انتشار سومین شماره «تمدن اسلامی و دین‌پژوهی»

به گزارش ایکنا؛ در این شماره از نشریه «تمدن اسلامی و دین‌پژوهی» مقالاتی با عناوین «کارکردهای تقریب مذاهب در تحقق تمدن نوین اسلامی» نوشته محمد دهقانی؛ «تأملی در کارکرد توحید عبادی و نسبت آن با ایجاد رفاه اقتصادی در گستره تمدن نوین اسلامی» تالیف محمد پورعباس؛ «جایگاه دیپلماسی عمومی در تحقق تمدن نوین اسلامی از منظر آیت الله خامنه‌ای» به قلم حسن نعیم‌آبادی و محسن پالیزپیشه؛ «ایران و نقش فضای مجازی برای شکل دهی به جامعه اسلامی-تمدنی» نوشته زهرا شیرودی؛ «تبیین زمینه‌‌‌ها و مؤلفه‌های ارتقاء تمدن‌اسلامی» تالیف اعظم رحیمی جابری و «معنا و راه کسب سعادت و شقاوت دو جهان از دیدگاه شیخ اشراق و ابن سینا» نوشته طاهره محسنی و خدیجه احمدی بیغش منتشر شده است.

 

 

در چکیده مقاله «کارکردهای تقریب مذاهب در تحقق تمدن نوین اسلامی» می‌خوانیم تمدن سازی اسلامی یکی از مهمترین کارکردهای اسلام در راستای تکامل جوامع انسانی است اما بعد از رحلت پیامبر اسلام(ص) مسلمانان به گروه‌ها و دسته‌های مختلفی تقسیم شدند و اختلاف بین این گروه‌ها فرصت‌های زیادی را که می‌بایست در مسیر شکوفایی جوامع اسلامی صرف شود، به هدر داد. این نوشتار با توجه به پیشینه اختلافات مذهبی در بین مسلمانان، به این پرسش پرداخته که تقریب مذاهب اسلامی چه کارکردهایی در شکوفایی تمدنی اسلام خواهد داشت؟ در این راستا سعی شده است تا با استفاده از منابع متعدد و با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی به کارکردهای مختلف تقریب مذاهب پرداخته شود و کارکردهای آن در جهت تحقق تمدن نوین اسلامی مورد بررسی قرار گیرد. در این خصوص، می‌توان گفت تقریب مذاهب اسلامی کارکردهای فراوانی در جهت تمدن سازی اسلامی خواهد داشت که می‌توان به کارکردهایی مانند بازگشت به اسلام اصیل، تشکیل امت واحده، گسترش فضای گفتمانی، پرهیز از تفرقه و واگرایی و کاهش تعصب و افراطی‌گری به عنوان عوامل زمینه ساز تمدن اسلامی اشاره کرد.

 

 

نویسنده مقاله «تأملی در کارکرد توحید عبادی و نسبت آن با ایجاد رفاه اقتصادی در گستره تمدن نوین اسلامی» در طلیعه نوشتار خود آورده است نظریه‌پردازی و ارائه راه‌کار مناسب در باب ایجاد رفاه اقتصادی در گستره تمدن نوین اسلامی، یکی از مسائلی است که تمدن‌سازان و تمدن‌پژوهان مسلمان، نمی‌توانند نسبت به آن بی‌توجه باشند. در این میان و با توجه به نقش محوری توحید در اندیشه اسلامی و جایگاه خداباوری در میان مسلمانان، یکی از نظریاتی که می‌تواند به ایجاد رفاه عمومی در حیات موحِّدان کمک نماید، یگانه‌پرستی آنان در تمام ساحت‌های زندگی انسانی است، از این رو، در این پژوهش، تلاش نموده‌ایم با روشی توصیفی و رویکردی تحلیلی، نخست با تحلیل مفاهیم اصلی و بیان معنای آن، حقیقت توحید عبادی را تبیین نماییم و در ادامه، با تأمل در این مفهوم و نسبت‌سنجی آن با مسأله رفاه عمومی در حوزه اقتصاد آن هم در گستره تمدن نوین اسلامی، کارکردهای شش‌گانه: 1. تلاش‌مندی در جهت کسب درآمد، 2. ضابطه‌مندی منابع کسب درآمد و استغناء درونی، 3. مصرف مقتصدانه و مدبرانه درآمد، 4. پرداخت حقوق و بخشش‌های مالی در پرتو اخلاق کریمانه، 5. ایجاد نهادها، سازمان‌ها و مؤسسات اجتماعی توحیدمحور، 6. موهبت‌های پاداشی و نزول خیرات و برکات غیبی را، به عنوان ره‌آوردهای توحید عبادی در رفاه‌بخشی و فقرزدایی و به عنوان عناصر تمدن‌ساز مورد بررسی قرار دهیم.

