فهم قرآن با روش تفسیر متوالی آیات بر اساس واژگان هر آیه کافی نیست
گروه اندیشه ــ سیدسلمان صفوی در یادداشتی ضمن طرح این مسئله که فهم قرآن با روش تفسیر متوالی آیات بر اساس واژگان هر آیه کافی نیست، به تبیین چگونگی فهم دقیق‌تر معانی قرآن پرداخته است.
به گزارش ایکنا؛ سیدسلمان صفوی، مدیر مجله علمی ترانسندنت فیلوسوفی لندن و مؤلف ده‌ها جلد کتاب در حوزه فلسفه، عرفان و هنر به زبان‌های انگلیسی و فارسی است و از جمله آثار متأخر او در زمینه هنر می‌توان به کتاب «موسیقی و عرفان» و کتاب «ارکان فلسفه هنر اسلامی» اشاره کرد که در سال گذشته به طور همزمان در لندن و تهران منتشر شده است. ویراستاری دانشنامه معاصر قرآن کریم و تألیف مجموعه قرآن‌شناسی از جمله آثار قرآنی این محقق و نویسنده کشورمان است.
رئیس آکادمی مطالعات ایرانی لندن یادداشتی به مناسبت در پیش بودن ماه عبادت و بندگی نگاشته است که متن آن را در ادامه می‌خوانید:
قرآن کریم کلام خدای یگانه است که برای هدایت بشر بر حضرت محمد مصطفی(ص) وحی شده است. قرآن داری مفاهیم کلیدی است که به صورت شبکه‌ای به هم مربوط است. فهم قرآن مبتنی بر فهم واژه‌های کلیدی قرآن است، لذا سلسله مباحث شبکه مفاهیم کلیدی قرآن کریم برای فهم سریع و آسان قرآن با تکیه بر منابع تفسیری معتبر با نگاه کل‌نگر(سینوپتیک) و تکنیک «دور هرمنیوتیکی» تحلیل شده تا چراغ راهنمای زندگی جوانان خداجو باشد. «دور هرمنیوتیکی» یعنی ارجاع جزء به کل و کل به جزء.
جهان‌بینی قرآنی از ارتباط درونی و انسجام کلمات کلیدی قرآنی و ارتباط میدان‌های معنی‌شناسی کلمات استخراج می‌شود. واژگان قرآنی، حاصل‌جمع کلمات یا مجموعه‌ای اتفاقی و تصادفی شماری از کلمات بدون نظم نیست، بلکه بدین معناست که پیوسته مجموعه کلماتی که از جهات گوناگون لایه‌ها و ساحت‌های مختلفی تشکیل داده‌اند و در جاهای متعدد در تعامل با یکدیگرند؛ با تشکیل شبکه‌ای از ارتباطات گوناگون، سیستم زنده و پویای دین اسلام را نشان می‌دهند.
فهم قرآن با روش تفسیر متوالی آیات بر اساس واژگان هر آیه کافی نیست. بلکه تفسیر آیات بر اساس فهم شبکه مفاهیم کلیدی قرآن با توجه به سیاق آیات و تناسب و تعامل متوالی و متناوب آیات، اجمال و تفصیل، لف و نشر واژه‌های اصلی در کل قرآن و فراگفتمان‌های قرآنی ممکن می‌شود. «متادیسکورس» یک اصطلاح در «تحلیل گفتمان» است و یک رویکرد نسبتاً جدید در تحلیل متن است که بیان ارتباط منطقی معنایی بین «مقوله‌های اصلی» متن(قرآن) است. و به صراحت به کارکرد گفتمان و مراحل مختلف آن در متن اشاره می‌کند و به اطلاعات مربوط به موضوع در قسمت‌های دیگر متن اشاره می‌کند.
به کارگیری «صنایع ادبی بدایع قرآنی» مانند: مجاز؛ استعاره؛ تشبیه؛ تمثیل؛ ایجاز؛ اتساع؛ اشاره؛ مساوات؛ بسط؛ تتمیم؛ تکمیل؛ احتراس؛ استقصا؛ تذییل؛ تردید؛ تکرار؛ تفسی؛ مناقضه؛ تمکین؛ تسهیم؛ تصدیر؛ توریه؛ استخدام؛ التفات؛ اطراد؛ انسجام؛ ادماج؛ افتنان؛ اقتدار؛ استدراک؛ استثنا؛ تقسیم؛ تضمین؛ جناس؛ عکس؛ عنوان؛ فرائد؛ مراجعه؛ نزاهت؛ ابداع؛ حسن ابتدا؛ حسن ختام؛ حسن تخلص؛ استطراد و…. برای فهم واژه‌های کلیدی قرآن، ساحت جدیدی را در قرآن شناسی فراهم می‌نماید. و کاربرد صنایع ادبی قرآنی را بیشتر مثمر ثمر می‌سازد.
دعاهای قرآنی
1. آسان شدن کارها: {یَسِّرْ لی أَمْری}: «خدایا کارم را برایم آسان گردان».
2. آرزوی بهتر از آنچه از دست رفته: {عَسی رَبُّنَا أَن یبْدِلَنَا خَیرًا مِّنْهَا إِنَّا إِلَی رَبِّنَا رَاغِبُونَ}: «امیدواریم پروردگارمان (ما را ببخشد و) بهتر از آن به‌جای آن به ما بدهد، چرا که ما به او علاقه‌مندیم».
3. استعاذه: {رَّبِّ أَعُوذُ بِکَ مِنْ هَمَزَاتِ الشَّیاطِینِ وَ أَعُوذُ بِکَ رَبِّ أَن یَحْضُرُون}: «پروردگارا؛ از وسوسههای شیاطین به تو پناه می-برم. پروردگارا؛ از حضور آنها نزد من، به تو پناه می‌برم».
4. با نیکوکاران باشیم و با عاقبت خوش بمیریم: {تَوَفَّنی مُسْلِمًا وَ أَلْحِقْنِی بِالصَّالِحِینَ}: «مرا مسلمان بمیران و به صالحان ملحق فرما». - {رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَینَا صَبْرًا وَ تَوَفَّنَا مُسْلِمِینَ}: «بارالها؛ صبر و استقامت بر ما فروریز. (و آخرین درجه شکیبایی را به ما مرحمت فرما.) و ما را مسلمان بمیران». {وَ تَوَفَّنَا مَعَ الأبْرَارِ}: «و ما را با نیکان (و در مسیر آنها) بمیران». - {وَأَلْحِقْنِی بِالصَّالِحِینَ}: «و مرا به صالحان ملحق کن». - {وَ أَدْخِلْنِی بِرَحْمَتِکَ فِی عِبَادِکَ الصَّالِحِینَ}: «و مرا به رحمت خود در زمره بندگان صالح خود وارد کن».
