دیدگاه‌های مختلف در مورد حکم قرائت قرآن از استحباب تا وجوب
گروه حوزه‌های علمیه ــ نویسنده تفسیر مهر و عضو هیئت علمی جامعه المصطفی(ص) به تشریح حکم قرائت قرآن براساس آیه پایانی سوره مزمل پرداخت.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی رضایی اصفهانی، عضو هیئت علمی جامعه المصطفی(ص) با اشاره به آیه شریفه «إِنَّ رَبَّكَ يَعْلَمُ أَنَّكَ تَقُومُ أَدْنَى مِنْ ثُلُثَيِ اللَّيْلِ وَنِصْفَهُ وَثُلُثَهُ وَطَائِفَةٌ مِنَ الَّذِينَ مَعَكَ وَاللَّهُ يُقَدِّرُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ عَلِمَ أَنْ لَنْ تُحْصُوهُ فَتَابَ عَلَيْكُمْ فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ عَلِمَ أَنْ سَيَكُونُ مِنْكُمْ مَرْضَى وَآخَرُونَ يَضْرِبُونَ فِي الْأَرْضِ يَبْتَغُونَ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَآخَرُونَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنْهُ وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَأَقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا وَمَا تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ مِنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ هُوَ خَيْرًا وَأَعْظَمَ أَجْرًا وَاسْتَغْفِرُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ» گفت: تعبیر «فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ» در این سوره در دو موضع جداگانه آمده که برخی حمل بر استحباب آن و برای نماز شب ذکر کرده‌اند.
وی افزود: برخی استناد به اجماع مراجع بر عدم وجوب کرده‌اند که بیان شد اجماع، منقول است و حجت نیست، زیرا بر خلاف سیاق آیه است و از دید برخی، آیه حمل بر وجوب دارد.
وی با بیان اینکه سعیدبن جبیر اولین فردی است که کتاب تفسیری نوشت و از شاگردان امام سجاد(ع) بود، تصریح کرد: وی در ذیل آیه بیان کرده که یک مومن باید روزانه 50 آیه قرآن را حتما بخواند، ابن عباس، خواندن صد آیه را توصیه کرده و سدی نیز 200 آیه، جبیر، ثلث و طبرسی نیز در ذیل آیه گفته هرمقداری که در توان انسان باشد.
این مفسر و مترجم قرآن با طرح این سؤال که آیا این آیه دلالت بر وجوب می‌کند یا خیر اظهار کرد: برخی از مفسران قرائت را در نماز شب و برخی مطلق قرائت دانسته و آیت الله مکارم شیرازی نیز با استناد به اینکه استعمال معانی مختلف بر یک لفظ جائز است به نوعی میان این دو تفسیر جمع کرده و هر دو را درست برشمرده‌اند.
رضایی اصفهانی با بیان اینکه خطاب در آیات ابتدایی سوره مزمل صرفا خطاب به پیامبر بوده است و بحث مومنان مطرح نیست، ادامه داد: اما در آیه «إِنَّ رَبَّكَ يَعْلَمُ أَنَّكَ تَقُومُ أَدْنَى مِنْ ثُلُثَيِ اللَّيْلِ وَنِصْفَهُ وَثُلُثَهُ وَطَائِفَةٌ مِنَ الَّذِينَ مَعَكَ» بحث از طائفه‌ای است که با پیامبر در خواندن نماز شب و قرائت قرآن همراه بوده‌اند، لذا قرائت و نماز شب بر طائفه همراه پیامبر از ابتدا واجب نبوده است.
نویسنده تفسیر مهر تصریح کرد: تعبیر قرآن در این آیه بسیار دقیق است؛ اگرچه اجماع فقها عدم وجوب را از این آیه به دست آوردند، اما استدلال‌های اجماع قابل خدشه و دلچسب نیست، ولی این برداشت از خود آیه، مستدل و محکم و دقیق است، زیرا از ابتدا بحث وجوب در مورد طائفه‌ای که به دلخواه در نماز شب و قرائت قرآن همراه با پیامبر می‌شدند مطرح نبوده است.
رضایی اصفهانی عنوان کرد: بنابراین «فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ» دو مخاطب دارد که یکی پیامبر است و بر او واجب است، ولی در مورد طائفه همراه پیامبر واجب نبوده و خداوند در مجموع تخفیف داده است آن هم به دلائلی مانند جهاد و سفر و ... که در آیه ذکر شده است و لذا حکم مستحب در مورد عموم مردم قابل برداشت است.
انتهای پیام
