علی الهبداشتی، عضو هیئت علمی دانشگاه قم در گفتوگو با ایکنا؛ و در پاسخ به این پرسش که جایگاه مسجد در حیات اسلامی چیست؟ بیان کرد: ما اگر تاریخ اسلام را مرور کنیم میبینیم که وقتی پیامبر بزرگ اسلام(ص) به مدینه تشریف آوردند، اولین قدمشان بنای مسجد بود، یعنی مرکز اجتماع برای مسلمانان و آنقدر مسجد برای مسلمانان مهم بود که زمانی که بسیاری از آنها خانه نداشتند، مسجد ساخته شد و اصحاب صفه در جوار مسجد زندگی میکردند و معلوم است که وجود مسجد در یک جامعه نشاندهنده حیات فرهنگی و دینی جامعه است و هر قدر مسجد در جامعه و شهر و روستایی فعال و آبادتر باشد، دلیل بر رشد فرهنگی و مذهبی مردم آن منطقه است.
الهبداشتی تصریح کرد: مسجد در اسلام در ابتدا مرکز همه کارهای نظامی، فرهنگی و سیاسی مسلمین بوده و تنها محل اجتماع مردم مسجد بود و بعدها مراکز دیگری چون مدارس، دانشگاه، حوزه و ... درست شد و از این رو مسجد در ابتدا کارکردهای عبادی، سیاسی، نظامی و ... را داشته و در واقع مرکز اجتماع چند منظوره بوده است و با این نگاه اگر ما مسجد را بخواهیم تحلیل کنیم میبینیم مسجد نقشهای زیادی داشته است.
وی ادامه داد: انقلاب ما مدیون مساجد است، زیرا اولین مرکزی که جوانان انقلابی داشتند، مسجد بود و پیش از انقلاب همه مراکز دیگر دست حکومت بود و مسجد با امکانات اولیه میتوانست مرکز اجتماعی برای انقلابیون باشد. بسیاری از تظاهراتها از مسجد شکل میگرفت و به درب مسجد منتهی میشد.
این عضو هیئت علمی دانشگاه قم با بیان اینکه مسجد یکی از مهمترین مراکز برای شعار اسلامی مخصوصا شیعه است، گفت: مراسم عاشورا، محرم و مراسم مذهبی دیگر از جمله شهادت و ولادتها در این مرکز برگزار میشود.
الهبداشتی تصریح کرد: مسجد در بحث عبادی هم یکی از پر رونقترین مراکزی است که مسلمانان دارند. مسلمانان مخصوصا در شبهای قدر به مسجد مراجعه میکنند.
وی افزود: هر چه مسجد در محلهای آبادتر باشد، جوانان آن محل سالمتر خواهند بود. مسجد در آغاز انقلاب مراکز نگهداری و حفظ ارزشهای انقلاب بود و فعالیتهای گستردهای در آن انجام میشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه قم در پاسخ به این پرسش که وضعیت امروز مسجد را چگونه ارزیابی میکنید؟ گفت: متاسفانه امروزه مساجد مقداری از کارکردی که در اول انقلاب داشتند فاصله گرفتهاند. در آن روزها روح انقلاب در مساجد حضور داشت. نکتهای که مهم است استقلال مسجد است. از این رو مسجد نباید وابسته به هیچ نهاد حکومتی باشد و همچنین هیچ نهاد حکومتی نباید تلاش کند که مسجد را در کنترل خود قرار دهد.
وی تصریح کرد: مسجد باید نهادی مردمی بماند و اداره آن نیز باید مردمی باشد. مراکز فرهنگی این روزها متعدد شده است و از این جهت مسجد مقداری منحصر به بحث نماز شده اما مساجدی هستند که در طول روز فعالترند که با ارزشتر از مساجدی هستند که تنها برای نماز باز میشوند.
وی در پاسخ به این پرسش که دلیل جدایی مسجد از جامعه چیست؟ گفت: استقلال مسجد بسیار مهم است. به عنوان مسئله بعدی نگاه مردم به حکومت است. در زمان شاه مردم وظیفه خود میدانستند که تربیت دینی را به عهده داشته باشند و چنین انتظاری را از حکومت نداشتند. مردم منتظر نبودند که حکومت فرزند ایشان را قرآنخوان بکند.
الهبداشتی با بیان اینکه متاسفانه بعد از انقلاب مردم همه امور را از حکومت انتظار دارند، گفت: حضور مردم در مساجد کمتر شده و از این رو جوانان نیز از مساجد فاصله میگیرند. همچنین ما میبینیم که برخی از نهادهای در پی آن هستند که مساجد را در اختیار خود بگیرند و گاهی در برخی از مساجد جوانگرایی کم است و به ایشان کمتر بها داده میشود.
مسجد باید از احزاب سیاسی مستقل باشد
وی تصریح کرد: مسجد باید از احزاب سیاسی مستقل باشد که در غیر این صورت با توجه به اینکه در هر منطقهای مردم از علایق گوناگون دارند مشکلاتی ایجاد خواهد شد، زیرا مسجد باید محلی باشد برای همه گرایشها، برای اینکه همه گرایشها و سلایق را در خود جمع کند و محلی برای وحدت شیعه و سنی باشد و حتی فراتر و از شیعه و سنی باید مساجد را نگاه کنیم که در این صورت مساجد احیا میشود.
عضو هیئت علمی دانشگاه قم تصریح کرد: متاسفانه هم برخی نهادها و گروههای سیاسی میخواهند مسجد را در اختیار بگیرند و این کارها با اخلاص سازگار نیست و باید تلاش کنیم مسجد بما هو مسجد، از همه گرایشهای سیاسی موجود در جامعه برکنار باشد و در این صورت این مرکز میتواند نقش موثرتری در اصل هدایت که اصل مهمی در دین است باشد و ما نباید مسجد را در جهت اهداف حکومتی و سیاسی قرار دهیم که باعث غربت مسجد از جامعه خواهد بود.
وی در پاسخ به این پرسش که با توجه به ارتباط اسلام و سیاست، این تدقیق در جدایی اهداف سیاسی و حکومتی از مسجد چگونه باید ایجاد شود؟ گفت: سیاست با احزاب سیاسی متفاوت است و سیاست به معنای تدبیر امور اجتماعی است که کلی است، اما وقتی پای احزاب پیش کشیده میشود هر حزب روش خاصی برای تدبیر جامعه دارد.
الهبداشتی افزود: مسجد را نباید به یک حزب خاص تقلیل داد و نباید به آن به عنوان خانه احزاب نگاه کرد. مسجد محل عبادت همه مسلمانان است و همه میتوانند با همه گرایشهای سیاسی با روحانی سیاسی ارتباط برقرار کنند.
وی ادامه داد: روحانی مسجد نقش بسیار مهمی در این مرکز عبادی دارد. او به عنوان دین سخن میگوید و از این رو باید حرف دین را زده و مسائل کلی دین، انقلاب، نظام، سیاست و ... را بیان کرده و از انتقال مباحثی که تنها به یک حزب اختصاص دارد، اجتناب کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه احزاب گرایشهای خاص فرهنگی و سیاسی دارند، گفت: اگر روحانی مسجد حزبی سخن گفت و گردانندگان مسجد جهت حزبی به مسجد دادند، مسجد از هدایتگری خالی میشود و در این صورت یک عده به مسجد میآیند و یک عده از آن دور میشوند.
گفتوگو از میثم قهوهچیان
انتهای پیام