5. دعا برای آغاز کارها: {رَّبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ أَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْقٍ وَ اجْعَل لّی مِن لَّدُنکَ سُلْطَانًا نَّصِیرًا}: «پروردگارا؛ مرا (در هر کار) با صداقت وارد کن و با صداقت خارج ساز و از سوی خود حجتی یاری کننده برایم قرار ده».
6. پیروزی بر کافران: {أَنِّی مَغْلُوبٌ فَانتَصِر}: «من مغلوب (این قوم طغیان‌گر) شدهام، انتقام مرا از آنها بگیر». - {رَبِّ ا انصُرْنِی بِمَا کَذَّبُونِ}: «پروردگارا؛ مرا در برابر تکذیب‌های آنها یاری کن». - {رَبِّ انصُرْنِی عَلَی الْقَوْمِ الْمُفْسِدِینَ}: «پروردگارا مرا در برابر این قوم تبهکار یاری فرما». - {وَ انصُرْنَا عَلَی الْقَوْمِ الْکَافِرِینَ}: «و ما را بر جمعیت کافران پیروز بگردان». - {أنتَ مَوْلاَنَا فَانصُرْنَا عَلَی الْقَوْمِ الْکَافِرِینَ}: «تو مولا و سرپرست مایی، پس ما را بر جمعیت کافران پیروز گردان».
7. پیشوای متقین شویم: {وَ جْعَلْنَا لِلْمُتَّقِینَ إِمَامًا}: «و ما را برای پرهیزگاران پیشوا گردان». - {رَبِّ اجْعَلْنِی مُقِیمَ الصَّلوة وَ مِن ذُرِّیتِی}: «پروردگارا مرا بر پا دارنده نماز قرار ده و با فرزندانم (نیز چنین فرما)».
8. تسبیح الهی: {سُبحانَ الَّذِی سَخَّرَ لَنَا هَذَا وَ مَا کُنَّا لَهُ مُقرِنِینَ* وَ إِنَّا إِلَی رَبِّنَا لَمُنقَلِبُونَ}: «پاک و منزه است کسی که این را مسخر ما ساخت، وگرنه ما توانایی تسخیر آن را نداشتیم. و ما به سوی پروردگارمان باز میگردیم». - {لا إِلَهَ إِلا أَنتَ سُبْحَانَکَ إِنِّی کُنتُ مِنَ الظَّالِمِینَ}: «(خداوندا) جز تو معبودی نیست. منزهی تو. من از ستم‌کارانم». {سُبْحَانَکَ تُبْتُ إِلَیکَ وَ أَنَاْ أَوَّلُ الْمُؤْمِنِینَ}: «خداوندا؛ منزهی تو (از این که با چشم تو را ببینم). من به سوی تو بازگشتم و من نخستین مؤمنانم». - {سُبْحَانَکَ أَنتَ وَلِینَا مِن دُونِهِم}: «منزهی (از این که همتایی داشته باشی). تنها تو ولی ما هستی». - {سُبْحَانَکَ اللَّهُمَّ}: «خداوندا؛ تو منزهی». - {سُبْحَانَ رَبِّنَا إِن کَانَ وَعْدُ رَبِّنَا لَمَفْعُولاً}: «منزه است پروردگار ما، که وعده‌هایش به یقین انجام شدنی است». - {کَی نُسَبِّحَکَ کَثِیرًا. وَ نَذْکُرَکَ کَثِیرًا}: «تا تو را بسیار تسبیح گوییم و تو را بسیار یاد کنیم.»
9. تقاضای داوری و یاری از خداوند: {رَبِّ احْکُم بِالْحَقِّ وَ رَبُّنَا الرَّحْمَنُ الْمُسْتَعَانُ عَلَی مَا تَصِفُونَ}: «پروردگارا به حق داوری فرما (و این طغیانگران را کیفر ده). و پروردگار ما (خداوند) رحمان است که در برابر نسبت‌های ناروای شما از او استمداد می‌طلبم». - {رَبِّ إِنَّ قَوْمِی کَذَّبُونِ. فَافْتَحْ بَینِی وَ بَینَهُمْ فَتْحًا وَ نَجِّنِی وَ مَن مَّعِی مِنَ الْمُؤْمِنِینَ}: «پروردگارا قوم من مرا تکذیب کردند. اکنون میان من و آنها جدایی بیفکن و مرا و مؤمنانی را که با من هستند رهایی بخش». - {رَبَّنَا افْتَحْ بَینَنَا وَ بَینَ قَوْمِنَا بِالْحَقِّ وَ أَنتَ خَیرُ الْفَاتِحِینَ}: «پروردگارا میان ما و قوم ما به حق داوری کن، که تو بهترین داورانی». - {رَبِّ إِنِّی لا أَمْلِکُ إِلاَّ نَفْسِی وَ أَخِی فَافْرُقْ بَینَنَا وَ بَینَ الْقَوْمِ الْفَاسِقِینَ}: «پروردگارا من تنها اختیار خودم و برادرم را دارم، میان ما و این جمعیت گنهکار جدایی بیفکن».
