پله پله از مکتب‌خانه تا دارالقرآن/ بزرگترین قرآن طلقی جهان در خمینی‌شهر

دارالقرآن اهل بیت(ع) خمینی‌شهر در قالب جلسه خانگی و به منظور آموزش قرآن به اهالی از سال 1343 فعالیت خود را آغاز کرد و هم‌اکنون به عنوان بزرگترین مؤسسه و موزه قرآن در این شهر شناخته می‌شود. بدین ترتیب در چهل‌‌ویکمین نشست «با یاوران وحی» ایکنا، درباره راه‌اندازی، فعالیت‌ها و اهداف دارالقرآن اهل بیت(ع) خمینی‌شهر با حجت‌الاسلام والمسلمین حمید‌رضا قربانیان، مدیر این مؤسسه، گفت‌وگویی داشتیم که از نظر می‌گذرد؛

ایکنا ــ هدف اصلی از راه‌اندازی مؤسسه دارالقرآن اهل بیت(ع) چه بود؟
سابقه فعالیت دارالقرآن اهل بیت(ع) خمینی‌شهر به قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، زمانی که جلسات قرآن در قالب مکتب‌خانه در منازل و با هزینه شخصی برگزار می‌شد، بازمی‌گردد. مرحومه حاجیه خانم مؤمنی، بنیانگذار مؤسسه دارالقرآن اهل بیت(ع) است که هیچ سواد خواندن و نوشتن نداشت، اما به لطف خدا به روخوانی آیات کلام الله مسلط بود و برای عموم مردم جلسات قرآن برپا می‌کرد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی به همت پسران مرحومه مؤمنی، این مکتب‌خانه در مکان جدیدی در قالب یک دارالقرآن مجهز راه‌اندازی شد. روخوانی و روان‌خوانی از جمله آموزش‌هایی بود که برای همه مقاطع سنی، اعم از نوجوانان و بزرگسالان آقا و خانم، برگزار شد. هدف اصلی خیرین و بانیان تأسیس این مرکز، ترویج قرآن و معارف اهل بیت(ع) و ریشه‌کن کردن بی‌سوادی قرآن کریم است که آموزش‌ها در زمینه‌های مختلف با روش‌های متفاوتی ارائه می‌شود.
احداث ساختمان دارالقرآن اهل بیت(ع) از سال 1383 آغاز شد و در سال 1396 به بهره‌برداری رسید. مرحومه مؤمنی تا سال 1383 همچنان به آموزش قرآن می‌پرداخت و پس از آن پسرانش این مسئولیت را به دوش گرفته و همه مخارج دارالقرآن را در قالب وقف، صرف هزینه‌های مؤسسه کردند. مؤسسه دارالقرآن اهل بیت(ع)، با مساحت 4500 مترمربع شامل سالن امام حسین(ع) ویژه همایش‌ها، سالن امام حسن(ع) ویژه همایش‌های خانوادگی، سالن حضرت رقیه(س) ویژه تفریح و نشاط نوجوانان، سالن بازی بهشت ویژه تفریح و نشاط نونهالان و بیش از 40 دفتر مجهز کلاس‌ها و دفاتر و سوئیت‌ها برای قرآن‌آموزان آماده است. نام‌گذاری مؤسسه نیز برگرفته از حدیث ثقلین است که قرآن و اهل بیت(ع) همانند دو بال هستند. بنابراین تصمیم بر آن شد که در کنار فعالیت‌های قرآنی به معارف اهل بیت(ع) هم توجه شود.

ایکنا ــ با توجه به اینکه دارالقرآن به عنوان بزرگترین مرکز قرآنی شناخته شده، محوریت اصلی فعالیت‌هایش چیست؟
از همان ابتدا در مکتب‌خانه، آموزش روخوانی قرآن ارائه می‌شد و به دلیل استقبال زیاد در کنار آموزش‌ قرآن به بحث فرهنگی نیز توجه شد. بنابر این جلسات بسیاری برای مادران، دختران، پدران و پسران در قالب کارگاه‌های آموزشی با نام «پاتوق» برپا شد. تاکنون دارالقرآن 150 پاتوق برگزار کرده است.
در ابتدای امر، هیئت مدیره مؤسسه تصمیم گرفت که مؤسسه در کنار مؤسسه دیگری فعالیت کند، بنابر این از ابتدا مستقل نبود و نامش برای مخاطبان شناخته نشد، اما پس از مدتی مقرر شد که دارالقرآن به عنوان یک مرکز مستقل فعالیت داشته باشد و خوشبختانه در بخش آموزش، تبلیغ، ترویج، ایجاد فضاهای قرآنی در میان مردم، ایجاد موج قرآنی و ریشه‌کن کردن بی‌سوادی قرآن نتایج خوبی به‌ دست آمده است.

