بدرقه‌‌ای متفاوت؛ اتومبیل مصطفی اسماعیل بر روی دستان کارگران

به گزارش ایکنا؛ مصطفی اسماعیل، روزی برای خرید پارچه‌ به فروشگاهی در قاهره می‌رود. در کنار این مغازه، متوجه تابلویی به نام کانون همبستگی قاریان ‌شده و وارد ساختمان آن می‌شود. در آنجا برای نخستین‌بار با استاد محمد صیفی آشنا می‌شود که قاریان مصری به وی ابوالقراء می‌گفتند؛ چراکه نقش بسیار مؤثری در رشد، تربیت و پرورش قاریان دیگر داشت.
صیفی، همان کسی است که کامل یوسف البهتیمی را شناسایی کرد. وی در سفری به بهتیم به صورت ناشناس پای تلاوت‌های کامل یوسف نشست و سپس، وقتی مشاهده کرد، کامل یوسف خیلی حاذق و قوی است، او را به قاهره دعوت کرد و به دلیل اینکه کامل یوسف در قاهره مسکنی نداشت، وی را به منزل خود برده و طبقه‌ای از آپارتمان خود را در اختیار او قرار داد. لذا کامل یوسف از آنجا شناخته شد.
این دیدار، اولین دیداری است که مرحوم مصطفی اسماعیل با صیفی یعنی رئیس کانون همبستگی قاریان مصر انجام می‌دهد. آن دو در این دیدار مفصل با هم صحبت می‌کنند و صیفی در این دیدار از مصطفی اسماعیل می‌خواهد که چند دقیقه‌ای قرآن بخواند که وی آیاتی از سوره مبارکه فجر را برای صیفی تلاوت می‌کند و آن‌قدر این استاد شیفته خواندن وی می‌شود که از مصطفی اسماعیل دعوت می‌کند تا در محفل قرآن مسجد امام حسین(ع) که طی چند روز آینده برگزار می‌شود، شرکت کرده و قرآن تلاوت کند. البته قرار بر این بوده که عبدالفتاح شعشاعی در این مجلس تلاوت کند، اما به دلایلی انصراف می‌دهد و به همین دلیل بود که صیفی از مصطفی اسماعیل دعوت کرد تا در این محفل قرآنی تلاوت کند.
آشنایی با استاد صیفی
این محفل قرآنی به صورت مستقیم و زنده از رادیو برای کل مردم مصر پخش می‌شود. همین امر باعث شد تا قاریان و دست‌اندرکاران رادیو به شدت با تلاوت مصطفی اسماعیل مخالفت ‌کنند و دلیل آن‌ها نیز این بود که مصطفی اسماعیل در برابر هیئت مهارت‌سنجی رادیو، قرار نگرفته است. اما با نفوذی که صیفی داشت و اطمینان وی از مصطفی اسماعیل، از مسئولان رادیو خواهش می‌کند و بالاخره مصطفی اسماعیل در آن روز سوره مبارکه تحریم را در نزدیک به سی دقیقه تلاوت می‌کند و از اینجاست که صدای او در جهان اسلام شنیده شده و قاری جهانی می‌شود.
از سال 1943 تا 1948 یعنی پنج سال، مخالفت‌ها با مصطفی اسماعیل به خاطر این کار همچنان ادامه داشت و در نهایت به توصیه برخی از بزرگان، مصطفی اسماعیل در سال 1948 در برابر هیئت مهارت‌سنجی رادیو مصر قرار می‌گیرد و جالب است که در آن روزی که وی برای آزمون رادیو می‌رود، دو شخصیت قرآنی یعنی عبدالفتاح شعشاعی و شیخ علی ضباع که از اساتید حاذق کشور مصر بودند نیز در هیئت مهارت‌سنجی رادیو حضور داشتند و در نهایت نیز مصطفی اسماعیل از سوی این هیئت پذیرفته شده و از این سال دیگر هیچ مخالفتی با حضور او در رادیو نمی‌شود.
تلاوتی که کارگران مصری را به وجد آورد
در سال 1958 کارگر یکی از کارخانه‌های مصر وصیت کرده بود که اگر روزی از دنیا رفت، در مجلس ترحیم وی حتما مصطفی اسماعیل تلاوت کند، به گوش مصطفی اسماعیل می‌رسد و او نیز با علاقه برای خواندن قرآن به مجلس ترحیم این کارگر رفته و در جمع همکاران او و کارگران کارخانه تلاوت زیبایی را انجام می‌دهد. جالب است که وقتی مصطفی اسماعیل پس از پایان مراسم، قصد سوار شدن به اتومبیل را داشته، آن‌قدر کارگران به او عشق ورزیده و از تلاوت وی لذت برده بودند که همگی دور اتومبیل وی جمع می‌شوند و ماشین را بلند کرده و تا درب کارخانه با خود می‌برند.

صوت متن بالا را با کارشناسی احمد فراهانی بشنوید.