10. توبه و طلب آمرزش: {سُبْحَانَ رَبِّنَا إِنَّا کُنَّا ظَالِمِینَ}: «منزه است پروردگار ما. ما ظالم بودیم». - {رَبَّنَا ظَلَمْنَا أَنفُسَنَا وَ إِن لَّمْ تَغْفِرْ لَنَا وَ تَرْحَمْنَا لَنَکُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِینَ}: «پروردگارا ما به خویشتن ستم کردیم. و اگر ما را نبخشی و بر ما رحم نکنی، از زیان‌کاران خواهیم بود». - {رَبِّ اغْفِرْ لِی وَ لِوَالِدَی وَ لِمَن دَخَلَ بَیتِی مُؤْمِنًا وَ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ}: «پروردگارا مرا و پدر و مادرم و تمام کسانی را که با ایمان وارد خانه من شدند و جمیع مردان و زنان با ایمان را بیامرز». {وَ لاَّتَغْفِرْ لِی وَ تَرْحَمْنِی أَکُن مِّنَ الْخَاسِرِینَ}: «و اگر مرا نبخشی و بر من رحم نکنی، از زیان‌کاران خواهم بود». - {وَ اغْفِرْ لَنَا رَبَّنَا إِنَّکَ أَنتَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ}: «و ما را ببخش، ای پروردگار ما که تو عزیز و حکیمی». - {وَ تُبْ عَلَینَا إِنَّکَ أَنتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ}: «و توبه ما را بپذیر که تو توبه پذیر و مهربانی». }رَبِّ اغْفِرْ لِی}: «پروردگارا مرا ببخش.» - {رَبِّ إِنِّی ظَلَمْتُ نَفْسِی فَاغْفِرْ لِی}: «پروردگارا من به خویشتن ستم کردم، مرا ببخش». {سُبْحَانَکَ تُبْتُ إِلَیکَ وَ أَنَاْ أَوَّلُ الْمُؤْمِنِینَ}: «خداوندا منزهی تو (از این که با چشم تو را ببینم). من به سوی تو بازگشتم و من نخستین مؤمنانم». - {رَبِّ اغْفِرْ لِی وَ لأَخِی وَ أَدْخِلْنَا فِی رَحْمَتِکَ}: «پروردگارا من و برادرم را بیامرز و ما را در رحمت خود داخل فرما». - {أنتَ وَلِینَا فَاغْفِرْ لَنَا وَ ارْحَمْنَا وَ أَنتَ خَیرُ الْغَافِرِینَ}: «تو ولی مایی. ما را بیامرز، بر ما رحم کن و تو بهترین آمُرزندگانی». - {لَئِن لَّمْ یرْحَمْنَا رَبُّنَا وَ یغْفِرْ لَنَا لَنَکُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِینَ}: «اگر پروردگارمان به ما رحم نکند و ما را نیامرزد، به طور قطع از زیان‌کاران خواهیم بود». {ربَّنَا اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَ إِسْرَافَنَا فِی أَمْرِنَا}: «پروردگارا گناهان ما را ببخش و از تندروی‌‌های ما در کارها چشم پوشی کن». - {رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَ کَفِّرْ عَنَّا سَیئَاتِنَا}: «پروردگارا گناهان ما را ببخش و بدی‌‌های ما را بپوشان». - {رَبَّنَا إِنَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَ قِنَا عَذَابَ النَّارِ}: «پروردگارا ما ایمان آوردهایم، پس گناهان ما را بیامرز و ما را از عذاب آتش نگاه دار». {رَبَّنَا لاَ تُؤَاخِذْنَا إِن نَّسِینَا أَوْ أَخْطَأْنَا رَبَّنَا وَ لاَتَحْمِلْ عَلَینَا إِصْراً کَمَا حَمَلْتَهُ عَلَی الَّذِینَ مِن قَبْلِنَا رَبَّنَا وَ لاَتُحَمِّلْنَا مَا لاَطَاقَهَ لَنَا بِهِ وَاعْفُ عَنَّا وَ اغْفِرْ لَنَا وَ ارْحَمْنَا أَنتَ مَوْلاَنَا فَانصُرْنَا عَلَی الْقَوْمِ الْکَافِرِینَ}: «پروردگارا اگر ما فراموش یا خطا کردیم، ما را مؤاخذه مکن. پروردگارا تکلیف سنگینی بر ما قرار مده، آن‌چنان که (به خاطر گناه و طغیان) بر کسانی که پیش از ما بودند، قرار دادی. پروردگارا؛ آنچه طاقت تحمل آن را نداریم، بر ما مقرر مدار و آثار گناه را از ما بشوی. ما را ببخش و در رحمت خود قرار ده. تو مولا و سرپرست مایی، پس ما را بر جمعیت کافران پیروز گردان». {رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَ لِإِخْوَانِنَا الَّذِینَ سَبَقُونَا بِالْإِیمَانِ}: «پروردگارا ما و برادرانمان را که در ایمان بر ما پیشی گرفتند بیامرز». - {إِنِّی تُبْتُ إِلَیکَ وَ إِنِّی مِنَ الْمُسْلِمِینَ}: «من به سوی تو بازمی گردم و توبه می کنم و من از مسلمانانم». {رَّبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ أَنتَ خَیرُ الرَّاحِمِینَ}: «پروردگارا مرا ببخش و رحمت کن و تو بهترین رحم کنندگانی». - {رَبَّنَا اغْفِرْ لِی وَ لِوَالِدَی وَ لِلْمُؤْمِنِینَ یوْمَ یقُومُ الْحِسَابُ}: «پروردگارا من و پدر و مادرم و همه مؤمنان را، در آن روز که حساب بر پا می-شود بیامرز». {رَبَّنَا وَسِعْتَ کُلَّ شَیءٍ رَّحمَةً وَ عِلْمًا فَاغْفِرْ لِلَّذِینَ تَابُوا وَ اتَّبَعُوا سَبِیلَکَ وَقِهِمْ عَذَابَ الْجَحِیمِ}: «پروردگارا رحمت و علم تو همه چیز را فرا گرفته است، پس کسانی را که توبه کرده و راه تو را پیروی می‌کنند بیامرز و آنان را از عذاب دوزخ نگاه دار».
