تحلیل فقهی - اقتصادی بازار بدهی در نظام اقتصادی اسلام

حجت‌الاسلام والمسلمین غلامعلی معصومی‌نیا، مدیرگروه بانکداری اسلامی دانشگاه خوارزمی، در گفت‌وگو با ایکنا، با اعلام این خبر گفت: این رساله توسط دانشجو سیدصادق طباطبایی‌نژاد، با راهنمایی اینجانب و مشاوره سید‌عبدالحمید ثابت، استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه عدالت  و مهدی قائمی، استادیار اقتصاد خوارزمی نگاشته شده بود و در روز 24 شهریور دفاع شد.

وی در تشریح بخش‌های مهمی از این رساله که توسط دانشجو طباطبایی‌نژاد گردآوری و بیان شده بود اظهار کرد: بازارهای مالی براساس ماهیت دارایی مالی به بازار بدهی و بازار سهام تقسیم می‌شوند. بازار بدهی نقش بسیار مهمی در تمام اقتصادها دارد به گونه‌ای که قسمت عمده اقتصاد بر اساس دین و مبادلات مربوط به دین استوار گردیده است. توسعه بازار بدهی طرفداران و مخالفان زیادی دارد. توسعه بیش از ضابطه بازار بدهی به بروز مشکلات بزرگ اقتصادی می‌انجامد و در مقابل گاهی برخی مشکلات در شرایطی با توسعه این بازار حل می شود. 

وی ادامه داد: قسمت قابل توجهی از نصوص معاملات و به دنبال آن فقه معاملات به بیان احکام دین از قبیل احکام تنزیل، بیع دین به دین، احکام سَلَف، ربای جاهلی، بیع العینه، مرابحه، منفعت و ... اختصاص دارد. فقهای بزرگ ما در صدها سال گذشته تفحص فراوانی در این موارد انجام داده‌إاند اما شرایط پیچیده امروز غور عمیق‌تری در نصوص و اقوال فقهای بزرگوار می‌طلبد. فراتر از این نگاه نظام‌مند به مجموع احکام دیون و کشف ترابط بین آنها و کشف زیربناهای مورد نظر شارع از بایسته‌های زندگی اقتصادی امروز است. نتیجه چنین تلاشی می‌تواند ما را در کشف نظر جامع اسلام در مورد بازار بدهی یاری کند و این امری است که تاکنون مورد توجه کافی قرار نگرفته است.

معصومی‌نیا افزود: دانشجو سیدصادق طباطبایی‌نژاد، تا حد قابل قبولی از عهده این مهم برآمده است. ایشان سعی نموده هم بررسی فقهی نسبتا ًکاملی انجام دهد و هم با معیارهای نظام اقتصادی اسلام بازار بدهی را بررسی کند. این گزارش برای بیان تنها یکی از موارد بسیار ضروری است که از وظایف ما حوزویان می‌باشد. باشد که اساتید محترم اینگونه ضرورت‌ها را برای شاگردان خود بیان کنند تا از ظرفیت آنان برای انجام اینگونه وظایف مهم و غور بیشتر در این مورد و تکمیل اینگونه تحقیقات استفاده شود. 

این کارشناس اقتصاد اسلامی تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین اصلاحات درخواستی داوران از دانشجو، تعیین تکلیف بدهی‌هایی است که دولت با واگذاری وسیع اوراق برای دولت بعد ایجاد می‌کند. این امر هم باید ارزیابی فقهی شود و هم با معیارهای نظام اقتصادی اسلام بررسی شود. 

مدیرگروه بانکداری اسلامی دانشگاه خوارزمی در پایان یادآور شد: هیئت داوران این رساله را با درجه عالی تصویب کردند، لذا مطالعه این رساله به همه طالبان علم به ویژه در حوزه اقتصاد اسلامی توصیه می‌شود.

انتهای پیام