اختلاف اندکی میان حقوق بشر غربی و اسلامی وجود دارد/ لزوم نگاه قانونی به حجاب

به گزارش ایکنا؛ حجت‌الاسلام والمسلمین محمدمهدی کریمی‌نیا، معاون پژوهشی مرکز تخصصی حقوق و قضای اسلامی، گفت: برای بسیاری از مصادیق حقوق بشر مخصوصاً کلاسیک که منجر به ایجاد حق‌های جدید مانند تأمین اجتماعی، آزادی اطلاع‌رسانی و حقوق فرهنگی و ... در دوره کنونی است می‌توانیم ادله فراوانی از کتاب و سیره بیابیم.

وی افزود: مثلاً در زمینه حق بازنشستگان و تامین اجتماعی که به دغدغه معیشت برای افراد مسن می‌پردازد، روایتی از امام علی(ع) وجود دارد که ایشان وقتی فرد نابینای مسیحی را در حال گدایی دیدند دستور دادند که از بیت‌المال حق و مستمری برای ایشان درنظر گرفتند و در تبیین این مسئله بیان فرمودند که جوانی این فرد در خدمت آن حکومت بوده و در پیری باید به او رسیدگی شود.

کریمی‌نیا با اشاره به رسالت علما و حوزه در زمینه حقوق بشر تصریح کرد: بحث تبیین و تحلیل حقوق بشر به خصوص مصادیق جدید از طریق مقاله، کتاب و فضای مجازی، اولین رسالت حوزویان است؛ همچنین تطبیق مصادیق حقوق بشر با ادله دینی از دیگر وظائف حوزه است که امکان آن هم وجود دارد البته برخی موضوعات آن، چالشی است مانند حق همجنس بازی که امروز در حال ترویج است و از منظر دینی قابل نقد است.

نگاه قانونی به حجاب

کریمی‌نیا افزود: بسیاری از حقوق در قانون مدنی و کیفری و ... وجود دارد که اگر از این مسیر وارد شویم کسی نمی‌تواند جبهه بر علیه حوزه و دین بگیرد و گویندگان را متهم به برخی عناوین و برچسب‌ها کند؛ مثلاً در بحث بدحجابی می‌توان از منظر حقوقی و قانونی سراغ این مسئله برویم.

همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین طالبی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در سخنانی با بیان اینکه حقوق بشر بحثی فلسفی است و علامه مطهری هم در کتابشان بر این موضوع تاکید داشته‌اند، افزود: این موضوع، بحثی فلسفی انسان‌شناسانه است؛ فلسفی از آن جهت که حق چیست و چگونه تولید می‌شود و چه کسی متولی تعیین آن است و انسان‌شناسانه است، چون در ارتباط با انسان تعریف می‌شود.

وی افزود: حقوق بشر موضوع جدیدی نیست و همیشه همراه انسان‌ها بوده است و در یونان باستان و ... بحث شده و گاهی هم مورد توجه نبوده است، ولی خاستگاه آن بشر است.

ادامه داد: فیلسوفان هم به این جلسات باید دعوت شوند تا مباحث خود را مطرح کنند، زیرا ممکن است مطالبی مطرح شود که حقوقدانان به آن تفنن نداشته باشند، زیرا کسانی که فلسفه اسلامی را خوب بلد باشند می‌توانند به صورت زیربنایی نظر بدهند.

عقلی بودن حقوق بشر اسلامی

طالبی با بیان اینکه تمام قوانین دنیا استیفای حقوق بشر است گرچه وضعی است، ولی در راستای رساندن بشر به حقوق آن‌هاست، تصریح کرد: حقوق بشر در اسلام همان حقوق بشر در غرب است بجز چند درصد اختلافی که وجود دارد، زیرا عمدتاً مباحث حقوق بشری عقلی است و چنددرصد اختلافی نیز دینی است؛ بنابراین آزادی دینداری و معنوی هم می‌تواند جزء حقوق بشر تلقی شود و این مسئله کاملاً عقلانی است.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه بیان کرد: یکی از حقوق طبیعی بشر اعتقاد به خداوند و توحید است، در حالی که غیرخداپرستی جزء حقوق طبیعی نیست یا در حوزه عقل عملی انسان باید تلاش کند تا در دنیا و آخرت درست زندگی کند تا سعادتمند شود و این جز با عبودیت خدا ممکن نیست.

وی با بیان اینکه سختی این نوع مطالعات (حقوق بشر اسلامی) سبب شده تا حوزه کمتر وارد آن شود ادامه داد: این موضوعات از مباحث میان رشته‌ای است و محقق باید در چند رشته تخصص داشته باشد و دشواری زیادی دارد لذا فیلسوف به کار خود می‌پردازد و حقوقدان نیز کار خود را می‌کند همچنین عدم تسلط بر زبان انگلیسی از سوی افراد قابل توجه در حوزه هم از دیگر نقاط ضعف ما هست.

فلسفه حقوق بشر اسلامی رشته درسی شود

طالبی با بیان اینکه کمیسیون حقوق بشر می‌تواند با حوزه ارتباط وثیقی برقرار کند تا حتی فلسفه حقوق بشر به عنوان رشته در حوزه راه‌اندازی شود، گفت: استادان دانشگاهی با اینکه در حوزه تخصصی خود فاضل هستند، ولی از دانش حوزوی اطلاعی ندارند و همین یکی از موانع است.

طالبی بیان کرد: شهید مطهری می‌گوید که از آسیب‌های فقه است که به اخباری‌گری مبتلا و از عقل فاصله گرفت؛ لذا فقهای ما در باب حقوق بشر هیچ حکمی ندارند و صرفاً در حد احکام فردی وارد شده‌اند، در صورتی که حقوق بشر اساساً مباحث عقلی است.

وی افزود: یکی از مباحث مهم حقوق بشر این است که می‌گویند حقوق بشر بدیهی است و تنها باید به آن توجه داده شود و ما چون اطلاعی از این مسئله نداریم برخورد نامناسبی با بدحجابی، اختلاس و ... داریم؛ حقوق عامه حقوق گروهی است و نه فردی و باید در هر کشوری رعایت شود.

طالبی همچنین از تدوین سرفصل‌های متون درسی رشته «فلسفه حق» در پژوهشگاه حوزه و دانشگاه خبر داد و گفت: متن آماده اجراست و می‌تواند در حوزه و در مقطع دکتری دانشگاه تدریس شود.

انتهای پیام