اهمیت «سکوت» در تعالی اخلاقی انسان/ توصیه آیت‌الله بهجت درباره مردم یمن

به گزارش ایکنا؛ جلسه درس اخلاق حجت‌الاسلام صدیقی صبح امروز، شنبه، در حوزه علمیه امام خمینی(ره) برگزار شد. صدیقی در آغاز به بحث کنترل زبان اشاره کرد و گفت: کنترل زبان موجب تقویت اراده است. انسان با اراده انسان می‌شود. موجودات طبیعی را جاذبه و دافعه مدیریت می‌کند، موجودات بهیمی نیز محکوم غریزه هستند و غریزه‌شان کنترل شده است، اما انسان بین عقل و غریزه مختار است تا حاکمیت عقل یا حاکمیت غریزه را انتخاب کند. در روایات آمده است که خداوند به ملائکه عقل داد، ولی شهوت نداد، به حیوانات شهوت داد، ولی عقل نداد، اما به انسان هم عقل داد و هم شهوت.

وی افزود: اگر انسان عقل را محور زندگی قرار داد و با منطق زندگی کرد از فرشتگان بالاتر می‌رود، اما اگر محکوم غرایز حیوانی شد از حیوان پست‌تر می‌شود. این نقش اراده است که انسان کدام مسیر را انتخاب کند. اگر عقل را انتخاب کنیم صفات ارزشی در وجود ما ریشه‌دار می‌شود و رشد کرده و ثمر می‌دهد. اگر عقل را انتخاب نکنیم شیطان نفس و شیاطین بیرون را در وجودمان مسلط می‌کنیم. در این صورت وجود ما لانه شر و تباهی می‌شود و لشکر شیطان هستی انسان را غارت می‌کند. انسانی که به غارت رفت قهراً جهنمی خواهد بود.

تولیت حوزه علمیه امام خمینی(ره) افزود: از اموری که کمک می‌کند انسان با اراده زندگی کند و نه غریزه، سکوت است؛ یعنی زبان در اختیار ما باشد، نه ما در اختیار زبان. از منافع سکوت، دست‌یابی به گنج تفکر است. افرادی که زیاد حرف می‌زنند کم فکر می‌کنند و کسانی که از چشمه فکر نمی‌نوشند عطش جانشان بدون پاسخ می‌ماند. اندیشه و فکر آیینه بی‌غبار است. انسان با فکر می‌تواند عیوب خودش را پنهان کند. مراغبه این است که انسان فکر کند و آسیب‌هایی که در مسیرش قرار دارد را بشناسد و برای رفع آن کوشش کند.

وی ادامه داد: اگر خداوند به کسی عنایت داشته باشد به او توفیق می‌دهد با خود خلوت کند و گناهان گذشته خود را به یاد بیاورد. اگر گناهان خود را به یاد نیاورد در مقام استغفار بر نمی‌آید. فکر با حرف زدن خیلی همسان و هماهنگ نیست. سخن گفتن مانع تمرکز درونی است. وقتی انسان حرف می‌زند توجهش به بیرون است، اما وقتی فکر می‌کند توجهش به درون است. پیامبر اکرم (ص) در بیان صفات اولیای الهی فرموده‌اند: «ان اولیاءالله سکتوا و کان سکوتهم فکرا و نظروا فکان نظرهم عبره و نطقوا فکان نطقهم حکمه و مشوا و کان مشیهم بین الناس برکه». یکی از نشانی‌های اولیای الهی این است که سکوت خود را موجب رکود قرار نمی‌دهند؛ مثلا وقتی در موضع استجابت دعا هستند از درخواست امتناع نمی‌کنند و سکوت نمی‌کنند یا اینکه از بیان سخنان مفید و نجات‌بخش دریغ نمی‌کنند.

نائب رئیس شورای مدیریت حوزه علمیه تهران یادآور شد: سکوت اولیای الهی سکوت بی‌هدف نیست که از روی ناچاری خاموشی گزینند. هنر این است که انسان سکوت را اختیار کند. یعنی با اراده و عزم خود خاموش باشد. اولیای الهی سکوتشان فکر است. صفت دیگر اولیای الهی طبق این روایت این است که نگاه می‌کنند، اما نگاهشان موجب تحقیر و شر و به دام کشیدن کسی نیست؛ بلکه نگاهشان انتخابی و هدفدار است. نگاهشان عبرت است و همه چیز را آیت و آیینه خدا می‌بینند.

وی تأکید کرد: برخی افراد هر نگاهشان یک هجرت و یک عبرت جدیدی است. امام کاظم (ع) فرمودند: هیچ چیزی در عالم نیست که آیت و مرآة نباشد و خداوند خودش را در آن نشان نداده باشد. ما باید از خلق به خالق و از جلوه به صاحب‌جلوه برسیم. در ادامه روایت پیامبر، بعد از اشاره به مسئله سکوت و نظر به بحث کلام اولیای الهی می‌پردازد. حرف اولیای الهی حرف بی‌خودی و بی‌معنی نیست؛ بلکه سخنانشان حکمت است. حکمت همان جوشش علم الهی در دل است که نتیجه اخلاص است. در روایت آمده است کسی که چهل روز توجه خود را به خداوند معطوف کند خداوند به او حکمت عنایت می‌کند.

صدیقی در پایان به وضعیت مردم یمن اشاره کرد و گفت: چند نکته را به عنوان پیشنهاد و تقاضا عرض می‌کنم. در روایت است: «مَنْ أَصْبَحَ لا یَهْتَمُّ بِأُمورِ الْمُسْلمینَ فَلَیْسَ بِمُسْلِمٍ». اگر روزی به شما بگذر که هوای هم را نداشته باشید و درد مسلمانان را لمس نکنید و برای آن چاره‌جویی نکنید مسلمان نیستید. علامه بحرالعلوم به شاگرد برجسته و عالم خود سیدجواد، صاحب مفتاح‌الکرامه گفت: تو چه مسلمانی هستی غذا‌های خوب می‌خوری، ولی همسایه‌ات گرسنه می‌خوابد. سیدجواد گفت: من خبر نداشتم. مرحوم بحرالعلوم گفت: اگر خبر داشتی که یهودی بودی!

وی ادامه داد: اکنون مردم یمن که جرمشان حب آل بیت(ع) است مرتبا بر سرشان آتش می‌ریزد و همه امکانات زندگی خود را از دست داده‌اند. آیت‌الله بهجت نگران می‌شدند از اینکه بلایایی برای شیعیان سایر کشور‌ها رخ دهد، اما نسبت به آن حساس نباشیم و برایشان دعا نکنیم. ایشان می‌فرمود که بترسید از اینکه بر سر خودتان بیاید! شما می‌توانید برایشان دعا کنید و جلسات ختم صلوات برگزار کنید. مرحوم آقای بهجت فرموده بودند که مسائل یمن را رصد کنید. حوادث یمن یکی از مقدمات ظهور است و ما را نسبت به ظهور دلگرم می‌کند. ما راجع به یمنی‌ها خیلی توصیفات از اهل بیت(ع) داریم. در میان شهدای کربلا بیش از چهل نفر یمنی بودند. در کنار دعا کردن، هفته‌ای یک روز غذا نخورید و روزه بگیرد و آن را برای مردم یمن اختصاص بدهید.

انتهای پیام