درجازدن نمایش‌های جشنواره رضوی از حیث روایت/ لزوم نگاه فرامناسبتی به مقوله رضوی

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ سیزدهمین جشنواره سراسری «تئاتر رضوی» پس از گذر از مرحله بازبینی و انتخاب 8 نمایش برای رقابت در مرحله نهایی، اکنون چشم‌انتظار است که 7 تا 9 شهریورماه به میزبانی بجنورد، مرکز استان خراسان شمالی برگزار شود.

علی عابدی؛ یکی از اعضای هیئت بازبین آثار نمایشی این دوره از جشنواره به همراه افشین خورشیدباختری و نادر برهانی مرند مسئولیت ارزیابی و انتخاب آثار برای این رقابت هنری را به عهده داشته‌اند.

با او در مورد روند انتخاب آثار این جشنواره در مرحله بازبینی و ارزیابی کیفی آنها، گفت‌و‌گویی ترتیب داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

ـ دیدگاه کلی خودتان را از روند ارزیابی آثار این دوره جشنواره «تئاتر رضوی» بفرمایید و اینکه آثار را تا چه اندازه کیفی‌تر از ادوار گذشته دیدید؟

سیزده دوره از جشنواره «تئاتر رضوی» سپری شده است و این تعداد ادوار برگزاری توقعی ایجاد می‌کند و آن اینکه باید انتظار جشنواره‌ای هم به لحاظ کمی و هم کیفی درخور و مترقی را داشت. به این لحاظ مجموع کارهایی که من به اتفاق دوستان بازبین مورد ارزیابی قرار دادیم کمی از سطح توقع ما از چنین جشنواره‌ای با این پیشینه و اعتبار پایین‌تر بود و یا شاید بهتر است بگویم توقع ما کمی بالاتر.

اما به شکل واقع‌بینانه باید بگویم که سطح کارها از نظر فنی و  دیدگاه هنری به نسبت ادوار گذشته که در جریان کم و کیف آنها نیز بوده‌ام همچون سال‌های قبل بوده و تنزلی نداشت. همچنان نگاهی تخت و بدون انعطاف به مضامین رضوی در جریان تولید آثار نمایشی وجود دارد که هر ساله نیز در حال تکرار است. به نظر می‌رسد که لازم است نگاه به مضامین رضوی نگاهی ویژه و متفاوت باشد و پرداختن به این موضوعات را در قالب روایت نمایشی محدود به نگاهی رایج و عوامانه نکنیم و باید قدری از قالب‌های تکراری و نخ‌نما دوری کنیم.

ـ این تغییر در دیدگاه و پرداختن به مضامین و موضوعات متفاوت در جریان تولیدات نمایشی رضوی مستلزم چیست؟ آیا باید در محدوده زمانی میان دو جشنواره، سیاست‌های اجرایی جشنواره تغییر کند و برنامه‌ای مدون برای تولید محتوا و نمایشنامه‌نویسی رضوی تدارک دیده شود؟

تغییر در سیاستگذاری جشنواره اهمیت فراوانی دارد. اساساً باید نگاه مدیریت سیاستگذار و اجرایی جشنواره تغییر کند و با جامعه هنری فعال در این عرصه همسو شود. متأسفانه در جریان برگزاری جشنواره «تئاتر رضوی» نوع تفکری که مسئولان برگزاری این جشنواره دارند با هنرمندان و کارگردانان و گروه‌های شرکت‌کننده همخوان نیست. به نظر می‌رسد که باید در روند برنامه‌ریزی برای برگزاری هر دوره این جشنواره مسئولان برخی قید و بندهای دست و پاگیر در باورهای دینی را کنار گذاشته و کمی با اتخاذ نگاه هنری و بازتری با هنرمندان و هنردوستان همراه و همسو شوند.

ـ دیدگاهی که وجود دارد اینکه جشنواره «تئاتر رضوی» به عنوان یک رویداد مناسبتی باید در دهه کرامت برگزار شود اما سیزدهمین دوره این جشنواره خارج از این دهه و در ایامی مصادف با عید سعید غدیرخم برگزار خواهد شد، آیا شما قائل به برگزاری مناسبتی این جشنواره هستنید یا خیر؟

اعتقادی به مناسبتی برگزار شدن این جشنواره ندارم چرا که اتفاقاً برگزاری این جشنواره در دهه کرامت دیدگاه عوامانه‌ای که به آن اشاره شد و از جمله آسیب‌های جشنواره «تئاتر رضوی» است را تقویت می‌کند. وقتی در این زمان توقع برگزاری جشنواره «تئاتر رضوی» را داشته باشیم، مخاطب غیرحرفه‌ای تئاتر تنها انتظار و توقع دارد که شاهد اجراهایی باشد که در آنها روایتی از  موضوعات رایج رضوی نقل می‌شود، مقولاتی همچون نذر و نیاز، برآورده شدن حوائج، توسل و دخیل بستن به منظور شفا و نظایر آن که به نظر من آنقدر تکرار شده است که دیگر برای هیچ کس جذابیتی ندارد. از طرف دیگر برگزار شدن جشنواره به شکل مناسبتی  و در محدوده خاص زمانی، نگاه دفعی را در منظر مخاطب حرفه‌ای تئاتر ایجاد می‌کند. این نگاه منفی که چنین مواجهه‌ مناسبتی موجب خواهد شد که ما غالباً با آثاری کلیشه‌ای و شعاری روبرو باشیم که در آنها کمتر نگاه متفاوت و هنری در جریان است که انصافاً تجربه نشان داده است در برخی از موارد اینگونه نیست. پس باید فرهنگسازی شود همانطور که نباید برای طرح فرهنگ و سیره رضوی مکان و زمان خاصی را در نظر گرفت، آثار فرهنگی و هنری مرتبط با آن هم باید محدود و منحصر به زمان خاصی نشوند.

این گزارش حاکی است، 8 نمایش به نام‌های «آلاء»، «روزهای گل سرخ»،«ماه بر ترک اسب پیر»،«پلاک 8»،«جاده کناره»، «سال گذشته در حرم»، «... در باران آمد»،«سنگ بست» جواز حضور در بخش رقابتی سیزدهمین جشنواره سراسری «تئاتر رضوی» را کسب کرده‌اند.

یادآور می‌شود، بجنورد برای هشتمین سال متوالی، میزبان جشنواره تئاتر رضوی شده است.

گفت و گو از امیر سجاد دبیریان

انتهای پیام