مراتب معرفت امام/ شناخت بدون تصدیق و متابعت کفایت نمی‌کند

به گزارش ایکنا؛ حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابوالفضل مدرسی، استاد حوزه علمیه امروز ۱۴ مهر در مراسم عزاداری مرکز تخصصی تفسیر صادقین (ع) در سخنانی با اشاره به انواع روایات پیامبر (ص) گفت: دسته‌ای از این روایات، روایاتی است که اجماع فریقین بر آن است و به آن خبر متواتر گفته می‌شود؛ برخی از فرمایشات آن بزرگوار جنبه حکمی از احکام خدا دارد؛ برخی جنبه خبر و بیان یک واقعه گذشته یا وقایعی است که در آینده بناست رخ بدهد که به آن اخبار غیبیه گفته می‌شود. در برخی روایات نیز گاهی سخنی به میان می‌آید که همه بر بخشی از موارد آن حدیث اعم از شیعه و سنی، صحه می‌گذارند.

وی افزود: یکی از احادیثی که عامه و خاصه نقل کرده و به حد تواتر هم رسیده و جنبه خبری دارد و همه برخی از نکات آن را قبول دارند این است که وجود نازنین پیامبر (ص) فرمودند: کسی که بمیرد، اما امام زمان خود را نشناسد همانند کسی که در جهل و جهالت مرده، از دنیا رفته است؛ او دنیا را سپری کرده، ولی همانند کفار از دنیا رفته است؛ از این دنیا به حالت نفاق سفر کرده است و به تعبیر دیگر کسی که امام‌ناشناس باشد عاقبت به شر است و عاقبت بخیر نمی‌شود.

مدرسی بیان کرد: در کره زمین هشت میلیارد انسان زندگی می‌کنند و مرگ بحثی است که در میان این هشت میلیارد مخالف ندارد و همه معتقدند که روزی می‌میرند و از آدم ابوالبشر هم این مسئله وجود داشته و تا قیامت هم کسانی که می‌آیند همین وضع را دارند؛ پس در مرگ اختلافی نیست.

این استاد حوزه ادامه داد: این روایت نشان می‌دهد که حجت خدا همان طور که از اول خلقت انسان یعنی آدم به عنوان حجت خدا وجود داشت در همه اعصار و ادوار هم باید باشد و امروز و آینده نیز اگر تنها دو نفر قرار باشد روی کره زمین زندگی کنند قطعا یکی از آنان حجت خدا است؛ اگر حجت خدا نباشد زمین اهل خود را فرو می‌برد.

وی تصریح کرد: امام باقر (ع) فرمودند: همان طور که کسی نمی‌تواند بر روی آب زندگی کند، بخورد و بنوشد و بپوشد و راه برود، کره زمین هم اگر خالی از حجت خدا باشد سست می‌شود. تعبیر «یُمنِهِ رُزِقَ الوَری وَ بِوُجُودِهِ ثَبَتَتِ الأرضُ و السَّماء» یعنی به وجود امام و حجت خداست که موجودات روزی می‌خورند و به وجود اوست که آسمان و زمین مستحکم و مقاوم و پابرجاست.

وی تاکید کرد: به وجود حجت خدا شروع کار‌ها و خاتمه آن صورت می‌گیرد و در دعا می‌خوانیم که «بکم یُنَزِّلُ الْغَیْثَ وِ بِکُمْ یُمْسِکُ السُّمآءَ اَنْ تَقَعَ عَلَی الاَرْضِ؛» به وجود حجت خدا زمین و آسمان پابرجاست؛ از این روایت این مطلب استفاده می‌شود که در هر زمانی باید حجت خدا وجود داشته باشد تا این کون و مکان، مرتب و منظم و مقاوم باشد.

مدرسی تصریح کرد: از این روایت بحث معرفت و شناخت امام استفاده می‌شود که امام از یک زاویه «قابل شناخت» است، اگرچه از زاویه دیگری قابل شناخت نیست؛ پیامبر اکرم (ص) بر قابل شناخت بودن تاکید فرموده است؛ ایشان به امیر مؤمنان (ع) فرمود: «خدا را مگر من و تو کسی نشناخت، من پیامبر را جز خدا و تو نشناخت و توی علی را کسی نشناخت مگر خدا و من»؛ این اعلی مرتبه معرفت به امام است که دست ما کوتاه و خرما بر نخیل.

این استاد حوزه بیان کرد: این مرتبه، اعلی مرتبه معرفت است که فهم و ذهن ما به آن نمی‌رسد، اما یک درجه پائین‌تر، مرحله قابل شناخت است و آن اینکه آیات نورانی قرآن و روایاتی که در مورد شخصیت ایشان است کسی بفهمد و درک کند و علاوه بر آن محرم اسرار هم باشد. دریافت سرّ جایگاه والائی دارد و نگهداری آن بسیار سنگین است. امام صادق (ع) فرمود: کتمان سر ما جهاد فی سبیل الله است که تنها برخی به این درجه رسیده‌اند، مانند سلمان فارسی که حتی ابوذر هم به مقام وی نرسید.

مدرسی تصریح کرد: درجه پائین‌تر از معرفت فهم آیات و روایات در مورد ائمه است و درجه نازل‌تر فهم و معرفت امام در حد ثبت احوالی و شناخت اسم و مکان تولد و کنیه و نحوه شهادت و مزار و مشهد امام است و مرتبه از این نازل‌تر هم مرتبه‌ای است که تنها اسم امام را می‌داند و مابقی اطلاعات را یاد نگرفته است.

وی افزود: بر اساس این روایت، آن حدی را که می‌شود یاد بگیریم لازم است و انسان باید معرفت بیابد وگرنه بخشی که در حد ما نیست تکلیف بر محال نشده‌ایم، می‌توان امام را در حد علم و اندیشه خود بشناسیم و اگر کوتاهی کنیم عاقبت به شر می‌شویم، البته همین شناخت به تنهایی کفایت نمی‌کند، زیرا تصدیق و تسلیم هم لازم است؛ صرف معرفت و تصدیق هم انسان، راه به جایی نمی‌برد، معاویه و عمروعاص امیرمؤمنان (ع) را خیلی بهتر از ما می‌شناختند و روایات در مورد ایشان را می‌دانستند، ولی تصدیق و تسلیم نداشتند و متابعت نکردند.

وی تاکید کرد: در زیارت حضرت عباس (ع) می‌خوانیم که «المطیع لله و لرسوله» آنچه به ابوالفضل (ع) شخصیت داد اطاعت از خدا و ائمه (ع) بود؛ اگر زینب به این شخصیت می‌رسد که ما ابراز ارادت داریم به خاطر نکته ظریف اطاعت است.

انتهای پیام