ایکنا ــ با گذشت چند سال از تأسیس دارالقرآن، چقدر به اهدافتان دست یافته‌اید؟ 
زمان زیادی از روند مستقل شدن دارالقرآن نمی‌گذرد، اما با وجود این قدم‌‌های بسیاری در عرصه فعالیت‌های قرآنی و فرهنگی برداشته شده است. مشکلات راه‌اندازی یک مجموعه یک طرف و تثبیت و شناساندن آن در سطح شهر، استان و کشور، موضوع دیگری است. البته دارالقرآن از سال گذشته تاکنون با اجرای برنامه‌هایی سعی کرده که بیشتر با مردم ارتباط داشته و این مرکز را به آنان معرفی کند. همچنین با تعاملی که با دیگر مؤسسات قرآنی شهر صورت گرفته، مجموعه را به عنوان یک مرکز مستقل معرفی کردیم که این موضوع زمان زیادی ز ما گرفت. برای رسیدن به اهدافمان تلاش‌ کرده‌ایم، اما خیلی راه باقی مانده تا به آن چیزی که می‌خواهیم برسیم.

ایکنا ــ به عنوان یک فعال قرآنی در خمینی‌شهر، وضعیت سواد قرآنی این شهر را چگونه ارزیابی می‌کنید  و مؤسسه تا چه اندازه توانسته از ظرفیت‌های این شهر استفاده کند؟
خمینی‌شهر یکی از شهرهای استان اصفهان است که با توجه به فضای اجتماعی و فرهنگی‌اش، به حسینیه ایران معروف است. علی الخصوص در ماه محرم در سر در هر خانه و کوچه، پرچم عزا و بیرق نصب می‌شود و نام و یاد امام حسین(ع) و یارانش در شهر نمایان است.
بنابراین این شهر فضای کاملاً آشنایی با قرآن و اهل بیت(ع) دارد. در این راستا دارالقرآن به منظور بهره‌مندی از این ظرفیت بی‌بدیل و ایجاد فضای قرآنی در میان جلسات عزاداری، برنامه‌هایی داشته است که در این زمینه هیئت مذهبی را به سمت مؤسسه سوق می‌دهیم. مرکز تهیه و تولید بیرق‌های عزا و پرچم‌های اهل بیت(ع) نیز در مؤسسه راه‌اندازی شده است. طرح دیگری که به منظور استفاده از ظرفیت قرآنی شهر باید به آن اشاره کرد، تشویق و ترغیب حضور قاریان قرآن شهرستان در جلسات قرآن و برنامه‌های فرهنگی است. البته مؤسسه نوپاست و زمان بیشتری باید به آن داد.

ایکنا ــ دارالقرآن اهل بیت(ع) خمینی‌شهر چند شعبه دارد؟
به منظور راه‌اندازی 110 خانه قرآن در مناطق روستایی، موفق به تشکیل سه پایگاه (شعبه) شده‌ایم. شعبه‌های این مرکز به ترتیب در تیران‌، روستای موغان از توابع فریدن‌شهر اصفهان و روستای موشله در استان لرستان است که امیدواریم به دنبال اجرای این طرح، شعب بیشتری در مناطق روستایی ایجاد شود تا بتوانیم بی‌سوادی قرآنی را ریشه‌کن کنیم.