 

 

نویسنده مقاله «جایگاه دیپلماسی عمومی در تحقق تمدن نوین اسلامی از منظر آیت الله خامنه‌ای» در طلیعه نوشتار خود آورده است با پیروزی انقلاب اسلامی و شکل گیری گفتمان اسلام گرایی در مقابل گفتمان های سوسیالیستی و لیبرالیستی و تقابل انقلاب اسلامی با این دو و سرانجام، حذف بلوک شرق از مقابل بلوک غرب در نظام بین‌الملل، تفکر و ایدئولوژی اسلام بود که در برابر بلوک غرب قد علم کرد و تحقق آرزوی نظم نوین جهانی رهبران این تفکر را به تعویق انداخت. پس از گذشت سال‌ها درگیری این دو جبهه، موضوع تمدن نوین اسلامی که از سوی مقام معظم رهبری مطرح شد، نقطه عطفی در این جنگ نامتقارن و نابرابر ایجاد کرد و از این رو، با شکل‌گیری گفتمان تمدن نوین اسلامی، نظریه‌های مختلفی در این باب از سوی اندیشمندان داخلی وخارجی ارائه گردید که راه کارهای تحقق تمدن نوین اسلامی را بررسی نموده اند. در این میان، دیپلماسی عمومی به عنوان یکی از ابزارهای سیاست خارجی، بارها مورد تأکید مقام معظم رهبری قرار گرفت، بنابراین، در این مقاله، ابتدا شاخص‌های تمدن نوین اسلامی از نگاه رهبری را بیان نموده و پس از بیان مفهوم دیپلماسی عمومی، به بیان شاخصه‌های دیپلماسی از نگاه رهبری پرداخته و سپس، نقش آن را در تحقق تمدن نوین اسلامی از نگاه معظم له مورد واکاوی قرار می‌دهیم.

 

 

در چکیده مقاله «ایران و نقش فضای مجازی برای شکل دهی به جامعه اسلامی-تمدنی» آمده است فضای مجازی، همه حیات انسانی را درنوردیده و نیز، بر جامعه اسلامی ایران سایه انداخته است از این رو، و بر پایه رهنمودهای مقام معظم رهبری، جامعه اسلامی به مثابه یکی از چند مرحله تحقق تمدن نوین اسلامی، برخی از آسیب‌های فضای مجازی است اما نقش فضای مجازی برای شکل‌دهی به جامعه اسلامی متمدن در ایران مبهم باقی مانده است! بنابراین، با این پرسش مواجه‌ایم که: نقش فضای مجازی برای شکل دهی به جامعه اسلامی-تمدنی در ایران چیست؟ به نظر می‌رسد مؤسسات و نهادهای دولتی ایران می‌توانند با تأمین امنیت(اجتماعی،اقتصادی،اخلاقی)، آسایش و سعادت عمومی در شکل‌گیری و نگهداری جامعه مملو از توسعه مادی و پیشرفت معنوی به ایفای نقش مؤثر بپردازند. غرض مقاله نشان دادن توان بالفعل و بالقوه این مؤسسات و نهادها در استقرار بخشی به اجتماعی از دین داران است که بستر لازم را برای زایش تمدن نوین اسلامی را فراهم می‌آورد. در این مقاله، تحقق چنین هدفی به شیوه توصیف و تحلیل گزاره‌ها و آموزه‌های ارائه شده مقام معظم رهبری صورت می‌گیرد. مؤسسات و نهادهای دولتی ایران با تأکید بر ناجا به مثابه یک بازیگر فعال، با درک دیگری(فضای مجازی) در چارچوب هنجارهای انقلابی، انتظار مقام معظم رهبری را در نقش و جایگاهی که به او سپرده شده به دست می‌آورد.