11. توکل: {اللهُ رَبِّی عَلَیهِ تَوَکَّلْتُ وَ إِلَیهِ أُنِیبُ}: «خداوندا پروردگار من؛ بر او توکل کرده ام و به سوی او باز می‌گردم». - {رَّبَّنَا عَلَیکَ تَوَکَّلْنَا وَ إِلَیکَ أَنَبْنَا وَ إِلَیکَ الْمَصِیرُ}: «پروردگارا ما بر تو توکل کردیم و به سوی تو بازگشتیم و همه فرجام‌ها به سوی تو است». - {وَسِعَ رَبُّنَا کُلَّ شَیءٍ عِلْمًا عَلَی الله تَوَکَّلْنَا}: «پروردگار ما از نظر علم و آگاهی بر همه چیز احاطه دارد. ما بر خدا توکل کردیم. پروردگارا؛ میان ما و قوم ما به حق و درستی داوری کن و فیصله ده؛ که تو بهترین داوران و فیصله دهندگانی». - {وَ مَا تَوْفِیقِی إِلاَّ بِاللهِ عَلَیهِ تَوَکَّلْتُ وَ إِلَیهِ أُنِیبُ}: «و توفیق من جز به خدا نیست. بر او توکل کردم و به سوی او باز می‌گردم». - {هُوَ رَبِّی لا إِلَهَ إِلاَّ هُوَ عَلَیهِ تَوَکَّلْتُ وَ إِلَیهِ مَتَابِ}: «او پروردگار من است. معبودی جز او نیست. بر او توکل کردم و بازگشتم به سوی اوست». - {حَسْبُنَا اللهُ سَیؤْتِینَا اللهُ مِن فَضْلِهِ وَ رَسُولُهُ إِنَّا إِلَی الله رَاغِبُونَ}: «خداوند برای ما کافی است و به زودی خدا و رسولش از فضل خود به ما میبخشند. ما تنها رضای او را می‌طلبیم». - {حَسْبِیَ اللهُ لا إِلَهَ إِلاَّ هُوَ عَلَیهِ تَوَکَّلْتُ وَ هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ}: «خداوند مرا کفایت می‌کند، هیچ معبودی جز او نیست. بر او توکل کردم و او صاحب عرش بزرگ است.» - {مَا شَاء‌اللهُ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِالله}: «این نعمتی است که خدا خواسته است. قوت (و نیرویی) جز از ناحیه خدا نیست».
12. تفویض: {أُفَوِّضُ أَمْرِی إِلَی اللهِ إِنَّ اللهَ بَصِیرٌ بِالْعِبَادِ}: «من کار خود را به خدا واگذارم که خداوند نسبت به بندگانش بیناست».
13. حمد الهی: {الْحَمدللهِ الَّذِی أَذْهَبَ عَنَّا الْحَزَنَ إِنَّ رَبَّنَا لَغَفُورٌ شَکُورٌ. الَّذِی أَحَلَّنَا دَارَالْمُقَامَةِ مِن فَضْلِهِ لَایمَسُّنَا فِیهَا نَصَبٌ وَ لایمَسُّنَا فِیهَا لُغُوبٌ}: «حمد (و ستایش) برای خداوندی است که اندوه را از ما برطرف ساخت، پروردگار ما آمرزنده و سپاسگزار است. همان کسی که با فضل خود ما را در این سرای اقامت (جاویدان) جای داد که نه در آن رنجی به ما می رسد و نه سستی و واماندگی». – {الحَمدلله الَّذِی نَجِّنَا مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ}: «ستایش برای خدایی است که ما را از قوم ستمگر نجات بخشید». - {الْحَمدُ لله رَبِّ الْعَالَمِینَ}: «حمد مخصوص پروردگار عالمیان است». - {الْحَمدُ لِلَّهِ الَّذِی صَدَقَنَا وَعْدَهُ وَ أَوْرَثَنَا الأَرْضَ نَتَبَوَّأُ مِنَ الْجَنَّة حَیثُ نَشَاء فَنِعْمَ أَجْرُ الْعَامِلین}: «حمد و ستایش مخصوص خداوندی است که به وعده خویش درباره ما وفا کرد و زمین (بهشت) را میراث ما قرار داد که هر جا را بخواهیم منزلگاه خود قرار دهیم، چه نیکوست پاداش عمل‌کنندگان». {الَحمدُ لله الَّذِی هَدَانَا لِهَذَا وَ مَا کُنَّا لِنَهْتَدِی لَوْلا أَنْ هَدَانَا اللّهُ}: «ستایش مخصوص خداوندی است که ما را به این (همه نعمتها) رهنمون شد و اگر خدا ما را هدایت نکرده بود، ما (به اینها) راه نمی‌یافتیم». - {الحَمْدُ لله الَّذِی فَضَّلَنَا عَلَی کَثِیرٍ مِّنْ عِبَادِهِ الْمُؤْمِنِینَ}: «ستایش از آن خداوندی است که ما را بر بسیاری از بندگان مؤمنش برتری بخشید». - {الحَمدُ لله وَ سَلَامٌ عَلَی عِبَادِهِ الَّذِینَ اصْطَفَی}: «حمد مخصوص خداست و سلام بر بندگان برگزیده‌اش». - {الْحَمْدُ لله الَّذِی لَمْ یتَّخِذْ وَلَدًا وَ لَم یکُن لَّهُ شَرِیکٌ فِی الْمُلْکِ وَ لَمْ یکُن لَّهُ وَلِی مِّنَ الذُّلَّ وَ کَبِّرْهُ تَکْبِیرًا}: «ستایش برای خداوندی است که نه فرزندی برای خود انتخاب کرده، و نه شریکی در حکومت دارد و نه به خاطر ضعف و ذلت، (حامی و) سرپرستی برای اوست و او را بسیار بزرگ بشمار».
14. دعا برای همسر: {رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَ ذُرِّیاتِنَا قُرَّةَ أَعْینٍ وَ اجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِینَ إِمَامًا}: «پروردگارا همسران و فرزندانمان را مایه روشنی چشم ما قرارده، و ما را برای پرهیزگاران پیشوا گردان».
15. دعا برای پدر و مادر: {رَبِّ اغْفِرْ لِی وَ لِوَالِدَی}: «پروردگارا مرا و پدر و مادرم را بیامرز». - {وَ اغْفِرْ لأَبِی إِنَّهُ کَانَ مِنَ الضَّالِّینَ}: «و پدرم را بیامرز که او از گمراهان بود». - {رَبَّنَا اغْفِرْ لِی وَ لِوَالِدَی وَ لِلْمُؤْمِنِینَ یوْمَ یقُومُ الْحِسَاب}: «پروردگارا من و پدر و مادرم و همه مؤمنان را، در آن روز که حساب برپا می‌شود بیامرز». - {رَّبِّ ارْحَمْهُمَا کَمَا رَبَّیانِی صَغِیرًا}: «پروردگارا همان گونه که آنها مرا در کوچکی تربیت کردند، مشمول رحمتشان قرار ده».
16. دعا برای برادر: {رَبِّ اغْفِرْ لِی وَ لِأَخِی وَ أَدْخِلْنَا فِی رَحْمَتِکَ وَ أَنتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ}: «پروردگارا من و برادرم را بیامرز و در رحمت خود داخل فرما و تو مهربان ترین مهربانانی».
