ارائه «بسته خدمت» به خادمان قرآن در قالب طرح «تحیت»/ رصدی از وضعیت زندگی پیشکسوتان قرآنی انجام شود

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ نشست شورای برنامه‌ریزی طرح «تحیت» با حضور تنی چند از مسئولان و فعالان قرآنی کشور از جمله محمدعلی خواجه‌پیری و سیدعلی سرابی، اعضای شورای توسعه فرهنگ قرآنی، محمدتقی میرزاجانی، معاون اجرایی شورای عالی قرآن، سیدمحمدجواد شوشتری، رئیس سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور و مدیرعامل ایکنا، مرتضی خدمتکار، مشاور امور مالی معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و ولی یاراحمدی، عضو کمیسیون تبلیغ و ترویج قرآن، در سالن کنفرانس ایکنا برگزار شد.

در این نشست دوساعته بر موارد ذیل اشاره شد؛

•  ضرورت تکریم و سرکشی از پیشکسوتان و فعالان قرآنی در سراسر کشور و تعیین سازوکار دقیق انتخاب این افراد
• تهیه و تنظیم نظام‌نامه‌ای برای برنامه‌ریزی دقیق
• مشخص شدن دستگاه متولی این طرح
• تعیین بسته‌ای از حمایت‌های مادی و معنوی به منظور تجلیل از پیشکسوتان
• مشخص شدن نوع همکاری هر دستگاه قرآنی با این طرح
• بهره‌مندی از کمک خیران
• انجام مذاکرات حضوری با دیگر دستگا‌ه‌های فرهنگی کشور برای گسترش بسته حمایتی از پیشکسوتان
• پس از حضور در منازل اساتید، پیگیری مطالبات مادی و معنوی آنان صورت گیرد.
• و...

در ابتدای این نشست سیدمحمدجواد شوشتری، رئیس سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور، به عنوان میزبان مطالبی را ارائه کرد که مشروح صحبت‌های وی و دیگر اعضای این شورا در ادامه آمده است: مسئله‌ این است که دیدار با پیشکسوتان مبحث مهمی است، اما مسئله مهمتر این است که بتوانیم مشکلات پیشکسوتان و افرادی را که با ایشان دیدار می‌کنیم حل شود. به طور مثال این روزها استاد پیشکسوت سیدقاسم موسوی‌قهار در بستر بیماری به سر می‌برند و جامعه قرآنی موظف است که به وضعیت وی رسیدگی کند و پیگیر احوال ایشان باشد. در این زمینه انجمن خادمان قرآن وظیفه بیشتری بر عهده دارد.

برای حل و فصل موارد مشابه، بحث صندوق حمایت از فعالان قرآنی باید جدی گرفته شود یا اینکه بتوانیم خیّرانی را شناسایی کنیم تا رسیدگی به این بزرگواران و حل مشکلات ایشان راحت‌تر انجام شود. حل مشکلات پیشکسوتان عرصه قرآن و عترت، به عنوان کسانی که در امر قرآن فرهنگ‌سازی کردند، چه در برابر آنان مسئولیت رسمی داشته باشیم و چه نداشته باشیم، از وظایف اصلی ماست.

یکی از موضوعاتی که در رابطه با اجرای طرح تحیت با آن روبه‌رو هستیم، رصد است. اگر انجمن خادمان قرآن این رصد را انجام دهد و فهرست افراد را در اختیار ما قرار دهد، عملیات اجرای طرح به خوبی انجام خواهد شد. اگر این کار به سرعت انجام شود، می‌توانیم از طریق ارتباط با نهادها و سازمان‌های مختلف، بسته‌های حمایتی برای پیشکسوتان و فعالان قرآنی در نظر بگیریم.

در این راستا می‌توان با ارتباطی که با نهادهای مختلف از جمله وزارت‌خانه‌های بهداشت، میراث فرهنگی و گردشگری، راه‌آهن، بانک‌های مختلف، شهرداری‌ها و ... ایجاد کرد، خدمات خوبی را برای این عزیزان مد نظر قرار داد و از این طریق نیز یک «پک خدمت» به ایشان ارائه داد. البته این موضوع معطوف به این است که فهرست مد نظر از خادمان و پیشکسوتان به زودی در دسترس قرار گیرد.

در ادامه نشست شورای برنامه‌ریزی تحیت، خواجه‌پیری، پیشکسوت قرآنی، نظرات خود را بیان کرد. او طی سال‌های قبل به همراه تیم خبری ایکنا در منازل جمعی از اساتید از جمله مرحوم حسین صبحدل و استاد فولادوند حضور داشته است.

