ایجاد انس با قرآن از کانال مسابقات اشتباه است/ دهه شصت و موجی که به راه افتاد

به گزارش ایکنا؛ مسابقات قرآن کشوری و بین‌المللی از ابتدا تا کنون به همت سازمان اوقاف و امور خیریه برگزار شده است، در سال‌های ابتدایی و تا قبل از سال 1391 که اداره قرآنی این سازمان ارتقاء ساختار یافته و با عنوان مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه، فعالیت‌های قرآنی این سازمان را پیش برد، مسابقات از سوی اداره‌ای که نیروهای بسیار کمی داشت، برگزار می‌شد.

اواخر اسفندماه 97 بود که مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه در اقدامی ارزشمند، از مسئولان برگزاری مسابقات قرآن کشوری و بین‌المللی دعوت کرد تا ضمن تجلیل از زحمات ایشان، پای صحبت‌ها و خاطرات آن‌ها بنشینند. هرچند که این نشست با استقبال نه‌چندان زیادی از سوی مدعوین مواجه شد؛ اما با حضور پاره‌وقت رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه برگزار و طی آن مطالبی شنیدنی مطرح شد.

خبرنگار ایکنا در حاشیه این نشست با تعدادی از حاضران با موضوع مقایسه مسابقات قرآن در دهه‌های گذشته و اخیر گفت‌وگوهایی انجام داده که در ادامه آمده است.

از سال 1367 تا حدود سال 1370 که سال‌های ابتدایی برگزاری مسابقات بین‌المللی قرآن بود، حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدجعفر تجلی، مسئولیت برگزاری این مسابقات را بر عهده داشت. وی علاوه بر داشتن مسئولیت برگزاری مسابقات قرآن کشوری و بین‌المللی طی سال‌هایی، مسئولیت‌های مختلف دیگری در سازمان اوقاف و امور خیریه داشته است. گفت‌وگوی وی با ایکنا از نظر می‌گذرد.

حجت‌الاسلام‌ تجلی، مسئول برگزاری مسابقات بین‌المللی قرآن ایران در سال‌های 1367 تا 1370 در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا در مورد تفاوت شیوه برگزاری این رقابت‌ها در سال‌های اخیر با گذشته، گفت: هر کاری که در ابتدا آغاز می‌شود، جلوه‌های خاص خود را دارد و برای مردم کار جدید و نو جلوه‌هایی دارد که توجهات را بیشتر به خود جلب می‌کند. وقتی زمان می‌گذرد اگر نوآوری در آن موضوع ایجاد شود، طبیعتاً می‌تواند مخاطب خود را حفظ کند اما اگر نوآوری نداشته باشد، مخاطب را از دست خواهد داد.

تجلی با اشاره به اینکه مسابقات بین‌المللی قرآن در ایران از لحاظ محتوایی، گستردگی و گستره مخاطبان بسیار قوی‌تر از گذشته شده است، افزود: به یاد دارم در زمان مسئولیت ما، مسابقات تنها در رشته‌های حفظ 10 جزء، 20 جزء و حفظ کل و قرائت قرآن کریم برگزار می‌شد. اما امروز در زمینه‌های مختلف و با حضور طیف گسترده‌ای از مخاطبان برگزار می‌شود.

مسئول برگزاری مسابقات بین‌المللی قرآن ایران در اواخر دهه شصت تصریح کرد: آن زمان چون اوایل کار بود و با جنگ هم مواجه بودیم، حرکت روبه جلو محدودتر بود. آن‌ ایام بسیاری از کشورها از حضور در رقابت‌های قرآنی ایران سرباز می‌زدند لذا در این شرایط امکان گسترش مسابقات وجود نداشت.

وی با تأکید بر اینکه بخشی از توان ما در آن سال‌ها صرف قانع کردن نمایندگان کشورها برای حضور در مسابقات جمهوری اسلامی ایران می‌شد، بیان کرد: هدف ما در آ‌ن سال‌ها چیزی جز گسترش مسابقات بود؛ در واقع هدف اصلی ما تثبیت این رویداد بین‌المللی در جهان اسلام بود. در این تثبیت هم بی‌توفیق نبودیم به‌طوری‌که این مسابقات در سال‌های ابتدایی با حضور نمایندگان 12 کشور آغاز شد و در سال‌های پایانی جنگ به حدود 35 کشور رسید.