17. دعا برای فرزندان و نوادگان: {رَبِّ هَبْ لِی مِنَ الصَّالِحِینَ}: «پروردگارا به من از صالحان (فرزندان صالح) ببخش». - {رَبَّنَا وَ اجْعَلْنَا مُسْلِمَینِ لَکَ وَ مِن ذُرِّیتِنَا أُمَّةً مُّسْلِمَةً لَّکَ}: «پروردگارا ما را تسلیم فرمان خود قرار ده و از دودمان ما، امتی که تسلیم فرمانت باشند مقرر بفرما». - {رَبِّ اجْعَلْنِی مُقِیمَ الصَّلاَةِ وَ مِن ذُرِّیتِی رَبَّنَا وَ تَقَبَّلْ دُعَاء}: «پروردگارا مرا بر پا کننده نماز قرار ده، و از فرزندانم (نیز چنین فرما). پروردگارا دعای مرا بپذیر». - {رَبِّ هَبْ لِی مِن لَّدُنْکَ ذُرِّیةً طَیبَةً إِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعَاء}: «خداوندا از سوی خود فرزند پاکیزه ای (نیز) به من عطا فرما، که تو دعا را میشنوی». - {رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَ ذُرِّیاتِنَا قُرَّةَ أَعْینٍ وَ اجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِینَ إِمَامًا}: «پروردگارا از همسران و فرزندانمان مایه روشنی چشم ما قرارده، و ما را برای پرهیزگاران پیشوا گردان». - {رَبِّ لَا تَذَرْنِی فَرْدًا وَ أَنتَ خَیرُ الْوَارِثِینَ}: «پروردگارا مرا تنها مگذار (و فرزند برومندی به من عطا کن) و تو بهترین وارثانی». - {وَ أَصْلِحْ لِی فِی ذُرِّیتِی}: «و فرزندان مرا صالح گردان».
18. دعا برای مؤمنان: {رَبِّ اغْفِرْ لِی وَ لِوَالِدَی وَ لِمَن دَخَلَ بَیتِی مُؤْمِنًا وَ لِلْمُؤْمِنِینَ}: «پروردگارا مرا و پدر و مادرم و تمام کسانی را که با ایمان وارد خانه من شدند و جمیع مردان و زنان با ایمان را بیامرز». - {رَبَّنَا اغْفِرْ لِی وَ لِوَالِدَی وَ لِلْمُؤْمِنِینَ یوْمَ یقُومُ الْحِسَابُ}: «پروردگارا من و پدر و مادرم و همه مؤمنان را در آن روز که حساب بر پا می‌شود بیامرز». - {رَبَّنَا وَسِعْتَ کُلَّ شَیءٍ رَّحْمَةً وَ عِلْمًا فَاغْفِرْ لِلَّذِینَ تَابُوا وَ اتَّبَعُوا سَبِیلَکَ وَقِهِمْ عَذَابَ الْجَحِیمِ. رَبَّنَا وَ أَدْخِلْهُمْ جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِی وَعَدتَّهُم وَ مَن صَلَحَ مِنْ آبَائِهِمْ وَ أَزْوَاجِهِمْ وَ ذُرِّیاتِهِمْ إِنَّکَ أَنتَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ. وَقِهِمُ السَّیئَاتِ وَ مَن تَقِ السَّیئَاتِ یوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمْتَهُ وَ ذَلِکَ هُوَالْفَوْزُ الْعَظِیمُ}: «پروردگارا رحمت و علم تو همه چیز را فرا گرفته است، پس کسانی را که توبه کرده و راه تو را پیروی می‌کنند بیامرز و آنان را از عذاب دوزخ نگاه دار، پروردگارا آنها را در باغ‌های جاویدان بهشت که به آنها وعده فرموده‌ای وارد کن، هم‌چنین از پدران و همسران و فرزندانشان هر کدام که صالح بودند، که تو توانا و حکیمی. و آنها را از بدی‌‌ها نگاه دار و هر کس را که در آن روز از بدی‌‌ها نگاه داری، مشمول رحمتت ساخته ای و این همان رستگاری عظیم است». {ربَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَ لإِخْوَانِنَا الَّذِینَ سَبَقُونَا بِالْإِیمَانِ وَ لا تَجْعَلْ فِی قُلُوبِنَا غِلًّا لِّلَّذِینَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّکَ رَؤُوفٌ رَّحِیمٌ}: «پروردگارا ما و برادرانمان را که در ایمان بر ما پیشی گرفتند بیامرز و در دلهایمان حسد و کینه ای نسبت به مؤمنان قرار مده. پروردگارا تو مهربان و رحیمی».
19. فزونی ثروت: {مَا شَاء اللهُ لا قُوَّةَ إِلا بِاللهِ}: «این نعمتی است که خدا خواسته است. قوت (و نیرویی) جز از ناحیه خدا نیست».
20. افزون شدن نورانیت: {رَبَّنَا أَتْمِمْ لَنَا نُورَنَا}: «پروردگارا نور ما را کامل کن».
21. افزون شدن علم و دانش: {رَّبِّ زِدْنِی عِلْمًا}: «پروردگارا علم مرا افزون کن». - {وَ أَرِنَا مَنَاسِکَنَا}: «و طرز عبادتمان را به ما نشان ده».
22. سربلندی و آبرومندی در روز قیامت: {وَ لَا‌تُخْزِنِی یوْمَ یبْعَثُونَ}: «و در آن روز که مردم برانگیخته میشوند، مرا شرمنده و رسوا مکن». - {رَبَّنَا وَآتِنَا مَا وَعَدتَّنَا عَلَی رُسُلِکَ وَ لاَ تُخْزِنَا یوْمَ الْقِیامَةِ إِنَّکَ لاَ تُخْلِفُ الْمِیعَادَ}: «پروردگارا آنچه را به وسیله پیامبرانت به ما وعده فرمودی به ما عطا کن و ما را در روز رستاخیز رسوا مگردان، زیرا تو هرگز از وعده‌‌ات تخلف نمی‌کنی».
23. شرح صدر: {رَبِّ اشْرَحْ لِی صَدْرِی}: «پروردگارا سینه مرا گشاده گردان».
