یک روانشناس سلامت تبیین کرد:
لایک‌های آرام‌بخش/ فضای مجازی و رقابتی پراضطراب بین خود واقعی و ایده‌آل
گروه فناوری اطلاعات ــ یک روانشناس مطرح کشور با بیان اینکه گرفتن لایک درست شبیه اعتیاد به مواد مخدر است که بعد از عادت کردن به دریافت آن، فرد دیگر نمی‌تواند با لایک خوشحال و راضی شود و نیاز به دوز بالاتری دارد، گفت: شبکه‌های اجتماعی از این منظر حالتی آرام‌بخش برای ترس‌های این افراد دارند. در واقع این افراد رضایت درونی ندارند و به جای خویشتن‌نوازی به دنبال دیگرنوازی هستند تا این رضایت را از سایرین دریافت کنند.
معصومه حاتمی، روانشناس سلامت، خانواده‌درمانگر و زوج‌درمانگر، در گفت‌وگو با ایکنا؛ با اشاره به علل و ریشه‌های نمایش زندگی در فضای مجازی و اصول مواجهه با این فضا، اظهار کرد: امروزه با فراگیر شدن استفاده از فضای مجازی در خانواده و افزایش مشکلات و اختلالات روانی، افرادی که خلأهای شخصیتی دارند به دنبال پر کردن آن در فضای مجازی هستند. این کار به دلیل به نمایش گذاشتن خود برتر و ایده‌آل در فضایی است که فرد نیاز به بیان هیچ توضیحی ندارد. در واقع این افراد در دنیای واقعی به علت خلأهایی که دارند همیشه مجبورند خودشان را پشت نقاب پنهان کنند. به همین دلیل زندگی مورد علاقه خود را به دیگران نمایش می‌دهند تا حس رقابت ایجاد کنند.
وی با بیان اینکه نیاز به تحسین شدن یک حس غریزی است و در پایین‌ترین سطح شخصیتی قرار دارد، افزود: فردی که در لایه‌های پایین قرار دارد، وقتی به نیاز تحسین شدن او پاسخ داده نشود سقوط می‌کند و در هم می‌شکند. در این جریان هرچه افراد از نظر بلوغ عقلی و عاطفی در لایه‌های بالاتری قرار داشته باشند نیاز به نمایش زندگی و خوشبختی‌های خود و تحسین شدن دیگران را کمتر بیان می‌کنند.
این روانشناس مطرح کشور با تأکید بر اینکه اگر از تکنولوژی به صورت صحیح استفاده شود، باعث شکوفایی شخصیت می‌شود، ادامه داد: اینکه فرد مدام از زندگی و لحظات آن فیلم و عکس تهیه کرده و به نمایش عموم بگذارد، نوعی خودشیفتگی است که نشان از اختلال شخصیت دارد؛ البته همه ما تمایل به تعمیم جز به کل داریم. به همین خاطر با دیدن چند فریم از زندگی افراد درباره کل زندگی آن‌ها قضاوت می‌کنیم و در این باره ایجاد حس رقابتی ناسالم بین این فرد با سایر افراد در فضای مجازی که چرا دیگران خوشبخت هستند و من نیستم خطرناک است.
حاتمی با اشاره به اینکه فضای مجازی تأیید شدن از سوی دیگر افراد جامعه را سرعت داده است، اظهار کرد: تحقیقات نشان داده افرادی که برای نشان دادن خود به فضای مجازی پناه می‌برند، بلوغ عقلانی لازم را ندارند؛ لذا افرادی که بلوغ عقلانی کامل و زندگی سلامتی دارند معمولاً فقط تصاویری را در فضای مجازی از خود به نمایش می‌گذارند که با زندگی واقعی‌شان تفاوت چندانی ندارد.
وی با تأکید بر اینکه آسیب‌شناسی رفتار‌های افراد، نشان داده است که آنچه افراد در فضای مجازی به نمایش می‌گذارند، تصاویر زندگی آرمانی‌شان است نه زندگی واقعی، گفت: این افراد در واقع تلاش می‌کنند آنچه را که مطلوبشان است به دیگران نشان دهند. البته یکی دیگر از دلایل نمایش زندگی در فضای مجازی اعتماد به نفس مشروط است. ما نباید اعتماد به نفس مشروط به تأیید دیگران داشته باشیم. باید بدانیم که اعتماد به نفس بالا در صورتی که شما در رابطه عاطفی با همسر و فرزندتان به مشکل می‌خورید هم باید حفظ شود و شما باید به دنبال راه‌حل باشید.