تجلی در بخش دیگری از صحبت‌های خود، ایجاد انگیزه برای حضور در مسابقات بین‌المللی قرآن ایران را یکی از اهداف مسابقات در سال‌های بعد از تثبیت، بیان و اظهار کرد: از جمله این انگیزه‌بخشی‌ها، ایجاد تغییر در میزان جوایز، شیوه پذیرایی، شیوه برگزاری و چینش داوران بود. بعد از تثبیت مسابقات تغییرات مهمی در این آیتم‌ها لحاظ و باعث استقبال قاریان و حافظان از مسابقات شد. به‌ویژه تغییر جوایز و ارتقای کیفی ظاهر رقابت‌ها باعث شد تا به‌‌گونه‌ ملموسی شاهد استقبال بیشتر مخاطبان باشیم. در آن سال‌ها کشورهای دیگر مسابقات را مفصل برگزار می‌کردند اما در ایران به دلیل شرایط خاصی که حاکم بود؛ فرصت پردازش مفصل به مسابقات به دست نمی‌آمد.

دهه شصت و موجی که به راه افتاد

مسئول برگزاری مسابقات بین‌المللی قرآن ایران در اواخر دهه شصت در ادامه این گفت‌وگو به ایجاد موج قرآنی در آن سال‌ها اشاره و بیان کرد: دعوت از قاریان برجسته و طراز اول خارجی، موج قرآنی فوق‌العاده‌ای در کشور ایجاد شد. این موج با دعوت از قاریانی همچون «راغب مصطفی غلوش»، «محمد بسیونی»، «شحات محمد انور» و ... آغاز شد و مورد توجه بسیار زیادی قرار گرفت. این دعوت‌ها ادامه یافت و توانست موج بسیار خوبی را ایجاد کند.

تجلی در ادامه این بخش از صحبت‌های خود در مورد میزان هدایایی که قاریان مصری برای تلاوت در ایران حضور می‌یافتند، گفت: در ابتدا ارز خارجی به این قاریان داده می‌شد که البته چندان زیاد نبود، به عنوان مثال در سال اول به بسیونی بین 15 تا 20 هزار دلار داده ‌شد یا غلوش حدود 25 هزار دلار دریافت کرد. البته هدایای غیر نقدی همچون قالیچه و... نیز به عنوان سوغات ایران هم اهدا می‌شد. در آخرین سال مسئولیت ما در برگزاری مسابقات، این رقم تا 40 هزار دلار رسید.

مسئول برگزاری مسابقات بین‌المللی قرآن در اواخر دهه شصت و اوایل دهه هفتاد با اشاره به اینکه تمامی هزینه‌های برگزاری یک دوره مسابقات به نرخ دلار کمتر از 80 هزار دلار بود، افزود: با موجی که در کشور ایجاد می‌شد و همچنین با هزینه‌هایی که حضور قاریان طراز اول مصری و داوران مطرح خارجی به همراه داشت، مجموع هزینه برگزاری یک دوره مسابقات کمتر از 100 هزار دلار برآورد می‌شد که با توجه به هزینه‌ها، مبلغ چندان بالایی نبود.

تجلی در ادامه در پاسخ به این سؤال که برای برگزاری مسابقات با مشکلات مالی مواجه بوده‌اید یا مساعدت‌های لازم از طرف مسئولان صورت می‌گرفت؟ گفت: در برگزاری هیچ مشکلی نداشتیم، البته خود سازمان محدودیت مالی داشت، اما مشکل چندانی در برگزاری نداشتیم. خاطرم هست که در یکی از ادوار برگزاری مسابقات، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی را برای افتتاحیه دعوت کردیم، بعد از سخنرانی از ایشان درخواست حمایت و کمک مالی کردم و گزارشی از مشکلات و هزینه های لازم برای برگزاری مسابقات را به ایشان ارائه دادم.

وی افزود: در آن سال‌ها جوایز مسابقات حدود 13 تا 15 سکه بود که برای مسابقاتی در سطح بین‌المللی بسیار ناچیز بود. ما این را تغییر دادیم و میزان جوایز را از سن رسول اکرم (ص) شروع کردیم یعنی نفر اول 63 سکه، نفر دوم 40 سکه و نفر سوم هم 23 سکه دریافت می‌کرد. در آن زمان سکه حدود 90 هزار تومان قیمت داشت.