24. صبر و ثبات قدم در مسیر حق: {رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَینَا صَبْراً وَ ثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَ انصُرْنَا عَلَی الْقَوْمِ الْکَافِرِینَ}: «پروردگارا پیمانه شکیبایی و استقامت را بر ما بریز و قدم های ما را ثابت بدار و ما را بر جمعیت کافران، پیروز بگردان». - {رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَینَا صَبْرًا وَ تَوَفَّنَا مُسْلِمِینَ}: «خداوندا صبر و استقامت بر ما فرو ریز. (و آخرین درجه شکیبائی را به ما مرحمت فرما) و ما را مسلمان بمیران». - {رَبَّنَا لاَ تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَیتَنَا}: «پروردگارا دلهایمان را پس از آن که ما را هدایت کردی (از راه حق) منحرف مگردان». - {ربَّنَا وَ اجْعَلْنَا مُسْلِمَینِ لَکَ وَ مِن ذُرِّیتِنَا أُمَّهً مُّسْلِمَة لَّکَ}: «پروردگارا ما را تسلیم فرمان خود قرار ده و از دودمان ما امتی که تسلیم فرمانت باشند به وجود آور». - {وَ اجْنُبْنِی وَ بَنِی أَن نَّعْبُدَ الأَصْنَامَ}: «من و فرزندانم را از پرستش بت‌ها دور نگاه دار».
25. طلب صفای باطن نسبت به دیگران: {وَ لَاتَجْعَلْ فِی قُلُوبِنَا غِلًّا لِّلَّذِینَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّکَ رَؤُوفٌ رَّحِیمٌ}: «و در دلهایمان حسد و کینه ای نسبت به مؤمنان قرار مده. پروردگارا تو مهربان و رحیمی».
26. طلب رحمت و رشد الهی: {رَبَّنَا آتِنَا مِن لَّدُنکَ رَحْمَهً وَ هَیئْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا رَشَدًا}: «پروردگارا ما را از سوی خودت رحمتی عطا کن و راه نجاتی برای ما فراهم ساز». - {رَبِّ اغْفِرْ لِی وَ لأَخِی وَ َأَدْخِلْنَا فِی رَحْمَتِکَ وَ أَنتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ}: «پروردگارا من و برادرم را بیامرز و ما را در رحمت خود داخل فرما و تو مهربان‌‌ترین مهربانانی». - {وَهَبْ لَنَا مِن لَّدُنکَ رَحْمَةً إِنَّکَ أَنتَ الْوَهَّابُ}: «و از سوی خود رحمتی بر ما ببخش، زیرا تو بخشنده ای». - {رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ أَنتَ خَیرُ الرَّاحِمِینَ}: «پروردگارا مرا ببخش و رحمت کن و تو بهترین رحم کنندگانی». - {رَبَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا وَ ارْحَمْنَا وَ أَنتَ خَیرُ الرَّاحِمِینَ}: «پروردگارا ما ایمان آوردیم. ما را ببخش و بر ما رحم کن و تو بهترین رحم‌کنندگانی».
27. طلب یاور و وزیر: {وَاجْعَل لِّی وَزِیرًا مِّنْ أَهْلِی* اشْدُدْ بِهِ أَزْرِی* وَ أَشْرِکْهُ فِی أَمْرِی* کَی نُسَبِّحَکَ کَثِیرًا* وَ نَذْکُرَکَ کَثِیرًا* إِنَّکَ کُنتَ بِنَا بَصِیرًا}: «و وزیری از خاندانم برای من قرار ده. با او پشتم را محکم کن. و او را در کارم شریک ساز. تا تو را بسیار تسبیح گوییم. و تو را بسیار یاد کنیم. چرا که تو همیشه از حال ما آگاه بوده‌ای».
28. طلب توفیق در شکر نعمتها و اعمال شایسته: {رَبِّ أَوْزِعْنِی أَنْ أَشْکُرَ نِعْمَتَکَ الَّتِی أَنْعَمْتَ عَلَیَّ وَ عَلَی وَالِدَی وَ أَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ}: «پروردگارا شکر نعمت‌‌هایی را که بر من و پدر و مادرم ارزانی داشته ای به من الهام کن و توفیق ده تا عمل صالحی که موجب رضای توست انجام دهم». - {قالَ رَبِّ بِما اَنعَمتَ عَلَی فَلَن اَکونَ ظَهیراَ لِلمُجرِمینَ}: «موسی بازگفت خدایا به شکرانه این نعمت که به من عطا کردی من نیز هرگز بدکاران را یاری نخواهم کرد». - {وَ مَا تَوْفِیقِی إِلاَّ بِاللهِ عَلَیهِ تَوَکَّلْتُ وَ إِلَیهِ أُنِیبُ}: «و توفیق من جز به خدا نیست. بر او توکل کردم و به سوی او باز می‌گردم».
29. طلب سلطنت بی‌نظیر: {رَبِّ اغْفِرْ لِی وَ هَبْ لِی مُلْکًا لاینبَغِی لاحَدٍ مِّنْ بَعْدِی إِنَّکَ أَنتَ الْوَهَّابُ}: «پروردگارا مرا ببخش و حکومتی به من عطا کن که بعد از من سزاوار هیچ‌کس نباشد که تو بسیار بخشنده‌ای».
30. طلب روزی:{رَبِّ إِنِّی لِمَا أَنزَلْتَ إِلَی مِنْ خَیرٍ فَقِیرٌ}: «پروردگارا هر خیر و نیکی بر من فرستی به آن نیازمندم». - {اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنزِلْ عَلَینَا مَآئِدَةً مِّنَ السَّمَاء تَکُونُ لَنَا عِیداً لأَوَّلِنَا وَ آخِرِنَا وَ آیهً مِّنکَ وَارْزُقْنَا وَ أَنتَ خَیرُ الرَّازِقِینَ}: «خداوندا، پروردگار من؛ از آسمان مائده‌ای بر ما بفرست تا برای اول و آخر ما عیدی باشد و نشانه‌ای از تو و به ما روزی ده. تو بهترین روزی دهندگانی». - {وَ ارْزُقْهُم مِّنَ الثَّمَرَاتِ لَعَلَّهُمْ یشْکُرُونَ}: «و از ثمرات به آنها روزی ده، شاید آنان شکر تو را به جای آورند».
31. صلابت زبان و سخن آوری: {وَ احْلُلْ عُقْدَةً مِّن لِّسَانِی* یفْقَهُوا قَوْلِی}: «و گره از زبانم بگشای. تا سخنانم را بفهمند».
32. طلب حکمت: {رَبِّ هَبْ لِی حُکْمًا}: «پروردگارا به من علم و دانش ببخش».