محمدعلی خواجه‌پیری: هنگامی که برنامه دیدوبازدید را سال‌ها قبل با خبرگزاری ایکنا آغاز کردیم، اصل بر دیدار و تقدیر از بزرگان بود. هنگامی که برای دیدار با مرحوم مهدی آذریزدی، نویسنده کتاب‌های قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب رفتیم، ایشان واقعاً فراموش شده بود. یا هنگامی برای دیدار با مرحوم محمدمهدی فولادوند، مترجم قرآن، رهسپار شدیم که دو یا سه ماه بعد از دنیا رفت. همچنین، زمانی برای دیدار با مرحوم حسین صبحدل رفتیم، ایشان از شدت بیماری دیگر متوجه مطالب نمی‌شد. وقتی برای دیدار با مرحوم صبحدل به خانه ایشان مراجعه کردیم، همسر ایشان به ما گفت که وی چند ماه است که یک کلام هم حرف نزده است. اما هنگامی که اذان ایشان را پخش کردیم، مرحوم صبحدل چنان به تلویزیون خیره شده بود که کاملاً معلوم بود، اذان خود را درک می‌کند، اما زبان گفتن و اظهار نداشت.

ما قرآنیان مجموعه‌ای بزرگ اما متفرق هستیم که اگر دور هم جمع شویم، حتی اگر صندوق هم کاری نکند، می‌توانیم مشکلات را از سر راه برداریم. این امر تنها نیاز به همت دارد. بحث شغلی نیز دیگر در اینجا مطرح نیست که ما کجا هستیم، بلکه همین که بدانیم به عنوان عضوی از جامعه قرآنی می‌توانیم کاری برای عزیزان و پیشکسوتان انجام دهیم، باید پیگیری کنیم؛ چراکه این عناصر قرآنی به گردن ما حق دارند.

گاهی مشاهده می‌کنیم که یک بیماری، زندگی‌ افراد را مختل می‌کند که جامعه قرآنی وظیفه دارد در این راستا ورود پیدا کرده و کاری کند. بحث دید و بازدید و خدمت به عزیزان پیشکسوت، یک توفیق است. بنده یقین دارم که با پیگیری این کار، به مشکلی برنمی‌خوریم. البته این برنامه نیاز به یک نظام‌بندی و برنامه منسجم خوب و دقیق دارد. همچنین، اجرای این برنامه حاصل فرهنگی خوبی نیز لازم دارد و نشریه رایحه که تاکنون نیز 140 شماره آن منتشر شده، اثری ماندگار هم برای خانواده بزرگواران و پیشکسوتان قرآنی و هم برای جامعه قرآنی است که انتشار آن نیز حنما ادامه پیدا می‌کند.

افراد با انگیزه‌ای در مجموعه ایکنا حضور دارند که با حضور ایشان این کار شدنی است منتهی باید برنامه‌ریزی دقیق همراه با تقسیم کار به خوبی انجام شود. اجرای برنامه در بازه زمانی ماهی یک بار نیز جواب نمی‌دهد. در این زمینه می‌توانیم با ازدیاد گروه‌ها، دید و بازدیدها و برنامه تکریم از اساتید و پیشکسوتان را بیشتر کنیم. مطمئنا برای انجام این کار خداوند متعال نیز توفیق می‌دهد و هزینه مادی و مالی آن را نیز می‌رساند. البته اگر بخواهیم مکانی را برای اجرای این طرح قرآنی به عنوان تشکیلات محکم اجرایی در نظر بگیریم، انجمن خادمان قرآن است؛ چراکه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نهادهای قرآنی دیگر نیز عضو مجموعه خادمان هستند که می‌توان از ظرفیت همه آن‌ها برای اجرای کار استفاده کرد.

همچنین، مبنای ما در بازدیدها و مراسم تکریم نباید پول و مادیات باشد، بلکه مبنا باید بر مسئله تکریم استوار باشد. البته اعطای هدیه نیز مشکلی ندارد ولی مبنا تکریم باشد. باید افرادی مطلع داشته باشیم که اگر برای فردی مشکلی پیش آمد، سریعاً اطلاع‌رسانی کنند تا برای رفع آن اقدام شود. پیشنهاد بنده این است که ایکنا نیز بخش خاصی را برای اجرای این طرح در نظر گیرد تا برنامه‌ها به خوبی پیش برود.

ولی یاراحمدی: اصل اجرای طرح تحیت، یک کار خداپسندانه و قرآنی است. پیشنهاد بنده این است که دستگاه‌هایی مانند سازمان اوقاف، سازمان دارالقرآن، بسیج و شهرداری تهران و نیز مجموعه‌ نهادهایی که دستشان در این زمینه باز است و امکانات دارند، به عنوان عضو در شورا ورود پیدا کنند و سهم و برنامه هر یک از این نهادها و فعالیت که باید در این راستا انجام دهند نیز مشخص شود؛ چراکه سازمان‌های برخوردار باید به درک این ماجرا برسند و احساس مسئولیت کنند.

