کد خبر: 3713244
تاریخ انتشار : ۲۱ ارديبهشت ۱۳۹۷ - ۰۹:۲۴

مقایسه ۴ دهه تاریخ‌نگاری انقلاب در روایات خارج از ایران/ رویارویی تاریخ‌نویسی تقدس‌محور و تقدس‌زدا

گروه دانشگاه ــ تاریخ‌نگار ایرانی مقیم لندن در همایش نقد روش‌شناسی تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی، به بحث درباره چهار دهه تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی و مقایسه موضوعی روایات ایرانی و خارج از ایران پرداخت و با اشاره به تاریخ نویسی تقدس‌محور در برابر تقدس‌زدا، گفت: تا زمانی که بخواهیم مقدس‌نمایی کنیم، مجبور به تن دادن به روایت غیر هستیم و مردم به روایات ما کم‌اعتنا می‌شوند.

به گزارش ایکنا؛ در همایش «نقد روش شناسی تاریخ نگاری انقلاب اسلامی» پنلی تخصصی با عنوان «ساختار‌ها و تاریخ نگاری انقلاب اسلامی» برگزار شد و در این پنل مجید تفرشی، تاریخ نگار ایرانی مقیم لندن به سخنرانی پیرامون چهار دهه تاریخ نگاری انقلاب اسلامی، مقایسه موضوعی و کرونولوژیک طیف منابع و روایات ایرانی و غیرایرانی خارج از ایران پرداخت و اظهار کرد: تاریخ‌نگاری فرایند و واکنشی به ۴ دهه فعالیت انقلاب اسلامی در ایران است و آنچه که اتفاق افتاده این است که می‌گویند روایت ما بر حق است، ما حقیقت را می‌گوییم و مابقی، چون ناحق هستند، نباید مطرح شوند.
 
مقایسه موضوعی ۴ دهه تاریخ‌نگاری روایات خارج از ایران/ رویارویی تاریخ نویسی تقدس‌محور مقابل تقدس‌زدا
 
وی با اشاره به انواع تاریخ‌نگاری‌های خارج از ایران درباره انقلاب اسلامی افزود: تاریخ‌نگاری سازمان مجاهدین خلق یکی از انواع این نوع تاریخ‌نگاری‌ها است که از نظر کمی و کیفی ریزش‌هایی داشته، برخی به تاریخ‌نگاری علیه انقلاب اسلامی می‌پردازند و بعضی از آن‌ها کار سیاسی نمی‌کنند و از قدیمی‌های آن هستند و عده‌ای از نسل دوم و سومی‌های سازمان مجاهدین خلق که مخالف این سازمان هستند، تاریخ می‌نویسند، سایت و نشریه دارند. همه طیف‌ها از تاریخ انقلاب خاطرات زیادی منتشر کرده‌اند.

تفرشی ادامه داد: دیگر نوع این تاریخ‌نگاری‌ها، تاریخ‌نگاری سلطنت‌طلب است که بعضی از آن‌ها در خارج از کشور تاریخ‌نگاری می‌کنند و هر چه در دوره رضاشاه و پهلوی اتفاق افتاده درست می‌دانند و نسبت به مسائل داخلی کنونی ایران بازارشان رونق گرفته، نوع تاریخ‌نویسی BBC، من‌وتو، صدای آمریکا و رادیوفردا بر این تاریخ‌نگاری دامن زده و آن را گسترش داده است.

مواجهه با تاریخ‌نویسی تقدس‌محور در مقابل تاریخ نویسی تقدس‌زدا
 
به باور تفرشی، بحث امروز این است که همه این‌ها محصول یک سری مشکلات داخلی است و ما در طول دهه‌های اخیر، با تاریخ نویسی تقدس‌محور در برابر تاریخ‌نویسی تقدس‌زدا مواجهیم و تا زمانی که تلاش می‌کنیم بازی را ببریم معمولا بازنده بوده‌ایم. بعد از ۳۰ سال تاریخ‌نویسی درباره سینما رکس آبادان، در ۱۰ سال گذشته، با یک تاریخ‌نویسی دروغی مواجهیم و اینکه گفته می‌شود طرفداران امام سینما را آتش زدند.

این تاریخ نگار با اشاره به نمونه دیگر از این تاریخ نگاری‌های دروغین و افسانه حمایت BBC از انقلاب اسلامی ایران گفت: اگر اسناد آرشیو‌های بریتانیایی را بررسی کنید و مصاحبه بنده با کارکنان این شبکه و کارمندان وزارت خارجه بریتانیا را بخوانید، در می‌یابید که اساسا مسئله حمایت سیستماتیک BBC از انقلاب اسلامی یک افسانه است که، چون درباره آن مبنایی و تاریخی و به دور از فحاشی و مرده باد و زنده باد‌ها کار نکرده‌ایم، الان معارض انقلاب و گفتمان غالب حتی در داخل کشور شده است.

