صلح مضمونی محوری در اندیشه و عاطفه مولانا

به گزارش ایکنا؛ مراسم اختتامیه هشتمین همایش «مهر مولانا» شامگاه یکشنبه، ۹ دی‌ماه با حضور محسن جوادی، معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، نیکنام حسینی‌پور، مدیرعامل خانه کتاب و اشرف بروجردی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، در کتابخانه ملی برگزار شد.

بروجردی در این برنامه گفت: در روزگاری که جنگ و خشونت، انسان را دربرابر انسان قرار داده و چهره مهر و مهرورزی را با آتش ستیزه و عناد سیاه کرده است، به‌جا است که گفتار بزرگان فرهنگ و تمدن را بازخوانی کنیم و سخن سترگشان را درباره صلح و آشتی به جان بنوشیم و تردید نیست که مولانا جلال‌الدین محمد، شاعر و عارف نامدار، یکی از نامدارترین این بزرگان است.

وی افزود: صلح و آشتی یکی از مضامین محوری در اندیشه و عاطفه مولانا است. در جهان‌بینی عرفانی او رسیدن به باطن مفاهیمی مانند «وحدتِ عرفانی» یا «فناء فی‌الله و بقاء بالله» با کنار گذاشتن اختلاف‌ها، تفاوت‌ها، ستیزه‌ها و تمایزهای ظاهری مقدور و میسور است. در قرآن، ویژگی دوزخیان در تخاصم تعریف می‌شود: «إِنَّ ذلِکَ لَحَقٌّ تَخاصُمُ أَهْلِ النَّارِ» و همچنین طبق این آیه، اهل بهشت را در نادیده انگاشتن خود و محو در ذات حق توصیف می‌کند.

رئیس کتابخانه ملی به روایتی از پیامبر اکرم(ص) اشاره کرد و گفت: اِنّ اَهل الجنّه لا یتحسَّرون علی شیئیٍ فاتهُم من الدنیا کتحسرُّهم علی ساعه مَرّت من غیر ذِکر الله، یعنی، پس وقتی خصومت نباشد که ویژگی دوزخیان است، بهشتیان رخ می‌نمایند و در سایه «وحدتِ وجود» خود را تعریف می‌کنند. مولانا این ویژگی بهشتیان را در مدارا و رافت و رحمت تعریف می‌کند و حاصل آن که همان صلح و همزیستی است به وحدت می‌رسد. چه زیبا، تجلی حلم و بردباری حق را در سلیمان نبی(ع) نشان می‌دهد که با همه مرغان می‌سازد و میان زاغ و باز فرقی نمی‌گذارد:

ای سلیمان در میان زاغ و باز حلم حق شو با همه مرغان بساز

مدارا با بدان و نیکی با نیکان، وفاداری به عهد و پیمان، و پرداختن به جنگ درون و رها کردن جنگ‌های برون، همه جلوه‌های اخلاقی و اجتماعی انسان‌دوستیِ مولوی و دیدگاه صلح‌آمیز اوست:

هست احوالم خلاف همدگر هریکی باهم مخالف در اثر

چونکه هردم راه خود را میزنم با دگرکس سازگاری چون کنم

موج لشگرهای احوالم ببین هریکی با دیگری در جنگ و کین

می نگر در خود چنین جنگ گران پس چه مشغولی به جنگ دیگران

رنگ و رنگارنگی در خم بی رنگی خداوند یکی می‌شود:

صبغه الله هست خم رنگ هو پیسها یک رنگ گردد اندرو

آن زمان که رنگ‌های گونه‌گون و ناهمگون به بی‌رنگی می‌‎رسند، اضداد عالم آشتی می‌کنند و وحدت ادیان رخ می‌نماید:

چون به بی رنگی رسی کآن داشتی موسی و فرعون کردند آشتی

مشاور رئیس‌جمهور ادامه داد: پس، صلح و دوستی در شعر مولانا هم وجه عرفانی دارد هم وجه اجتماعی. ارج نهادن به حقوق انسانی با روحیه تسامح و تساهل، و سخاوت و بخشندگی پیوند دارد. فرد یا جامعه‌ای که حسادت و کین ورزی، و بخل و تنگ‌نظری را بهر خدا یا برای راحت جان خود رها کند، دیگران را دوست می‌پندارد و جنگ و نزاع از روان و فکر او دور می‌شود:

خیر کن با خلق، بهر ایزدت یا برای راحت جان خودت

تا هماره دوست بینی در نظر در دلت ناید ز کین، ناخوش صور

بروجردی گفت: آن روز جهان ما جهانی سراسر صلح و عاری از خشونت است که این آموزه ها را بر جریده دل ثبت کنیم و پندار و گفتار و کردارمان بدان درآمیزد. این گفته‌ها بر زبان کسی جاری می شود که؛ دست بخشنده ، چشم بینا، پای پویا، زبان گویا، دهان پر فریاد، مغز اندیشنده ، دل فروشنده، قلبی دوستدار، و دوست داشته او بر کسی پوشیده نیست و اینچنین است که در همه فرهنگ‌ها متجسد می‌شود؛ فرهنگ‌های هند، ایران، تُرک، تاجیک، افغان، یونان و بیزانس و...

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در پایان گفت: او می‌سراید و ما می‌نویسیم که صلح خواسته همه انسان‌ها است. آن‌هایی که قلبی مهربان و زندگی سرشار از عشق و محبت را می‌طلبند و باصدای بلند به همه جنگ افروزان می‌گویند که با صلح زندگی شکوفا می‌شود و انسان‌ها به بالندگی می‌رسند.

همچنین در دومین روز هشتمین نشست «مهر مولانا» که عصر یکشنبه با عنوان «صلح از نظرگاه مولانا» برگزار شد، چهار سخنرانی علمی ارائه شد.

انتهای پیام