مبعوث شده بودند، اما مقدمه و مژده پیامبر اسلام و نزول قرآن بودند و از این رو در خود قرآن است که این کتاب برتر و مسلط بر دیگران کتب آسمانی است، همان‌‎طور که خود حضرت رسول نیز برتر از دیگر رسل بود و این از آن رو بود که رسالتش با دیگران تفاوت داشت. همه رسالت‌های دیگر موقتی بودند و مقدمه، اما پیامبر اسلام(ص) صاحب نبوت جهانی و جاودانی است و از این رو با بعثت پیامبر(ص) آنچه در پس پرده بود، آشکار شد و آرمان مهم تمام پیامبران تحقق یافت و این بسیار مهم است. از این رو بعثت پیامبر(ص) عید بزرگ بشریت است و تعالیم ایشان در تاریخ بشر بی‌سابقه بود.

صاحب تفسیر کوثر در پاسخ به این پرسش که با توجه به اینکه عربستان در مرکز تمدن‌های زمان خود نبود، در خصوص جغرافیای بعثت چه تحلیلی می‌توان داشت؟ گفت: جایگاه نزول وحی قضیه بعثت را جالب می‌کند، حضرت امیرالمومنین(ع) در بخشی از خطبه‌هایش به این اشاره کرده است که شما ببینید خدا پیامبر خاتم خود را در جایی مبعوث کرد که هیچ امکاناتی نداشت و منطقه کوهستانی سخت و خشنی بود و این معجزه پیامبر است که در محیطی که هیچ بهره‌ای از تمدن و معارف بشری ندارد، مبعوث شده است.

جعفری ادامه داد: اگر پیامبر(ص) در یونان و ایران آن زمان مبعوث شده بود، آن وقت می‌شد گفت که چیزهایی از متفکران آن منطقه گرفته است، اما چون در جایی مبعوث شد که خبری از معرفت و فضائل انسانی نبود، این خود معجزه پیامبر(ص) بود. همچنین امّی بودن پیامبر(ص) نیز معجزه بود. خداوند در قرآن می‌گوید تو قبل از بعثت نمی‌توانستی بخوانی و بنویسی و اگر خواندن و نوشتن بلد بودی مشکران به شک می‌افتادند که تو از جایی این مطالب را آورده‌ای. بنابر این بعثت پیامبر(ص) در محیطی خارج از معرفت و فلسفه و مواردی از این قبیل، خود یک معجزه‌ای به حساب می‌آید.

این استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: همچنین طبیعت مردم آنجا چون بدوی بود، برای پذیرش و پیشرفت‌ دادن اسلام آماده‌تر بود، چون این یک بحث جامعه‌شناختی است و ابن‌خلدون هم در مقدمه‌اش آن را گفته است. جامعه‌های بدوی راحت‌تر یک فکر را می‌پذیرند تا جوامع متمدن که با اعتقادات خودشان انس گرفته‌اند، البته به این آسانی هم نبود و این‌ها هم با اعتقادات پدرانشان‌ انس داشتند و می‌گفتند چون پدران ما هم این راه رفته‌اند، ما نیز بر این راه خواهیم بود، اما به هر حال طبیعت جوامع بدوی، بیشتر یک اعتقاد جدید را می‌پذیرد. از این رو یک مسئله که آنجا از نظر اعتقادی و علم و دانش چیزی نبود و دیگر این که مردم آمادگی برای پذیرش‌شان خوب بود باعث پیشرفت اسلام شد.

این پژوهشگر تاریخ اسلام در پاسخ به این پرسش که الان چه نیازی به بعثت پیامبر خدا داریم؟ گفت: آن چه در بعثت پیامبر اسلام روی داد، نتیجه‌اش در طول تاریخ بر بشریت حاکمیت یافته و ما این عقاید محکم و متین و هر چه از اسلام داریم مدیون بعثت هستیم. در بعثت اتفاقی افتاد که ما امروز از بهره‌ می‌بریم و این رویداد در سرنوشت امروز ما نیز تاثیرگذار است.

جعفری در پاسخ به این پرسش که با توجه به اینکه ما امروز می‌بینیم که ملت‌های اسلامی دچار تشتت هستند و قدرت‌های خارجی نیز این مسئله را تقویت می‌کنند، بعثت چه پیامی می‌تواند برای همزیستی مسلمانان داشته باشد؟ گفت: اتفاقا یکی از اهداف بعثت که در قرآن نیز آمده، ایجاد وحدت در جامعه است که به وسیله پیامبر، مردم را خداوند متحد کرد و آیه «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا وَاذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَكُنْتُمْ عَلَى شَفَا حُفْرَةٍ مِنَ النَّارِ فَأَنْقَذَكُمْ مِنْهَا كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ: و همگى به ريسمان خدا چنگ زنيد و پراكنده نشويد و نعمت‏ خدا را بر خود ياد كنيد آنگاه كه دشمنان [يكديگر] بوديد پس ميان دل‌هاى شما الفت انداخت تا به لطف او برادران هم شديد و بر كنار پرتگاه آتش بوديد كه شما را از آن رهانيد اين گونه خداوند نشانه‏‌هاى خود را براى شما روشن مى‌‏كند باشد كه شما راه يابيد» (آل عمران، 103) در این راستاست.

وی تصریح کرد: الان هم اگر کل مسلمانان دنیا بخواهد در مقابل دشمنان و بدخواهان اسلام خود و اصالت را حفظ کنند، باید به این آیه عمل کننند و مشترکاتی که دارند معیار قرار داده و متحد شوند، اما این کاری است که نه فقط در عصر ما که در اعصار گذشته هم نشده و این ناشی از عوامل درونی‌ از جمله جهل مردم است. ممکن است عامل بیرونی هم باشد که در عصر ما هست، اما بیشترش عامل درونی یعنی جهل و نادانی مسلمانان است که این وضعیت را ایجاد کرده است و همه را نمی توان به گردن عامل خارجی انداخت.

جعفری در پایان گفت: ما در طول تاریخ می‌بینیم که این اختلافات بین مسلمانان بوده است، همین جنگ داعش و نظیر این بارها روی داده، در قرن چهارم جنگ شیعه و سنی در بغداد چنان بود که محله‌های شیعیان را آتش می‌زدند و کتابخانه شیخ طوسی را نیز آتش زدند و او مجبور شد از بغداد به نجف هجرت کرد و حوزه علمیه را در آن شهر تاسیس کند. مراد من آن است که این درگیری‌ها از اول بوده و نباید همه را به گردن خارجی‌ها بیاندازیم. اصل عامل تفرقه، تشتت و جنگ و ستیز خودمان و جهالت مردم است.
انتهای پیام