مهارت‌های مورد نیاز دوران دانشجویی/ فرداسپار و دیروزکش نباشیم

به گزارش ایکنا؛ اگر از دانشجویان این سوال را بپرسیم که چرا به دانشگاه آمده‌اند، جواب‌های مختلفی می‌شنویم؛ رشد و تعالی خود، دست و پا کردن کسب و کار مناسب و چشم امید داشتن به آینده شغلی بهتر و به دست آوردن شرایط اجتماعی مطلوب، مهم‌ترین دلایلی است که افراد برای ورود به دانشگاه مطرح می‌کنند، اما اگر سپری کردن دوره دانشگاه هیچ‌ یک از این نتایج را برای دانشجویان دربر نداشته باشد، باز هم آن‌ها انتظار دارند تحصیل و دانشگاه برای آن‌ها یک تجربه مثبت و ارزشمند باشد. این دوران، سرشار از فراز و نشیب‌ها و مملو از فرصت‌ها و تهدید‌ها و مالامال از ضعف‌ها و قوت‌هاست.

 

اگر چه تحصیلات دانشگاهی می‌تواند در کسب جایگاه مطلوب در اجتماع به ما کمک کند، اما در دنیای واقعی جزء دارایی‌های قابل اغماض به شمار می‌آید. پس از فارغ‌التحصیلی هیچ کس اهمیت نمی‌دهد که ما این توانایی را داریم که الگوریتم‌های سخت و پیچیده‌ای را حل کنیم، بلکه این پرسش برایشان مهم است که آیا می‌توانیم پشت میز بنشینیم و همچنان سازنده و بهره‌ور باشیم و یا اینکه توانایی انجام کار گروهی را داریم و نیز میزان مسئولیت‌پذیری ما چقدر است؟

با این حال، دانشجوی نسل امروز برای فتح قله‌های زندگی، تحصیل، رشد و بالندگی به اراده، حرکت و پشتکار نیاز دارد و در این مسیر باید مراقب تردیدها، توقف‌ها و رکود‌ها باشد. داشتن اراده و دوراندیشی، مسیر پیروزی را هموارتر می‌کند، چرا که به فرموده امیرالمؤمنین علی (ع): «أصلُ العَزمِ الحَزمُ، وَثَمَرَتُهُ الظَّفَرُ؛ اساس اراده، دوراندیشی و نتیجه آن پیروزی است».

در بسیاری از دانشگاه‌ها مهارت‌های فنی در رأس قرار دارد. این مهارت شامل کسب پنج مهارت از جمله سواد، زبان خارجی، ریاضیات، علم، حل مسئله و مهارت‌های تحلیلی است. نوع دیگر، مهارت‌های مبتنی بر روش‌شناسی است که هر فرد را ملزم می‌کند تا شیوه‌ای خاص برای یادگیری داشته باشد. این مهارت‌ها شامل مهارت‌های کلامی، ارتباطی و ایجاد انگیزه برای مباحثه است. مهارت‌های اجتماعی یکی دیگر از انواع مهارت‌های مورد نیاز دوران دانشجویی است و روش‌های تازه همکاری و کار گروهی، رهبری و مهارت‌های ارتباطی را به دانشجو منتقل می‌کند. این مهارت‌ها شامل ارزش‌ها، عقاید، احترام به دیگران می‌شود. مهارت‌های رفتاری که نوع دیگری از مهارت‌هاست به شناخت خود و دیگران، ارتباط برقرار کردن مؤثر بین ایده‌های خود و دیگران و فعالیت برای بهبود شرایط منجر می‌شود. مهارت ارتباطی، نوع دیگری از مهارت‌هاست که به توانایی افراد در حفظ صحیح و مناسب روابط خود با دیگران مربوط می‌شود. پنج مهارت لازم برای ایجاد ارتباط مناسب شامل گوش کردن، ابراز وجود کردن، رفع تعارض، حل مسئله اشتراکی و گزینش مهارت ارتباطی مناسب است.

