«نظم» و «امر به معروف»؛ دو آموزه اخلاقی فرشتگان آسمان در سوره صافات

به گزارش ایکنا؛ جلسه درس اخلاق حجت‌الاسلام کاظم صدیقی شامگاه روز گذشته در مسجد جامع ازگل برگزار شد. وی در آغاز این جلسه اظهار کرد: خداوند در سوره صافات، به صافات و زاجرات قسم یاد کرده است. نظمی که در جهان وجود دارد، به قدری منسجم و سازمان‌یافته است که خداوند به آن قسم خورده است. در ادامه سوره خداوند به آمرین به معروف و ناهین از منکر قسم خورده است. خداوند برای این عالم ملائکی دارد که جلوی شیاطین را می‌گیرند تا طغیان نکنند. ما هم باید مانند ملائکه اولاً منظم باشیم، ثانیاً نسبت به ظلم و استکبار منزجر باشیم. نظم عمومی و نیروهای بازدارنده که در این آیه بدان اشاره شده، مقدمه ارتباط با خداوند است: «وَالصَّافَّاتِ صَفًّا فَالزَّاجِرَاتِ زَجْرًا فَالتَّالِيَاتِ ذِكْرًا؛ سوگند به صف‌بستگان كه صفى [با شكوه] بسته‏‌اند و به زجركنندگان كه به سختى زجر مى‌كنند و به تلاوت‏ كنندگان [آيات الهى]».
وی افزود: بعد از این قسم‌ها پروردگار جواب قسم را در آیه «إِنَّ إِلَهَكُمْ لَوَاحِدٌ؛ قطعاً معبود شما يگانه است» بیان کرده است. یگانگی معبود یعنی اینکه شما جز خدا دلبری ندارید، جز خدا موجودی که شایسته پرستش باشد ندارید. خدای شما اله واحد است. آن کسی که اله شماست رب‌السماوات است: «رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا وَرَبُّ الْمَشَارِقِ؛ پروردگار آسمانها و زمين و آنچه ميان آن دو است و پروردگار خاورها». مشرکین قائل به تعدد ارباب بودند و برای هر صنفی از موجوداتی ربی قائل بودند. این آیات در مقام نفی شرک در ربوبیت است و می‌گوید هم معبود شما یکی است و هم رب شما واحد است. این نظمی که در آسمان و زمین وجود دارد، این نظم دقیق ریاضی قابل مطالعه نشان می‌دهد خداوند واحد است؛ یعنی اثبات‌کننده وحدت رب است.
امام جمعه موقت تهران در ادامه اظهار کرد: اگر دو اله در عالم وجود داشت، عالم نابود می‌شد: «لَوْ كَانَ فِيهِمَا آلِهَةٌ إِلَّا اللَّهُ لَفَسَدَتَا فَسُبْحَانَ اللَّهِ رَبِّ الْعَرْشِ عَمَّا يَصِفُونَ؛ اگر در آنها [=زمين و آسمان] جز خدا خدايانى [ديگر] وجود داشت قطعاً [زمين و آسمان] تباه مى ‏شد، پس منزه است‏ پروردگار عرش از آنچه وصف مى‌كنند» (سوره انبیا/ آیه 22). اگر دو اله وجود داشت نظم آسمان و زمین به هم می‌خورد. این وحدت خلل‌ناپذیر که از وحدت اراده حکایت می‌کند، برای اثبات معبود عالم کفایت می‌کند. در ادامه آیه، خداوند نکته دیگری را بیان می‌کند: «فَاسْتَفْتِهِمْ أَهُمْ أَشَدُّ خَلْقًا أَمْ مَنْ خَلَقْنَا إِنَّا خَلَقْنَاهُمْ مِنْ طِينٍ لَازِبٍ؛ پس [از كافران] بپرس آيا ايشان [از نظر] آفرينش سخت‏‌ترند يا كسانى كه [در آسمان‌ها] خلق كرديم ما آنان را از گلى چسبنده پديد آورديم»(سوره صافات/ آیه 11).
وی افزود: پس از اینکه خداوند انسان را متوجه زینت آسمان‌‌ها می‌کند، به مسئله آفرینش انسان اشاره می‌کند. خداوند عالم را زیبا آفریده و با ستارگان آسمان را زینت بخشیده است. این نشان می‌دهد انسان‌های آسمانی باید آسمان وجود خود یعنی قلب را به ستاره‌های معنویت مزین کنند. هر کدام از اسمای الهی خورشیدی است که بر قلب انسان می‌تابد. باطن انسان باید آسمانی باشد. آسمان زیبا و پرستاره است: «إِنَّا زَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا بِزِينَةٍ الْكَوَاكِبِ وَحِفْظًا مِنْ كُلِّ شَيْطَانٍ مَارِدٍ لَا يَسَّمَّعُونَ إِلَى الْمَلَإِ الْأَعْلَى وَيُقْذَفُونَ مِنْ كُلِّ جَانِبٍ؛ ما آسمان اين دنيا را به زيور اختران آراستيم و [آن را] از هر شيطان سركشى نگاه داشتيم [به طورى كه] نمى‌توانند به انبوه [فرشتگان] عالم بالا گوش فرا دهند و از هر سوى پرتاب مى‌شوند». خداوند عالم را زیبا آفریده و به ما فطرتی داده که از زیبایی‌ها خوش‌مان می‌آید. البته این زینت‌هایی که خداوند قرار داده است هر کدام مسئولیت دارند شما را از شیاطین حفظ کنند.
استاد اخلاق حوزه علمیه در ادامه سخنان خود تصریح کرد: خداوند این ستارگان را قرار داده است تا شیاطین را دفع کنند. این ستارگان برای ما جاذبه دارد، چراکه زیبا است. اما شیطانی که می‌خواهد از منافذ آسمانی عبور کند و به محل تجمع ملائکه رسوخ کند، از طریق همین ستارگان دفع می‌شوند. این ستارگان مانند سیم خاردار هستند. برخی شیاطین تلاش دارند تا از این سیم خاردار عبور کنند. خداوند برای دفع آنها شهاب ثاقب قرار داده است: «إِلَّا مَنْ خَطِفَ الْخَطْفَةَ فَأَتْبَعَهُ شِهَابٌ ثَاقِبٌ؛ مگر كسى كه [از سخن بالاييان] يكباره استراق سمع كند كه شهابى شكافنده از پى او مى‏‌تازد» (آیه 10). این مطالب برای ما درس است. ما می‌خواهیم به آسمان عزت عروج کنیم، به آسمان معنویت و دیانت برسیم، به آسمان تقوا برسیم. در این راه شیاطین انسی وجود دارد. لذا لازم است ما مانند شهاب ثاقب به مبارزه با آنها بپردازیم. هر کدام از شما باید ستاره و سدی باشید و جلوی شیاطین را بگیرید. شما باید این افراد را مجازات کنید تا به اسرار شما آگاهی پیدا نکنند. در ادامه آیات و مطالبی که خداوند در خصوص نظم عالم بیان کرده است، خداوند ما را به مسئله قیامت و روز رستاخیز آگاه می‌کند: ««فَاسْتَفْتِهِمْ أَهُمْ أَشَدُّ خَلْقًا أَمْ مَنْ خَلَقْنَا إِنَّا خَلَقْنَاهُمْ مِنْ طِينٍ لَازِبٍ».
انتهای پیام