در کشورهای توسعهیافته سالهای سال است که تربیت و پرورش نیروی انسانی نسبت به رویکرد آموزشمحور در اولویت قرار دارد، همان مسئلهای که در فرهنگ مسلمانی ما بارها و بارها گوشزد شده است؛ پیامبر ما پیامبری اُمی بود و دلیل مبعوث شدن خود را اتمام مکارم اخلاق میداند.
عنوان یک نهاد و یک وزارتخانه، نشاندهنده رویکرد و رویهایست که در پیش گرفته است، مثلا اگر گفته میشود وزارت آموزش و پرورش، یعنی در اینجا آموزش بر پرورش مقدم است، و چگونه انتظار میرود رویکرد مهمترین نهاد فرهنگساز کشور تقدم پرورش بر آموزش باشد در حالیکه نام این وزارتخانه به همگان یادآوری میکند که در اینجا آموزش بر پرورش تقدم دارد در صورتیکه در اکثر کشورهای عربی، نام وزارتخانهای که مدیریت مدارس را بر عهده دارد، وزارت تربیه التعلیم نامگذاری شده است.
تقدم پرورش بر آموزش، دستور صریح قرآن کریم
در آیات متعددی از قرآن مجید، از جمله در سورههای بقره، آل عمران و جمعه، مسئله تربیت و تعلیم ذکر شده است. در سه مورد، تربیت بر تعلیم مقدم شده و این نشان میدهد، هدف اصلی، تربیت است و تعلیم بعد از آن است.
تنها در آیه 129 سورة بقره، تعلیم بر تربیت مقدم شده است و این آیه گوشزد میکند تربیت آموختنی است و به عبارتی باید تعلیم داده شود، اگر ظرف وجودی انسان از آلودگیها و رذالتها پاک نشود، تعلیم و آموزش به او همچون پرکردن ظرفی آلوده و پرمیکروب از شیر است؛ همچنان که ظرف آلوده، شیر سالم و پاک را فاسد و غیرقابل استفاده میکند، علم هم در وجود انسانی که از تربیت بیبهره بوده است به مفسد شدن او میانجامد و چنین افرادی میتوانند فساد را بیش از بقیه در جامعه گسترش دهند.(ر.ک:مسئولیت و سازندگی، آیتالله حاج شیخ علی صفایی حایری، انتشارات هجرت، قم، 1379)
ساختاری که حضرت محمد(ص) برای تربیت نیروی انسانی ارائه دادند
یک کودک تا هفت سال اول زندگی امیر است و باید به بازی بپردازد. هفت سال دوم اسیر است، یعنی سن تعلیم و اطاعتپذیری و فرمانبرداری است و هفت سال سوم وزیر است؛ یعنی سن نظرخواهی و مشورت و... است. کدام اندیشمند معاصر توانسته است به این اختصار و جامعیت یک نظام تربیتی کارآمد نیروی انسانی را معرفی نماید، اجرای همین ساختار میتواند نیروی انسانی ما را به بهترین شکل تربیت نماید اگر مسلمانیم و حرف پیامبر اسلام(ص) را قبول داریم، بهتر است وقت را برای تجربه ساختارهای دیگر هدر ندهیم.
سخن آخر اصلاح نامها و بعد اصلاح رویکردها
یکی از اساتید رشته کارآفرینی میگفت: به کارگیری واژه کسب و کار اشتباه است و همین واژه میتواند فرهنگ کارآفرینی را تخریب کند، همه میدانیم اول کار صورت میگیرد، بعد کسبی حاصل میشود پس درستش این است که به جای واژه کسب و کار بگوییم کار و کسب، این اسم است که در القای فرهنگ تأثیر به سزایی دارد با اصلاح یک اسم که اشتباه انتخاب شده است، شاید خیلی از رویهها اصلاح شود.
اولین قدم در اصلاح مهمترین نهاد فرهنگساز کشور این است که نام آن را اصلاح کنیم و بگوییم وزارت پرورش و آموزش به جای وزارت آموزش و پرورش، امید است مسئولان نام این وزارتخانه را بر اساس رسالتی که بر عهده دارد اصلاح نماید و به وزارت پرورش و آموزش تغییر نام و تغییر رویه دهند.
به قلم ؛ سیدهسرور لهسایی، کارشناس ارشد سیستم های اقتصادی و اجتماعی
انتهای پیام