33. طلب هدایت از خداوند و عدم بازگشت به گمراهی: {عَسَی رَبِّی أَن یهْدِینِی سَوَاءالسَّبِیلِ}: «امیدوارم پروردگارم مرا به راه راست هدایت کند». - {اهدِنَا الصِّرَاطَ المُستَقِیمَ* صِرَاطَ الَّذِینَ أَنعَمتَ عَلَیهِمْ* غَیرِالمَغضُوبِ عَلَیهِمْ* وَ لاَالضَّالِّینَ}: «ما را به راه راست هدایت کن. راه کسانی که آنان را مشمول نعمت خود ساختی، نه کسانی که بر آنان غضب کردهای و نه گمراهان». - {رَبَّنَا لاَتُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَیتَنَا وَهَبْ لَنَا مِن لَّدُنکَ رَحْمَهً إِنَّکَ أَنتَ الْوَهَّابُ}: «پروردگارا دلهایمان را بعد از آن که ما را هدایت کردی، (از راه حق) منحرف مگردان و از سوی خود رحمتی بر ما ببخش، زیرا تو بخشنده‌ای».
34. طلب نعمت الهی در دنیا و آخرت: {رَبَّنَا آتِنَا فِی الدُّنْیا حَسَنَةً وَ فِی الآخِرَهِ حَسَنَةً وَ قِنَا عَذَابَ النَّارِ}: «پروردگارا به ما در دنیا (نیکی) عطا کن و در آخرت نیز (نیکی) مرحمت فرما و ما را از عذاب آتش نگاه دار». - {وَ اکْتُبْ لَنَا فِی هَذِهِ الدُّنْیا حَسَنَةً وَ فِی الآخِرَة}: «و برای ما در این دنیا و سرای دیگر نیکی مقرر فرما».
35. فراهم آمدن منزل و مسکن مناسب: {رَّبِّ أَنزِلْنِی مُنزَلًا مُّبَارَکًا وَ أَنتَ خَیرُ الْمُنزِلِینَ}: «پروردگارا ما را در منزلگاهی پُربرکت فرود آور و تو بهترین فرود آورندگانی».
36. اجابت دعا: {رَبَّنَا وَ تَقَبَّلْ دُعَاء}: «پروردگارا دعای مرا بپذیر».
37. قبولی طاعات: {رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّکَ أَنتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ}: «پروردگارا از ما بپذیر، که تو شنوا و دانایی». - {رَب إِنِّی نَذَرْتُ لَکَ مَا فِی بَطْنِی مُحَرَّرًا فَتَقَبَّلْ مِنِّی إِنَّکَ أَنتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ}: «خداوندا آنچه را در رحم دارم، برای تو نذر کردم که محرر (و آزاد برای خدمت خانه تو) باشد از من بپذیر که تو شنوا و دانایی».
38. مدح الهی: {اللَّهُمَّ فَاطِرَ السَّمَوَاتِ وَ الأَرْضِ عَالِمَ الْغَیبِ وَ الشَّهَادَةِ أَنتَ تَحْکُمُ بَینَ عِبَادِکَ فِی مَا کَانُوا فِیهِ یخْتَلِفُونَ}: «خداوندا، ای آفریننده آسمانها و زمین و آگاه از اسرار نهان و آشکار تو در میان بندگانت در آنچه اختلاف داشتند داوری خواهی کرد». - {رَبِّ احْکُم بِالْحَقِّ وَ رَبُّنَا الرَّحْمَنُ الْمُسْتَعَانُ عَلَی مَا تَصِفُونَ}: «پروردگارا به‌حق داوری فرما (و این طغیانگران را کیفر ده) و پروردگار ما (خداوند) رحمان است که در برابر نسبت‌های ناروای شما از او استمداد می‌طلبم». - {فَتَقَبَّلْ مِنِّی إِنَّکَ أَنتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ}: «از من بپذیر که تو شنوا و دانایی». {رَبَّنَا إِنَّکَ تَعْلَمُ مَا نُخْفِی وَ مَا نُعْلِنُ وَ مَا یخْفَی عَلَی اللهِ مِن شَیءٍ فَی الأَرْضِ وَ لاَ فِی السَّمَاء}: «پروردگارا تو می‌دانی آنچه را ما پنهان و یا آشکار می‌کنیم و چیزی در زمین و آسمان بر خدا پنهان نیست». - {رَبِّ قَدْ آتَیتَنِی مِنَ الْمُلْکِ وَ عَلَّمْتَنِی مِن تَأْوِیلِ الأَحَادِیثِ فَاطِرَ السَّمَوَاتِ وَ الأَرْضِ أَنتَ وَلِیی فِی الدُّنُیا وَ الاخِرَةِ}: «پروردگارا بخشی (عظیم) از حکومت به من بخشیدی و مرا از علم تعبیر خواب‌‌ها آگاه ساختی. ای آفریننده آسمان ها و زمین، تو ولی و سرپرست من در دنیا و آخرت هستی». - {وَسِعَ رَبَّنَا کُلَّ شَیءٍ عِلْمًا}: «علم پروردگار ما به همه چیز احاطه دارد». {وَ أَدْخِلْنَا فِی رَحْمَتِکَ وَ أَنتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ}: «و ما را در رحمت خود داخل فرما و تو مهربان‌‌ترین مهربانانی». - {وَ هَبْ لَنَا مِن لَّدُنکَ رَحْمَهً إِنَّکَ أَنتَ الْوَهَّابُ* رَبَّنَا إِنَّکَ جَامِعُ النَّاسِ لِیوْمٍ لاَّرَیبَ فِیهِ اِنَّ الله لاَیخْلِفُ الْمِیعَادَ}: «و از سوی خود رحمتی بر ما ببخش، زیرا تو بخشنده‌ای. پروردگارا تو مردم را برای روزی که تردیدی در آن نیست جمع خواهی کرد، زیرا خداوند از وعده خود تخلف نمی‌کند. (ما به تو و رحمت بی-پایانت و به وعده رستاخیز و قیامت ایمان داریم)». - {رَبَّنَا إِنَّکَ رَؤُوفٌ رَّحِیمٌ}: «پروردگارا تو مهربان و رحیمی». - {رَبَّنَا وَسِعْتَ کُلَّ شَیءٍ رَّحْمَةً وَ عِلْمًا}: «پروردگارا رحمت و علم تو همه چیز را فراگرفته است».