مسئول برگزاری مسابقات بین‌المللی قرآن ایران در دهه اواخر دهه شصت ادامه داد: همین افزایش میزان جوایز بلافاصله تأثیر خود را نشان داد و میزان مشارکت بسیار بالا رفت، از آن به بعد بود که نمایندگان ایران معمولاً رتبه‌های برتر را کسب می‌کردند. پس از آن قاریان و حتی حافظانی که به مسابقات دیگر همچون عربستان و مصر و.... اعزام می‌شدند رتبه اول را کسب می‌کردند. این رشد به خاطر انگیزه‌ای بود که ایجاد شده بود.

تجلی با بیان اینکه اگر امروز می‌خواهیم در مسابقات بین‌المللی قرآن موفق باشیم، باید ابتدا بسترسازی لازم صورت بگیرد، گفت: این بستر قبل از هر چیز باید در دبستان شکل بگیرد. اگر آموزش‌ و پرورش انگیزه نداشته باشد و انسان‌های با انگیزه قرآنی آنجا حضور نداشته باشند، موفق نخواهیم بود. اگر در مدارس از شخصی که تخصص ریاضی دارد بخواهند شیمی تدریس کند یا بالعکس معلوم است که نتیجه نخواهد داد. در زمینه تدریس قرآن نیز وضعیت به همین شکل است. برای قرآن از افراد قرآنی استفاده نمی‌کنیم.

وی افزود: همین استفاده‌های نابجا اثر خود را در جامعه می‌گذارد و باعث دوری مردم از قرآن می‌شود. اینکه بخواهیم صرفاً با مسابقات مردم را با قرآن مأنوس کنیم اشتباه است، مسابقات یکی از ابزارهاست اما همه آن نیست. انس با قرآن باید قبل از مسابقات در مدارس ایجاد شود. اگر اینگونه شود نه تنها مردم مأنوس می‌شوند بلکه مسابقات هم بیش از پیش اوج خواهد گرفت.

مسئول برگزاری مسابقات بین‌المللی قرآن در اواخر دهه شصت در ادامه در پاسخ به این سوال خبرنگار ایکنا که مهم‌ترین چالش در برگزاری مسابقات طی دهه‌های شصت و هفتاد چه چیزهایی بود، گفت: واقعیت این است که من با چالش خاصی مواجه نبودم. هر کاری که نیت انجام آن را داشتم، به لطف خداوند متعال انجام می‌شد. خوشبختانه مسئولان‌ نیز همراهی خوبی داشتند. من هیچ وقت شاهد عدم همراهی مسئولان برای برگزاری مطلوب مسابقات نبودم.

تجلی همچنین در پاسخ به این سؤال که مهم‌ترین تصویری که در ذهن شما از مسابقات قرآن ثبت شده است چه تصویری است، گفت: بدون شک با شنیدن نام مسابقات قرآن اولین تصویری که به ذهن می‌رسد، حضور و استقبال گرم مردم است. شور مردم و هجوم مردم به سمت قرآن و شوقی که ایجاد می‌شد بسیار جالب بود. در همان سالی که قاریان مصری را دعوت کردیم، تعدادی از آن‌ها را به نمایشگاه قرآن بردم تا تلاوت زنده داشته باشند، از هر قشری که فکر کنید دور آن قاری جمع شده بودند و با اشک تلاوت‌ها را گوش می‌دادند. آنجا بیشتر از هر زمانی به قدرت نفوذ قرآن و کوتاهی‌های خودمان پی بردم که نتوانستیم نفوذ قرآن را حفظ کنیم.

تجلی در پایان به بیان ویژگی‌های مثبت و منفی مسابقات بین‌المللی قرآن پرداخت و اظهار کرد: نقطه مثبت مسابقات در دهه نود این است که مسئولان بر افزودن محتوایی مسابقات اهتمام خاصی دارند، در واقع گسترده شدن این مسابقات به لحاظ محتوایی مهم‌ترین ویژگی رقابت‌ها در سال‌های اخیر است. نکته منفی مسابقات نیز بیشتر به عدم همراهی مسئولان نهادهای دولتی و غیر دولتی در برگزاری مسابقات برمی‌گردد. من آن همراهی را که باید در نهادهای دولتی و غیر دولتی برای برگزاری مسابقات صورت بگیرد، ندیده‌ام یا اگر هم بوده بسیار کم‌رنگ بوده است. در گذشته شاید به خاطر ایام جنگ و طرز تفکر مسئولان و مردم شرایط برای برگزاری مسابقات راحت‌تر از امروز بود.

انتهای پیام