مهارت انعطاف‌پذیری، مهارت دیگری است که نشان می‌دهد اگر دانشجو در طول دوران تحصیل دارای توانایی سازگار بودن افکار و رفتار با تغییرات محیط و موقعیت‌ها و نیز توانایی کنار آمدن با هیجانات، افکار و رفتار‌های خود در شرایط و موقعیت‌های متغیر را داشته باشد فردی منعطف است. مهارت کار گروهی، یکی دیگر از مهارت‌های مورد نیاز دانشجوست. برای فعالیت گروهی و تشکیل هر تیمی، نیاز به دانش، مهارت و توانایی کار گروهی است تا تیم و گروه عملکرد موفق و مؤثرتری داشته باشد. توانایی انجام کار گروهی از الزامات زندگی کنونی است.

مهارت درک اجتماعی، ایجاد هماهنگی، ترغیب، مذاکره، آموزش و کمک به دیگران نوع دیگری از مهارت‌هاست که می‌تواند انعکاسی از درک و ظرفیت فرد به منظور تنظیم رفتار خود در موقعیت‌ها و شرایط مختلف و کنترل خودهنگام پاسخگویی باشد. مهارت حل مسئله، یکی دیگر از مهارت‌های مورد نیاز دوران دانشجویی است و به معنای ارائه راه‌حل‌های کارآمد برای مشکلاتی است که ماهیت شخصی یا اجتماعی دارند. درک وجود مشکل و احساس توانایی و داشتن انگیزه کافی برای مقابله مؤثر و مفید با آن و مشخص کردن ابعاد آن و ارائه راه‌حل‌های مناسب، مسیری است که برای حل مسئله و رفع مشکل فرد را یاری می‌کند. با کسب این مهارت فرد به جای اجتناب از مشکلات، تمایل بیشتری برای انجام بهترین کار و مواجهه با مشکل را دارد.

 

مهارت مسئولیت‌پذیری، یکی دیگر از انواع مهارت‌ها در دوران تحصیل و به این معناست که فرد توانایی بروز خود به‌عنوان یک عضو دارای حس همکاری مؤثر و سازنده در گروه را داشته باشد. یکی از مؤلفه‌های تربیتی، تلاش برای همکاری و بار مسئولیت خود و دیگران را به دوش کشیدن است. بی‌شک بی‌مسئولیتی ما را در مسیر پر نوسانی قرار می‌دهد. ویژگی مسئولیت‌پذیری از دید متخصصان تعلیم و تربیت و برنامه‌ریزان درسی از اولویت بالایی برخوردار است.

 

مهارت شغلی، یکی دیگر از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که شایسته است دانشجویان در طول دوران تحصیل به آن توجه ویژه‌ای داشته باشند. دانشجویان می‌توانند با پی بردن به مهارت‌ها و خلاقیت‌های خود، از دوران دانشجویی به عنوان فرصتی برای تجربه اندوزی و آشنایی با بازارکار و شناسایی فرصت‌های اشتغال استفاده کنند. اگر به افزایش مهارت‌های دانشجویی توجه نشود؛ چالش‌های اجتماعی این افراد به دلیل نداشتن توانایی در ایجاد فرصت‌های شغلی در آینده بسیار جدی خواهد بود.

سخنی با متولیان آموزش عالی
دانشجوی جوان، مرکز دنیاست و کشوری که دانشجوی جوان دارد و رشد را تجربه نکند، مرکز خود را گم کرده است و شاهد تحلیل زمان و فرسایش فرصت‌ها خواهد بود. این ما هستیم و دنیای پیش‌رو که از آن به عنوان عصر بدون کاغذ و ظهور و بروز دنیای مجازی یاد می‌کنند. اگر به دانشجویان و اساتید اختیارات ویژه‌ای ندهیم و نتوانیم میان علوم و صنایع خود، ارتباطی قوی و کالبدی برقرار کنیم و ایده‌های بومی را به مجرای تولید هدایت نکنیم، یعمی هنجار‌های عرصه دانش علمی را پذیرفته‌ایم و فرصت ظهور و بروز بیش از پیش به آن داده‌ایم.

