به گزارش ایکنا؛ به نقل از مهر، ششمین نشست اساتید منتخب علوم انسانی اسلامی با تأکید بر الگوی دینی مواجهه با آسیبهای اجتماعی و نقد الگوهای غربی صبح امروز در مشهد مقدس آغاز به کار کرد.
حجت الاسلام رضا غلامی، رئیس شورای سیاست گذاری مجمع عالی علوم انسانی اسلامی در ابتدای این مراسم پس از خیر مقدم به اساتید حاضر در جلسه، اظهار کرد: این نشست یک نشست عالمانه و آزاداندیشانه در عرصه جامعه شناسی اسلامی است که در سالهای اخیر کمتر مانند آن برگزار شده است. من امید دارم امروز در جوار حرم منور حضرت علی ابن موسی الرضا (ع) و با عنایت خاصه آن حضرت، شاهد یک جلسه پرنشاط و رو به جلو باشیم.
رئیس مرکز پژوهشهای علوم انسانی اسلامی صدرا در ابتدای سخنان خود گفت: از برادر بزرگوار و محقق فاضل، جناب آقای دکتر زاهد که زحمات زیادی را برای برگزاری این نشست متقبل شدند صمیمانه تشکر کنم. علاوه بر این، شایسته میدانم از استاد ارجمند جناب حجت الاسلام والمسلمین پارسانیا که گسترش این مباحث عمدتاً محصول تلاشهای ایشان است قدردانی کنم.
وی با بیان اینکه نزدیک به ده سال از تولد گفتمان علوم انسانیِ اسلامی گذشته است، گفت: در این ده سال با همت اساتید حوزه و دانشگاه، تلاشهای زیادی برای بسط و تعمیق علوم انسانیِ اسلامی صورت گرفته است. در این سالها نقدهای خوبی هم به منطق علوم انسانیِ اسلامی وارد شده که اکثر این نقدها برای اساتید و پژوهشگران فعال در این عرصه مفید و سازنده بوده است. واقعیت این است که علوم انسانیِ اسلامی حیات خود را وابسته به نقد میداند و از این جهت قدردان تلاش منتقدین خود میباشد.
وی در ادامه گفت: البته در کنار نقدهای عالمانه و دقیق، همچنان بدفهمیها یا داوریهای سیاست زده درباره علوم انسانیِ اسلامی به چشم میخورد که در غالب موارد تریبونهای مهمی را هم به خودش اختصاص داده است. هرچند نظریههای گوناگونی در باب فلسفه علم انسانیِ اسلامی وجود دارد که هر کدام نقاط ضعف و قوت خودش را داراست، اما در کمتر نظریهای جایگاه و کارکردهای مؤثر علوم و روش شناسیهای متداول نادیده گرفته شده است. برای مثال، نظریه منطقه بندی علوم انسانی، علم را به لایهها و مناطق گوناگون و البته مرتبط و متعاملی تقسیم میکند و در بعضی از مناطق و لایه ها، حضور دانش تجربی را نه فقط مفید، بلکه اجتناب ناپذیر تلقی میکند.
رضا غلامی با بیان اینکه ما هیچ گاه به صورت مطلق مخالف تدریس نظریههای رایج و غیر اسلامی در رشتههای گوناگون علوم انسانی نیستیم، گفت: اگر روزی دستگاه آموزش عالی کشور در ذیل پارادایم علوم انسانیِ اسلامی بازسازی شود، حتماٌ معتقد به ضرورت تدریس منتقدانه نظریههای برتر علوم انسانیِ متداول هستیم.
رئیس مرکز پژوهشهای علوم انسانی اسلامی صدرا گفت: اینکه نقد علوم انسانیِ سکولار به یک تابو تبدیل شود و اساتید و دانشجویان به خاطر نقد و به چالش کشیدن این تابو مجازات شوند از قصههای تلخی است که طی چند دهه اخیر در دانشگاههای ما اتفاق افتاده و هنوز هم اتفاق میافتد. در جامعهای که بالای ۹۰ درصد از جمعیت آن را – در مراتب گوناگون- مسلمانان تشکیل داده اند، نه تنها مسلط کردن علومی که در تعارض با جهان بینی الهی است قابل قبول نیست، بلکه محروم کردن مسلمانان از تعالیم اجتماعی اسلام که بخش معتنابهی از آن به اتکاء وحی به صورت کلی و جزئی آموزههای منحصربفردی را درباره شناخت ماهیت و مختصات انسان و جوامع انسانی، کُنشهای متقابل میان آنها و از همه مهم تر، عوامل ذاتی و عارضی تعالی و سقوط انسان و جامعه انسانی ارائه داده است توجیه پذیر نمیباشد.
وی در ادامه گفت: جدای از نقش اثباتی و مبتکرانه تعالیم اسلامی در علوم انسانی، شناخت عمیق مسائل و آسیبهای اجتماعی در جوامعی که شاکله آنها را باورها و سنتهای دینی تشکیل داده است و همچنین ارائه پاسخهای مناسب و راهگشا به این مسائل، یکی دیگر از نقشهای کلیدی تعالیم اسلامی در علوم انسانی است که نباید آن را از نظر دور داشت. در شرایطی امروز از درک و پاسخگویی به مسائل انسانی و اجتماعی توسط علوم انسانیِ اسلامی صحبت میکنیم که ضعفها و ناکامیهای علوم انسانی و اجتماعیِ سکولار در این عرصه، و سوق دادن جوامع بشری به بیراههها حتی مورد اذعان شمار قابل توجهی از دانشمندان علوم انسانی در غرب میباشد.
حجت الاسلام غلامی در پایان تأکید کرد: پیشتازی جامعه شناسی اسلامی به دلیل نقش پایههای و کلیدی خود در علوم انسانیِ اسلامی از اهمیت مضاعفی نسبت به سایر رشتهها برخوردار است. در سالهای اخیر با همت خیلی از اساتیدی که در این نشست هم حضور دارند، نهال جامعه شناسی اسلامی رشد کرده، اما به نظر میرسد این رشد کمتر از ظرفیت و استعداد واقعی جامعه اسلامیِ اسلامی بوده است. هرچند نقد جامعه شناسی غربی در جای خودش بسیار مهم و راهگشاست، اما به نظر میرسد امروز نقطه کانونی برای رشد جامعه شناسی اسلامی نوآوری و نظریه پردازی حول محورهای فراوانی است که همچنان بکر و نارس باقیمانده است.
ششمین نشست اساتید منتخب علوم انسانی اسلامی ویژه جامعه شناسی اسلامی، با تأکید بر الگوی دینی مواجهه با آسیبهای اجتماعی و نقد الگوهای غربی، به همت مرکز پژوهشهای علوم انسانی اسلامی صدرا و با همکاری دانشگاه جامع امام حسین (ع) و دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، در بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی در حال برگزاری است.