قرآن سفر هدفمند را توصیه کرده است/ آداب سفر با استناد به آیات

فرج‌الله میرعرب، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در گفت‌وگو با ایکنا با اشاره به تدوین جزوات سبک زندگی قرآنی گفت: این مجموعه تاکنون در قالب هفت جزوه جیبی در این پژوهشگاه تدوین شده است که یکی از آن‌ها هم به بحث سفر اختصاص دارد.

میرعرب با بیان اینکه سفر جزء نیازهای بشر بوده و هست تصریح کرد: پیامبر گرامی اسلام(ص) سفرهای تجاری داشتند و ازدواجشان با حضرت خدیجه هم به دنبال همین سفرها شکل گرفت و در قدیم و در میان ملل و اقوام مختلف هم این مسئله رایج بوده است.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با تصریح بر این مطلب که سفر هم برای عبرت و هم برای رفع نیازها و هم برای صله رحم و تعاملات اجتماعی است، بیان کرد: بنده در مطالعاتی که سالیان اخیر در مورد بحث سفر از نگاه قرآن کریم داشته‌ام، به این نتیجه رسیدم که قرآن سفر بی‌هدف و سفر برای سفر را نمی‌پذیرد بلکه سفری مطلوب قرآن است که فایده‌ای بر آن مترتب باشد.

این محقق با بیان اینکه عبرت گرفتن در طول سفر با مشاهده در طبیعت مهمترین دستاورد سفر است، اظهار کرد: قرآن کریم در آیات متعدد از جمله «فَانْظُرْ إِلَى آثَارِ رَحْمَتِ اللَّهِ كَيْفَ يُحْيِي الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا إِنَّ ذَلِكَ لَمُحْيِي الْمَوْتَى وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ؛ پس به آثار رحمت‏ خدا بنگر كه چگونه زمين را پس از مرگش زنده مى‌‌گرداند در حقيقت هم اوست كه قطعا زنده‏ كننده مردگان است و اوست كه بر هر چيزى تواناست»(روم/50) بر سیر و سفر و نظاره بر آثار آفرینش الهی تاکید کرده است که «فانظروا» به نگاه همراه با تدبر و تفکر و اندیشه گفته می‌شود و تفکر انسان را به سمت عبرت گرفتن از حوادث ترغیب می‌کند.

وی افزود: در قرآن بر دیدن آثار اقوام گذشته مانند فرعونیان و برخی اقوام مانند هود و لوط و ... تصریح شده و امروز هم در کشور ما آثار باستانی فراوانی وجود دارد که می‌تواند برای ما عبرت باشد؛ از یکسو تخت جمشیدها و کاخ شاهان و از طرف دیگر منازل علما و عرفا تا از بدی‌ها دوری و به خوبی‌ها ترغیب شویم و سفر ما جنبه معنوی به خود بگیرد.

میرعرب با بیان اینکه مشاهده آثار رحمت الهی و مراحل خلقت درختان و زنده شدن طبیعت و ... از دیگر اهداف سفر در قرآن است، اظهار کرد: قرآن می‌فرماید در اینکه چگونه خلق، ابتدا و آغاز شده و در زنده شدن طبیعت که بعد از یک دوره مرگ چند ماهه، زنده و احیاء می‎شود؛ تفکر کنید و بدانید انسان‌ها هم بعد از یک دوره زندگی، پس از مرگ مجدداً مانند زنده شدن طبیعت و درختان، زنده و بیدار می‌شوند، بنابراین استبعادی در معاد وجود ندارد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با تأکید بر اینکه خدا در آیات مرتبط با سفر دائماً بر «فانظروا» تأکید دارد، اظهار کرد: انسان باید از مناظره و دیدن به اندیشه و نظریه برسد و نظریه خود را در اختیار دیگران هم قرار دهد لذا در آداب سفر توصیه شده که نباید عجله کنید و آن را سرسری بگیرید.

وی با تأکید مجدد بر نگاه نظریه‌پردازانه به طبیعت درایام تحولات طبیعی نوروز تصریح کرد: در گذشته در مورد سفر، سفرنامه می‌نوشتند و از همین طریق مباحث حکمی و اخلاقی را منتقل می‌کردند ولی متأسفانه این موضوع از بین رفته است؛ خیلی از ما سفر می‌رویم ولی گویی یک ماشین و چوب سفر رفته است در‌صورتی‌که سفر برای کهنه شدن نیست بلکه برای نشاط و زندگی است.

میرعرب با بیان اینکه به تعبیر قرآن، خداوند، خلقت انسان، حیوانات و طبیعت را اطوار و گوناگون آفریده است؛ بیان کرد: این مسئله مؤید آن است که در سفر نباید به تقلید از دیگران بپردازیم، بلکه هر فردی مطابق با حال و سلیقه خود باید برنامه‌ریزی داشته باشد و آن را براساس احوال خود تنظیم کند.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان کرد: از دیگر مواردی که باید رعایت شود، اینکه بعد از خوردن، رانندگی نکنیم؛ قرآن در آیه شریفه «وَكَمْ مِنْ قَرْيَةٍ أَهْلَكْنَاهَا فَجَاءَهَا بَأْسُنَا بَيَاتًا أَوْ هُمْ قَائِلُونَ»(اعراف/4) به بحث قیلولة اشاره داشته است زیرا بعد از غذا، خواب‌آلودگی به انسان دست می‌دهد همچنین روایاتی هم در این مسئله بیان شده است.

وی افزود: امام رضا(ع) فرمودند در خواب، امواج مغناطیسی بدن بر مغز غلبه می‌کند و قلب و مغز تحت سیطره آن امواج قرار می‌گیرد. همچنین امام صادق(ع) فرمودند که خواب زیاد به دنبال خوراک زیاد همراه با آب برای انسان ایجاد می‌شود؛ بنابراین بعد از غذاخوردن نباید بلافاصله فعالیت ذهنی نیازمند دقت انجام دهیم.

میرعرب با اشاره به اهداف سفر از منظر قرآن تصریح کرد: امام صادق(ع) در سفری که داشتند، وارد اتاقی شدند که بوی‌ناک بود و در آنجا نخوابیدند و وقتی علت سؤال شد، فرمودند انسان باید مراقب سلامتی خود باشد؛ بنابراین باید از محیط آلوده در سفر به علت ارزان‌تر بودن و... بپرهیزیم.

وی با اشاره به بلد طیب تأکید کرد: باید توجه کنیم سفرمان و خوراکمان پاکیزه باشد و پس‌مانده غذا و خوراک را دور نریزیم تا محیط زیست هم آلوده نشود.

انتهای پیام