وی با بیان مثالی دیگر، افزود: در یکی دو سال اخیر هر از گاهی اسنادی از سوی BBC، منوتو و به خصوص صدای آمریکا منتشر می‌شود که یک مورد آن مربوط به اسناد ارتباطات امام (ره) در پاریس با آمریکایی‌ها بود که از سوی یک تاریخ نویس نگاشته شد، کار این تاریخ نویس به دلیل کم دانشی و بی سوادی و غرض‌ورزی شخصی او بود و باعث شد واکنش مغرضانه در برابر ۴ دهه تاریخ نویسی انقلاب نشان دهد.

تفرشی گفت: با اسناد و مدارکی که کامبیز فتاحی در این شبکه ارائه داد، در داخل ایران، برخوردی کاملا عصبی صورت گرفت، حال که این تاریخ نویسی کاملا هدف‌مند، گزینشی و مغرضانه و یک‌سو نگر بوده است، اگر برخورد درستی با این مسائل می‌شد نیازی به فحاشی نبود، این‌ها در نوع خود حتی در جامعه آکادمیک ما تاثیرگذار بوده است.

وی با بیان خاطره‌ای گفت: یک کنفرانس بین‌المللی رفته بودم و یک خانمی پشت سر من ایستاده بود و پرسید نظر شما در مورد مستند‌های منوتو چیست؟ گفتم از نظر من مستند‌های منوتو دو وجه دارد؛ یک وجه روایت و یک وجه فیلم است، فیلم‌هایی که پخش می‌شود باارزش است و بخشی از آن‌ها از آرشیو‌های بریتانیایی گرفته شده و بخشی از آرشیو صداوسیما دزدیده و به منوتو فروخته شده، اما روایت‌های آن‌ها یا دروغ است یا گوشه‌ای از واقعیت را همراه با دروغ ارائه می‌دهند. به این خانم گفتم؛ به دوستان محقق توصیه می‌کنم صدای تلویزیون را ببندند تا دروغ نشنوند و از تماشای تصاویر لذت ببرند.

وی افزود: قطعا این نظر من تاثیرگذار نیست و تاثیرگذاری این مستند‌ها در ایران بیشتر از خارج از کشور است. وقتی در مستند بختیار که در آن این‌طور گفته می‌شود اگر مردم به ندای بختیار و شاه گوش می‌کردند ایران گلستان می‌شد، من خنده‌ام می‌گیرد، برای اینکه ۲۵ سال با طرفداران و نزدیکان بختیار و طرفداران شاه مصاحبه کردم و می‌دانم شاه به خون بختیار تشنه بود و بالعکس و بختیار توسط لابی فرح و بریتانیا به شاه تحمیل شد. بختیار حتی در آخرین مصاحبه‌های خود به شاه فحش می‌دهد و بازرگان می‌گوید بختیار در جایی گفته است، آیت‌الله خمینی در ایران انقلاب نکرد، اعلی حضرت همایونی با کار‌هایی که کرد و مسیر غلطی که رفت، بنیان‌گذار انقلاب اسلامی بود.

به گفته تفرشی، در تاریخ‌نویسی رویایی و مصنوعی که برای ما ساختند نشان داده می‌شود که این دو نفر دست دوستی داده‌اند و اگر مردم به حرف این‌ها گوش می‌دادند مملکت روی سعادت را می‌دید. این نوع نگاهی که روز به روز بیشتر می‌شود، نتیجه ۴ دهه تاریخ‌نگاری سیاه-سفیدی در داخل است و اگر تلاش نکنیم و راضی به این نباشیم که در خروجی باید برنده باشیم، مانند همه مسابقات ورزشی بازنده از زمین خارج خواهیم شد. بازی تاریخ‌نگاری، بازی سیاه و سفید نیست، ما نمی‌توانیم تاریخ‌نویس را مجبور کنیم فقط آنچه که خوب است بنویسد، اگر آن سیاه‌نمایی‌های نسبت به حکومت قاجار و پهلوی نبود و روایت غالب به وجود می‌آمد و اجازه می‌دادیم با یک درایت و هضم‌اندیشی و با نگاه راهبردی و کلان به مصالح نظام آنچه که واقع می‌شود تاریخ نویسی شود، شاهد مضحکه‌ای به نام من‌وتو نبودیم.

وی ادامه داد: در نوع نگاه ما به تحولات ایران، تا زمانی که بخواهیم مقدس نمایی کنیم و تابو‌هایی داشته باشیم، مجبور هستیم به روایت غیر تن بدهیم و مردم نسبت به روایات ما کم‌اعتنا می‌شوند.

تفرشی یادآور شد: در روایت انقلاب، جنگ و امام (ره) در داخل کشور کار‌های باارزش و کم ارزش فراوانی صورت گرفته، اما ببینیم در عرصه بین‌الملل چند درصد تولیدات محتوایی ما در پژوهش‌های بین‌المللی مورد استفاده قرار گرفته، اگر توانستیم در عرصه جهانی روایات خود را عرضه کنیم و در عرصه بین‌الملل جایی داشته باشیم، می‌توانیم خود را برنده بدانیم، اگر نه موضوعات تاریخی را به سرعت به یک فوتبال سیاسی داخلی بی مصرف تبدیل می‌کند و کمکی نه به منافع ملی ایران و نه به مصالح نظام خواهد کرد.

انتهای پیام
captcha