تلاوت مصطفی اسماعیل  از سوره مبارکه بقره

مهدی دغاغله، پیشکسوت قرآنی کشور در تحلیل تلاوت مصطفی اسماعیل از آیات 249 تا 252 سوره مبارکه بقره، تحلیلی را ارائه داد که در ادامه می‌خوانید؛

شروع فراز «فَلَمَّا فَصَلَ طَالُوتُ بِالْجُنُودِ قَالَ إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلِيكُمْ بِنَهَرٍ فَمَنْ شَرِبَ مِنْهُ فَلَيْسَ مِنِّي» با مقام بستن‌کار است که مقامی است که در صبا بوده و غفله و انتهای آن به سه‌گاه ختم می‌شود. حالتی که در این مقام داریم، حالت پشیمانی و ندامت است؛ چراکه طالوت که یک بنده نیکوکار خداوند است و خداوند متعال وی را به عنوان فرمانروا برای جنگیدن با جالوت مبعوث می‌کند، راهی نبرد می‌شود در حالیکه عده زیادی از همراهان طالوت دلشان خیلی با فرمانده خود نیست، مرحوم مصطفی اسماعیل این حالت را با لحن زیبای صبا اجرا کرده و ادامه می‌دهد.
طالوت به سربازان خود می‌گوید: کسی نباید از آب رودی که اینجا وجود دارد، بخورد. کسی که از این آب بنوشد، از من نخواهد بود و کسی که از آب نوشیدن منصرف ‌شود، با من خواهد بود و این یک ابتلای الهی است. برخی از سپاهیان وی اصلا به این امر توجه نکردند و این اکثریتی که نافرمانی کردند، یکی از مصادیق تأیید آیات متعددی در قرآن است. ولی با این وجود عده کمی ماندند که از این آب نخوردند و به فرمان فرمانده خود گوش دادند. اینجاست که مصطفی اسماعیل باز هم مقام صبا را می‌خواند و حالتی را نشان می‌دهد که اسف‌بار بوده و آهنگی حزین دارد که چرا اکثریت افراد نباید به فرمان فرمانده خود گوش دهند.
به‌کارگیری مناسب مقامات
مصطفی اسماعیل در فراز بعدی «فَلَمَّا جَاوَزَهُ هُوَ وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ» تلوینی بین صبا و مقام شوری انجام می‌دهد که در حالت پایین‌رونده به سمت حجاز حرکت می‌کند. در فراز بعدی یعنی «قَالَ الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلَاقُو اللَّهِ» نیز حالت پایین‌رونده از مسیر رست را دارد و تمهیدی برای مقام حسینی انجام می‌دهد و یک غفله تشویقی ایجاد می‌کند و این دعوت به تأمل است و حالت تفکر در آن وجود دارد.
وی فراز بعدی «كَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ» یعنی «بسا گروهى اندك كه بر گروهى بسيار به اذن خدا پيروز شدند» را به زیبایی تلاوت می‌کند. پس از آن فراز «وَاللَّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ» را قرائت می‌کند، اینجا کلا لحن را می‌بندد و مطلب تمام می‌شود که به این، فاصله می‌گویند. «وَاللَّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ» نه تنها فاصله است، بلکه یک وعده الهی است که اگر کسی صبر پیشه کند، قطعاً پیروز خواهد شد.
در فراز «وَلَمَّا بَرَزُوا لِجَالُوتَ وَجُنُودِهِ قَالُوا» لحن مصطفی اسماعیل کلا تغییر کرده و وارد مقام نهاوند می‌شود؛ چراکه جنگ می‌خواهد آغاز شود و طالوت و سربازانش که حضرت داوود(ع) نیز جزء آن‌ها بود، در برابر جالوت صف‌آرایی کرده و جنگ در حال آغاز شدن است. مرحوم مصطفی اسماعیل این را با مقام نهاوند و حالت زیبایی حالت تضرع و دعا در آهنگی سوزناک «قَالُوا رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ» اجرا می‌کند.
استفاده از مقام عجم برای به تصویر کشیدن اقتدار 
سپس، وارد فراز بعدی شده و آن را با مقام عجم می‌خواند که این مقام نیز مقام اقتدار بوده و مقامی است که از اقتدار، قدرت و غرور صحبت می‌کند «فَهَزَمُوهُمْ بِإِذْنِ اللَّهِ». سپس، در فراز بعدی دوباره با غرور و افتخار در اوج نهاوند فراز «وَقَتَلَ دَاوُودُ جَالُوتَ وَآتَاهُ اللَّهُ الْمُلْكَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَهُ مِمَّا يَشَاءُ» را تماما در مقام عجم می‌‌خواند که ادامه پیروزی و فتح است و آموزش علم و حکمت را نیز به همراه دارد.
مصطفی اسماعیل سپس، فراز «وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الْأَرْضُ؛ اگر خداوند برخى از مردم را به وسيله برخى ديگر دفع نمی‌کرد، قطعا زمين تباه مى‏‌گرديد» را به زیبایی هرچه تمام‌تر اجرا می‌کند.
بهره‌گیری از اوج مقام نهاوند برای اتمام تلاوت
وی دوباره با مقام عجم «تِلْكَ آيَاتُ اللَّهِ نَتْلُوهَا عَلَيْكَ بِالْحَقِّ»، «اين(ها) آيات خداست كه ما آن را بحق بر تو مى‏‌خوانيم» را که نشان‌دهنده حکم خداست، اجرا می‌کند و در انتها نیز در «تِلْكَ آيَاتُ اللَّهِ نَتْلُوهَا عَلَيْكَ بِالْحَقِّ وَإِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ» تلاوت خود را در اوج نهاوند به پایان می‌برد.

صوت کارشناسی مهدی دغاغله را بشنوید.

یادآوری می‌شود، این تحلیل در برنامه «اکسیر» از شبکه رادیویی قرآن پخش شد. اکسیر پنجشنبه‌های هر هفته با مجری‌‌کارشناسی «احمد فراهانی»، مدیر گروه آموزش رادیو قرآن و با هدف بیان نکات آموزشی تلاوت‌های شاخص قاریان مصری به‌ روی آنتن می‌رود و در هر برنامه دو تلاوت الگو از قاریان صاحب‌سبک و تأثیرگذار پخش می‌شود. پس از هر تلاوت نیز دو کارشناس در زمینه مباحثی همچون آموزش، تحلیل و بررسی تکنیک‌ها و فنون تلاوت نکاتی را مطرح می‌کنند.
انتهای پیام