ایکنا ــ تمرکز بیشتر این مؤسسه بر چه مباحث آموزشی و تبلیغی است؟
دارالقرآن اهل بیت(ع) از ظرفیت‌های مکان و توانایی بالایی در اجرای برنامه‌های متنوع فرهنگی- مذهبی و قرآنی برای همه مقاطع سنی برخوردار است. بنابراین در حوزه‌های مختلف ویژه‌برنامه آموزشی و تربیتی تعیین شده است. مؤسسه در ابتدا به بحث آموزش قرآن با برگزاری کلاس‌های عمومی قرآن برای رشته‌های متنوع پرداخته تا بتواند نهضتی راه‌اندازی کند تا بی‌سوادی قرآن در سطح جامعه و میان عموم مردم از بین برود و همگان بتوانند کتاب الهی را بدون اشکال روخوانی کنند. همچنین این مرکز در زمینه آموزش تخصصی قرآن نیز فعالیت دارد. در سال گذشته به منظور شناسایی نخبگان قرآنی، طرح «طاها» در قالب مسابقات قرآن ویژه رده سنی 9 تا 15 سال با هدف شناخت و شکوفایی استعدادهای قرآنی در بین جوانان شهرستان و استان اصفهان برای یک هزار و 500 دانش ‌موز پسر اجرا شد که در حدود 400 نفر پذیرفته شدند و پس از ساماندهی و ارائه آموزش به آنها، استعدادیابی صورت گرفت و از این تعداد، 100 نفر برای قرائت قرآن به عنوان قاری نوجوان انتخاب شدند. این مرکز قرآنی با برپایی سلسله جلساتی ویژه نوجوانان و پاتوق‌های قرآنی با حضور کارشناسان درباره سبک زندگی اسلامی و بلوغ نوجوانان و راهکارهای آنان مباحثی را ارائه می‌کند.
با توجه به فرمایش مقام معظم رهبری مبنی بر تربیت 10 میلیون حافظ قرآن کریم، دارالقرآن نیز حرکت‌های خوبی برای رسیدن به این آرمان انجام داده و حفظ قرآن را از یک تا 28 جزء برای بانوان و آقایان به صورت ترمیک ارائه داده است تا شرکت‌کنندگان بتوانند در مدت سه سال حافظ قرآن کریم شوند.
مؤسسه اهل بیت(ع) در این راستا طرح دیگری به نام مدرسة‌القرآن ویژه دختران پایه هفتم و هشتم اجرا می‌شود که در سال جاری 500 نفر متقاضی شرکت در این طرح بودند و پس از بررسی، صد نفر در دوره آزمایشی پذیرفته شدند و از این تعداد، 55 نفر به دوره اصلی حفظ کل قرآن راه یافتند که با آموزش‌های مناسب در مدت دو سال حافظ کل قرآن خواهند شد. حافظان در هر مرحله جوایزی از مؤسسه دریافت خواهند کرد که جایزه حافظ کل، حج تمتع است. این طرح از مهر‌ماه آغاز شد که مورد استقبال خوبی قرار گرفته است. یکی دیگر از طرح‌های دارالقرآن، طرح مدرسة‌التلاوت است که در زمینه تربیت قاریان پسر و حافظان دختر به مدت سه سال برنامه‌ریزی شده است.

ایکنا ــ تعامل مؤسسه با دیگر مؤسسات استان اصفهان چگونه است؟
از آنجایی که هدف نهایی همه مراکز و موسسات، ترویج قرآن و انس هر چه بیشتر عموم با کلام الهی است، این مؤسسه در فعالیت‌هایی با مؤسسات قرآنی خمینی‌شهر و استان در ارتباط است، برای نمونه در تربیت نخبگان قرآنی همواره در تلاش بوده و در این راستا به مؤسسات قرآنی خمینی‌شهر و استان کمک کرده است تا بتوانند قاریان و حافظان قرآنی داشته باشند، اما این تعامل یک سویه بوده و مؤسسات دیگر هیچ همکاری با این مرکز بزرگ ندارند.

ایکنا ــ درباره راه‌اندازی موزه کتب و نسخ خطی قرآن توضیح دهید.
با توجه به اینکه در استان اصفهان موزه‌های متنوعی وجود دارد و جای موزه قرآن و عترت در میان آنها به چشم می‌خورد، در ابتدا نمایشگاهی از کتب خطی در فضای مؤسسه ایجاد شد و از آن استقبال خوبی شد. بنابراین تصمیم گرفتیم که آثار فاخر جمع‌آوری و نگهداری شود. در حال حاضر بزرگترین قرآن طلقی جهان متشکل از 40 صفحه و با وزن هزار و 400 کیلوگرم و با قاب چوبی برای علاقه‌مندان به نمایش گذاشته شده است. در این اثر کل قرآن به صورت تقطیع شده بر روی چوب آماده شده است. متأسفانه مردم با شیوه نگهداری کتاب‌های قرآن قدیمی آشنا نیستند. با تحقیق میدانی موفق به جمع‌آوری بیش از 400 نسخه قرآن شدیم و این کتب را از نابودی نجات دادیم. علاقه‌مندان می‌توانند برای مشاهده این کتب به اصفهان، خمینی‌‌شهر، بلوار شهید منتظری، نبش کوچه 86 مراجعه کنند.

ایکنا ــ مؤسسه چقدر از حمایت‌های مالی مسئولان برخوردار بوده است؟
البته مانند دیگر مراکز قرآنی با مشکلات مالی مواجه هستیم، اما دارالقرآن اهل بیت(ع) با کمک خیرین و بانیان اداره می‌شود. تاکنون مبلغی از هیچ نهادی دریافت نشده، اما برخی از برنامه و طرح‌ها از سوی مراکز قرآنی حمایت معنوی شده است.