برای افزایش و بهبود مهارت‌های اساسی در دانشجویان و دانش‌آموختگان و به دلیل اهمیت مهارت‌های پایه برای شهروندان و نقشی که آموزش‌ عالی در تربیت دانشجویان در برخی از مهارت‌ها دارد، ضروری است که دانشگاه‌ها پرورش مهارت‌ها را در رأس برنامه‌های خود برای دانشجویان قرار دهند. همچنین از آنجا که استادان و اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها نقش به‌سزایی در انتقال مهارت‌ها به دانشجویان دارند، برگزاری کارگاه‌های آموزشی در زمینه پرورش مهارت‌های پایه برای اعضای هیئت علمی علاوه بر بالا بردن سطح مهارت‌ها در استادان، به پرورش مهارت در دانشجویان می‌انجامد. از سویی بینش مثبت استادان به انجام کار‌های گروهی و ایجاد فرهنگ کار جمعی، دانشجویان را برای انجام کار‌های تیمی آماده‌تر می‌کند. البته که در این فرایند وجود محیطی انعطاف‌پذیر و پویا این روحیه را تقویت می‌کند، سطح پایین ویژگی و مهارت انعطاف‌پذیری دانشجویان می‌تواند ناشی از نبود فضای مشارکتی، متغیر و منعطف باشد.

با وجود اینکه زبان انگلیسی سال‌های متمادی در مدارس و دانشگاه‌ها تدریس می‌شود، اما همچنان سطح دانشجویان در این زمینه پایین است و بعضاً خارج از دانشگاه از کلاس‌های آموزشگاهی زبان استفاده می‌کنند. این امر می‌تواند به‌دلیل ارائه نشدن دروس زبان خارجه با برنامه‌ریزی کارآمد و روش‌های اثربخش باشد. دوره‌های اثربخش آموزش زبان و برگزاری مطلوب کلاس‌های زبان خارجه نه صرفاً برای رفع نیاز دانشجو و با استفاده از روش‌های کارآمد می‌تواند در بهبود مهارت ارتباطی دانشجویان به زبان خارجی تأثیرگذار باشد.

برای ترم اولی‌ها ...
چگونگی نگرش جوان دانشجو به زندگی و آینده در اعمال و رفتار او تجلی می‌یابد و نیز می‌تواند سرنوشت تحصیلی او را مشخص کند. ترم اول به نوعی دوره شناسایی و کشف محیط، فرصت‌ها، امکانات و ... است. در این مقطع از دوران دانشجویی اولین تجارب به دست می‌آید؛ گاهی در انتخاب دوست اشتباه می‌کنیم و در تعامل‌ها به سمت خطا می‌رویم. گاهی هم در انتظارات خود با وضع موجود تفاوت می‌بینیم و کم‌کم به سمتی می‌رویم که حقایق را می‌پذیریم و گاهی هم بعد از گذشت چهار سال تحصیل در دانشگاه متوجه می‌شویم مسیر را اشتباه آمده‌ایم. اگرچه از ترم‌های بالاتر تجارب بیشتری کسب می‌کنیم و از اینجا به بعد باید کمترین خطا‌ها و بیشترین بهره‌گیری از فرصت‌های دوران تحصیل را داشت تا مسیر موفقیت سهل‌الوصول‌تر شود اما اکثر ما انسان‌ها فرداسپاریم و دیروزکُش؛ غصه وقت‌کشی دیروز را می‌خوریم و دل به فردا‌های مبهم می‌بندیم، ولی از زمان حال غافلیم.

از همه این حرف‌ها که بگذریم، مهم‌تر از هر چیز، ایمان به خدا و خویشتن است. کسی که به خداوند ایمان دارد و یقین به موفقیت داشته باشد، عاشق رشد خویش است، خداوند نیز او در رسیدن به اهدافش یاری می‌کند، همان‌گونه که رسول خدا(ص) می‌فرمایند: «مَنْ سَلَکَ طَرِیقاً یَطْلُبُ فِیهِ عِلْماً سَلَکَ اَللَّهُ بِهِ طَرِیقاً إِلَى اَلْجَنَّةِ؛ هر کس راهی را در پیش گیرد که در آن دانشی جوید، خداوند او را به راهی که به سوی بهشت است خواهد برد».

انتهای پیام