اگر زوجین در دنیای واقعی تأیید‌های مورد نیاز را از یکدیگر بگیرند کمتر به این سمت می‌روند. نمایش خوشبختی در فضای مجازی به نوعی نشان‌دهنده آن است که ما از ناخودآگاه واقعی خودمان فرار می‌کنیم و ناخودآگاهی را که دوست داریم برای دیگران نمایش میدهیماین زوج‌درمانگر اظهار کرد: اگر اعتماد به نفس در گرو تأیید دیگران باشد، اعتماد به نفسی ناسالم است. به همین دلیل برخی افراد وابسته به تأیید دیگران، دائم اضطراب دارند تا ببینند پست‌ها و مطالبشان لایک و تأیید می‌شود. در واقع این افراد رضایت درونی ندارند و به جای خویشتن‌نوازی به دنبال دیگرنوازی هستند تا این رضایت را از دیگران بگیرند. در این مسیر با افزایش تعداد لایک‌ها، بیشتر راضی می‌شوند و اضطراب تأیید نشدن از سوی دیگران دائم آن‌ها را تهدید می‌کند.
حاتمی با بیان اینکه معمولاً زوج‌هایی که در زندگی واقعی خوشبخت هستند و یا افرادی که نیاز‌های روحی و روانی‌شان در زندگی حقیقی پاسخ داده می‌شود تمایل کمتری به نمایش زندگی و خوشبختی‌نمایی در فضای مجازی دارند، گفت: اگر زوجین در دنیای واقعی تأیید‌های مورد نیاز را از یکدیگر بگیرند کمتر به این سمت می‌روند. نمایش خوشبختی در فضای مجازی به نوعی نشان‌دهنده آن است که ما از ناخودآگاه واقعی خودمان فرار می‌کنیم و ناخودآگاهی را که دوست داریم برای دیگران نمایش می‌دهیم. در واقع می‌خواهیم خودمان را پشت چیزی که برای دیگران خوشایند است پنهان کنیم.
وی اضافه کرد: در ناخودآگاه ما ترس‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد به صورت مداوم در حال رقابت بین خود واقعی و ایده‌آلمان هستیم. هر مقدار که میان خود واقعی و خود ایده‌آل فاصله باشد، بیشتر شاهد شکل‌گیری اختلالات روانی هستیم که این اختلالات هم می‌تواند فرد و خانواده را دچار چالش کند و هم به جامعه تسری پیدا کند. به همین جهت شبکه‌های اجتماعی حالتی آرام‌بخش برای ترس‌های این افراد دارند.
این زوج‌درمانگر تصریح کرد: عدم شناخت کافی از اصول فرزندپروری یکی دیگر از دلایل پناه بردن افراد و نمایش زندگی خود در فضای مجازی است. امروزه بسیاری از مادران و پدارن ما فرزندداری و فرزندپروری را یاد نگرفته‌اند و فرزندان خود را به دلایل مختلف تحت فشار قرار می‌دهند که این فشار‌ها اختلالاتی را به همراه دارد و در نهایت این فرزندان برای دیده شدن و اثبات خودشان به فضای مجازی پناه می‌برند.
حاتمی با بیان اینکه گرفتن لایک بیشتر تا زمانی که فرد را ارضا می‌کند، درست شبیه اعتیاد به مواد مخدر است، گفت: بعد از عادت کردن به دریافت این لایک‌ها و پسند شدن مداوم از سوی دیگران، فرد دیگر نمی‌تواند با لایک خوشحال و راضی شود و نیاز به دوز بالاتری از لایک دارد که در آینده برای وی مشکلات و حتی آسیب‌های روحی و روانی فراوانی را به همراه دارد؛ لذا اگر دولت، مسئولان، کارشناسان و مشاوران خانواده، کارشناسان مذهبی، رسانه‌ها و دست‌اندرکاران این حوزه بتوانند در ابتدا فرهنگ‌سازی مناسبی را برای استفاده از این ابزار‌ها فراهم کنند و خانواده را به اصول برخورد و استفاده صحیح از امکانات آن آشنا کنند، نه تنها مشکلی در بین خانواده‌ها به‌وجود نمی‌آید، بلکه فضای مجازی می‌تواند زمینه پیشرفت افراد را هم فراهم کند.
مطالب مرتبط