39. مناجات با حق تعالی: {الَّذِینَ یذْکُرُونَ اللّهَ قِیامًا وَ قُعُودًا وَ عَلَی جُنُوبِهِمْ وَ یتَفَکَّرُونَ فِی خَلْقِ السَّموَاتِ وَ الأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذا بَاطِلاً سُبْحَانَکَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ* رَبَّنَا إِنَّکَ مَن تُدْخِلِ النَّارَ فَقَدْ أَخْزَیتَهُ وَ مَا لِلظَّالِمِینَ مِنْ أَنصَارٍ* رَّبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِیا ینَادِی لِلإِیمَانِ أَنْ آمِنُواْ بِرَبِّکُمْ فَآمَنَّا رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَ کَفِّرْعَنَّا سَیئَاتِنَا وَ تَوَفَّنَا مَعَ الأبْرَارِ* رَبَّنَا وَ آتِنَا مَا وَعَدتَّنَا عَلَی رُسُلِکَ وَ لاَتُخْزِنَا یوْمَ الْقِیامَةِ إِنَّکَ لاَتُخْلِفُ الْمِیعَادَ}. «آنهایی که خدا را در حال ایستاده و نشسته و آن‌گاه که بر پهلو خوابیده اند یاد می‌کنند و در اسرار آفرینش آسمانها و زمین می‌اندیشند (و می‌گویند:) بارالها اینها را بیهوده نیافریدهای. منزهی تو. ما را از عذاب آتش نگاه دار. پروردگارا؛ هر که را تو (به خاطر اعمالش) به آتش افکنی، او را خوار و رسوا ساخته‌ای و برای افراد ستمگر هیچ یاوری نیست. پروردگارا ما صدای منادی (تو) را شنیدیم که به ایمان دعوت می کرد: «به پروردگار خود ایمان بیاورید» و ما ایمان آوردیم. پروردگارا گناهان ما را ببخش و بدی‌‌های ما را بپوشان و ما را با نیکان (و در مسیر آنها) بمیران. پروردگارا آنچه را به وسیله پیامبرانت به ما وعده فرمودی به ما عطا کن و ما را در روز رستاخیز رسوا مگردان، زیرا تو هیچ‌گاه از وعده خود تخلف نمی‌کنی». {اللَّهُمَّ مَالِکَ الْمُلْکِ تُؤْتِی الْمُلْکَ مَن تَشَاء وَ تَنزِعُ الْمُلْکَ مِمَّن تَشَاء وَ تُعِزُّ مَن تَشَاء وَتُذِلُّ مَن تَشَاء بِیدِکَ الْخَیرُ إِنَّکَ عَلَی کُلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ* تُولِجُ اللَّیلَ فِی الْنَّهَارِ وَ تُولِجُ النَّهَارَ فِی اللَّیلِ وَ تُخْرِجُ الْحَی مِنَ الْمَیتِ وَ تُخْرِجُ الَمَیتَ مِنَ الْحَی وَ تَرْزُقُ مَن تَشَاء بِغَیرِ حِسَابٍ}. «بارالها مالک حکومت‌‌ها تویی. به هر کس بخواهی حکومت میبخشی و از هر کس بخواهی حکومت را میگیری. هر کس را بخواهی عزت می‌دهی و هر که را بخواهی خوار می‌کنی. تمام خوبی‌‌ها به دست توست. تو بر هر چیزی قادری. شب را در روز داخل می‌کنی، و روز را در شب؛ و زنده را از مرده بیرون می‌‌آوری و مرده را زنده و به هر کس بخواهی بدون حساب روزی میبخشی». - {رَبَّنَا إِنَّکَ جَامِعُ النَّاسِ لِیوْمٍ لاَّ رَیبَ فِیهِ إِنَّ اللهَ لاَ یخْلِفُ الْمِیعَادَ}: «پروردگارا تو مردم را، برای روزی که تردیدی در آن نیست جمع خواهی کرد، زیرا خداوند از وعده خود تخلف نمی‌کند. (ما به تو و رحمت بی پایانت و به وعده رستاخیز و قیامت ایمان داریم». {إِنَّ صَلاَتِی وَ نُسُکِی وَ مَحْیای وَ مَمَاتِی لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ}: «نماز و تمام عبادات من و زندگی و مرگ من برای خداوند پروردگار جهانیان است». - {رَبَّنَا لاَتُؤَاخِذْنَا إِن نَّسِینَا أَوْ أَخْطَأْنَا رَبَّنَا وَ لاَتَحْمِلْ عَلَینَا إِصْراً کَمَا حَمَلْتَهُ عَلَی الَّذِینَ مِن قَبْلِنَا رَبَّنَا وَ لاَتُحَمِّلْنَا مَا لاَطَاقَةَ لَنَا بِهِ وَ اعْفُ عَنَّا وَ اغْفِرْ لَنَا وَ ارْحَمْنَا أَنتَ مَوْلاَنَا فَانصُرْنَا عَلَی الْقَوْمِ الْکَافِرِینَ}: «پروردگارا اگر ما فراموش یا خطا کردیم، ما را مؤاخذه مکن. پروردگارا تکلیف سنگینی بر ما قرار مده، آن چنان که (به خاطر گناه و طغیان) بر کسانی که پیش از ما بودند، قرار دادی. پروردگارا آنچه طاقت تحمل آن را نداریم، بر ما مقرر مدار و آثار گناه را از ما بشوی. ما را ببخش و در رحمت خود قرار ده. تو مولا و سرپرست مایی، پس ما را بر جمعیت کافران پیروز گردان».
40. مسلمان واقعی باشیم: {رَبَّنَا آمَنَّا فَاکْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِینَ}: «پروردگارا ایمان آوردیم. پس ما را با گواهان (و شاهدان حق در زمره یاران محمد(ص) بنویس». - {رَبَّنَا آمَنَّا بِمَا أَنزَلَتْ وَ اتَّبَعْنَا الرَّسُولَ فَاکْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِینَ}: «پروردگارا به آنچه نازل کردهای، ایمان آوردیم و از فرستاده (تو) پیروی نمودیم. ما را در زمره گواهان بنویس». - {رَبَّنَا وَ اجْعَلْنَا مُسْلِمَینِ لَکَ وَ مِن ذُرِّیتِنَا أُمَّةً مُّسْلِمَةً لَّکَ}: «پروردگارا ما را تسلیم فرمان خود قرار ده و از دودمان ما امتی که تسلیم فرمانت باشند، به وجود آور». (عرفان ثقلین، سید سلمان صفوی، 220-240)
انتهای پیام
