سینما ناگزیر است به خانواده بپردازد/ روابط خانوادگی دستخوش تغییرات جهانی نشده است

عماد افروغ، نماینده اسبق مجلس و استاد دانشگاه، در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا درباره جایگاه خانواده در رسانه گفت: صحبت درباره اینکه خانواده جایگاه مهم و برجسته‌ای دارد و باید به آن توجه شود، کلیشه‌ای شده است؛ از این رو باید قدری نظری‌تر و کلامی‌تر به خانواده توجه شود. اولاً معتقدم در هر جامعه‌ای اگر بشود آن را جامعه اطلاق کرد، رکن اساسی و اولیه آن خانواده است، یعنی اگر خانواده نباشد، مفهوم جامعه به معنای به سامان و قاعده‌مند آن و جایی که کارکرد‌های اجتماعی دنبال می‌شود، محقق نمی‌شود.

وی خانواده را مهم‌ترین رکن حیات اجتماعی و انسانی دانست و افزود: اگر به من بگویند که تو که بین عامل و ساختار، نهایتاً عامل‌گرا هستی و به عاملیت انسان توجه می‌کنی، بین روابط و ساختار‌های اجتماعی کدام را نزدیک‌تر به بروز و ظهور این عاملیت فردی می‌دانی؟ قطعاً خانواده را برمی‌گزینم، عاملیت در خانواده بارور می‌شود و قدرت مانور خلاقانه افراد در خانواده شکل می‌گیرد. حال اینکه این خانواده چه خانواده‌ای باشد و چه نوع تربیتی در آن وجود داشته باشد و چه الگو و اخلاقی در آن شکل بگیرد، متفاوت است.

خانواده کانون شکل‌گیری کل گرایی

افروغ ادامه داد: یک نکته در میان فیلسوفان است که بیان می‌کنند؛ جایی که همگرایی آموزش داده می‌شود و مفهوم جمع ورای جمع جبری افراد تجلی می‌یابد، خانواده است. در واقع اگر جامعه هم ورای جمع جبری است و ساختار‌ها و روابط هم ورای جمع جبری است، خانواده کانون یک کل‌گرایی است و جزء و فرد در آن معنا نمی‌دهد و مفهوم آب و نه اکسیژن و هیدروژن معنا می‌دهد. به همین دلیل کل‌گرایی است که عشق و گذشت در آن معنا می‌یابد. هر چند این‌ها مراتب و تفاسیر گوناگونی دارد و عشق پدر به مادر، عشق مادر به فرزند، عشق اعضای خانواده نسبت به هم و ... متفاوت است.

وی با بیان اینکه خانواده تجلی‌گاه اصلی اعتماد و همبستگی است، بیان کرد: یکی از فیلسوفان نکته خوبی را مطرح می‌کند که؛ ما باید به سمت جامعه سرشار از اعتماد و همبستگی برویم. در واقع یکی از شاخص‌های جامعه سعادتمند را ظهور و وجود این دو می‌داند. اگر این برای کل جوامع قابل تفسیر باشد، به طریق اولی برای خانواده نیز قابل توجیه، تفسیر و بیان است. یعنی خانواده محل همبستگی و اعتماد بوده و اگر این دو دیده شود، گرایش‌های ذاتی انسان مانند صداقت دیده خواهد شد.

غفلت دولت از محور خانواده پذیرفتنی نیست

این مدرس دانشگاه تصریح کرد: وظایفی بر دوش دولت است و دولت نمی‌تواند نسبت به وظایف اجتماعی خود در رابطه با خانواده غفلت کند. خانواده پیش زمینه‌ها و مقدماتی دارد. مگر خانواده بدون ازدواج شکل می‌گیرد؟ وقتی شرایط ازدواج فراهم نمی‌شود و دولت وظایف خود را به رغم اینکه مصوبه قانونی انجام نمی‌دهد، چه باید کرد. خانواده فقط این نیست، که حلوا حلوا کنیم تا دهنمان شیرین شود و یکسری انتزاعیات را مطرح کنیم. اصلاً خانواده انتزاعی نیست. خانواده انتزاعی-انضمامی است و باید مؤلفه‌های انضمامی آن پاس داشته شود. در این زمینه فقط بحث آموزش مطرح نیست، در حالی که آموزشمان نیز فردی است و روانشناسی که بیشتر در تحکیم خانواده مانور می‌دهد، آن هم آموزش‌هایش فردی است؛ در حالی که خانواده واحد جمعی بوده و از شکل گیری تا بقا و استحکام و تداوم آن وظایفی روی دوش هم آحاد ملت و گروه‌های اجتماعی و مدنی و هم دولت وجود دارد.

وی در ادامه بیان کرد: اگر دولت می‌خواهد جامعه به‌سامانی داشته باشد، باید خانواده را پاس بدارد و اگر می‌بینید که برخی از مظاهر بی‌توجهی به فرهنگ و سنت در جامعه مانور می‌دهد، از عفاف گرفته تا روابط آزاد و ازدواج‌های آنچنانی غیرمشروع به این دلیل است که خانواده جایگاه اصلی را ندارد و این جایگاه با توصیه فراهم نمی‌شود و واقعاً باید اقدام و عمل مناسبی متناسب با وظایف دولت و حاکمیت دنبال و تعریف شود و کسی فکر نکند که دولت وظیفه‌ای ندارد. در قانون اساسی برای دولت وظایفی تعریف شده که رکن اساسی توجه به آنها خانواده است. حال اگر قرار است که خانواده اهمیت شایسته خود را داشته باشد، هنر باید نقش‌آفرینی کند. زیرا هنر و سینما بی‌ارتباط به جامعه نیست. سینما نمی‌تواند در خدمت خانواده نباشد. اینکه سینما چگونه باید باشد و با چه سوژه‌ها و ترفندهایی کار کند، بحث دیگری است اما باید خانواده رکن اساسی را برای سینما رقم بزند.

هیچ نهادی جای خانواده را نمی‌گیرد

افروغ یادآور شد: هیچ نهادی به تنهایی نمی‌تواند جایگاه خانواده را پر کند. یک زمانی در جامعه‌شناسی اولیه گفته می‌‎شد کارکردهای خانواده را نهادهای اجتماعی عهده دار شوند، اما در این زمینه متفق القول ماندند که وظیفه عاطفی و ارتباطی خانواده هیچ نهادی نمی‌تواند پر کند و این بحث بسیار مهمی است که هنوز رابطه خواهر و برادری، پدر بزرگ و فرزند و نوه گرم و جهانی است و این مباحثی است که دستخوش تغییر و تحولات تکنولوژیک و فناورانه جهانی نشده، اما می‌تواند اتفاقات بدی را رقم بزند. ما با بحث خودمان آنچه که در طرح بشر نیست را باید تغییر دهیم.

انتهای پیام