پیشنهاد بعدی بنده این است که برای اجرای این طرح دو سطح در نظر گرفته شود. یعنی در استان‌های مختلف نیز این برنامه برای پیشکسوتان و فعالان قرآنی استان‌ها که ممکن است حتی عنوان ملی و بین‌المللی نداشته باشند نیز انجام شود؛ چراکه زحمتکشان فراوانی در استان‌های مختلف و نقاط محروم وجود دارند که عمر خود را در راه قرآن صرف کرده‌اند و باید از ایشان نیز تقدیر شود. سطح بعدی که باید برای این کار در نظر گرفته شود، سطح ملی است که در این سطح از اساتیدی که چهره ملی هستند و خدمات و فعالیت‌های شایسته‌ای در راه قرآن و در سطح ملی و بین‌المللی انجام داده‌اند، تقدیر خواهد شد. نباید در اجرای این طرح تنها به تهران پرداخت و از نقاط دیگر کشور غافل شد.

مسئله بعدی ایجاد فضاسازی مناسب برای اجرای این طرح است که الگوسازی و تکریم از پیشکسوتان و اساتید، انگیزه‌‌ای برای جوانان خواهد بود. این امر باید به خوبی رسانه‌ای و تبیین شود. در این زمینه انتشار نشریه‌ای تخصصی (نشریه «رایحه» خبرگزاری ایکنا) یکی از کارهاست. مستندسازی در شبکه قرآن، تشکیل پرونده برای عزیزان و پیشکسوتان قرآنی و... از دیگر فعالیت‌هایی است که باید در این مورد انجام شود.

باید مسئله نکوداشت و بزرگداشت از پیشکسوتان و قرآنیان کشور در زمانی که ایشان در قید حیات هستند تبدیل به سنت شود که کاری بس پسندیده است. این مسئله نیازمند کار رسانه‌ای است و باید حتماً پیوست رسانه‌ای کار نیز با مستندسازی، ایجاد گفتمان در رابطه با خدمات قرآنیان و ... پیگیری شود. البته این مسئله نیاز به تولید دارد و ما باید در حوزه رسانه اثری را به جا گذاریم که شاید بعدها بتوان مجموعه این آثار را در معرض دید علاقه‌مندان قرار دهیم که به نظر بنده نمایشگاه قرآن مکان خوبی برای نمایش این تولیدات و نمایش خدمات عزیزان قرآنی است.

خواهش بنده این است که در اجرای طرح تحیت، عدالت و مساوات کاملا رعایت شود. تاکنون توجه ما بیشتر به حوزه تبلیغی و ترویجی معطوف بوده است در صورتی که پژوهشگران، محققان و معلمان قرآن نیز فعالیت‌های بسیار تأثیرگذاری انجام داده‌اند که چون در حوزه تبلیغی و ترویجی قرار نداشته‌اند، توجه چندانی به آن‌ها نشده است. پیشنهاد می‌دهم که موردی حرکت کنیم و فهرستی از اساتید و پیشکسوتان در حوزه‌های مختلف قرآنی فراهم کنیم و اولویت‌بندی دقیقی در این زمینه داشته باشیم تا مساوات و عدالت به خوبی رعایت شود. به نظر بنده مبلغی که برای این طرح پیشنهاد شده، خیلی دقیق نیست و اگر هم قرار است تا مبلغی مطرح شود، باید مبالغ بالاتری در نظر گرفت. همچنین، می‌توان سفرهای زیارتی و سیاحتی خوبی(حداقل برای دو نفر از اعضای خانواده) می‌توان برای عزیزان قرآنی در نظر گرفت که ارزش معنوی آن از مبلغی که در نظر گرفته می‌شود، بسیار بیشتر است. که خیران نیز می‌توانند به خوبی در این قضیه ورود کنند که مجموعه کارهای فرهنگی، حمایتی و معنوی در این زمینه بسته خوبی برای اساتید و پیشکسوتان خواهد بود. باید اشاره کرد که حقیقتاً ما نیاز داریم که خدمت عزیزان و پیشکسوتان رسیده و از ایشان دلجویی کنیم.

بنده بر روی مسئله میزبان و میهمان و شأن آن‌ها تأکید فراوان دارم که باید مد نظر قرار گیرد. ظرفیت قابل توجهی در اختیار نهادهای مختلف در کشور وجود دارد که می‌توانیم از آن بهره کافی را داشته باشیم. انجمن خادمان قرآن جایگاه نهایی خوبی برای این کار است که تا زمانی که به سرانجام برسد، می‌توان طرح را با محوریت ایکنا ادامه داد.

سیدعلی سرابی: ظرفیت انجمن خادمان حتما باید به این طرح گره بخورد؛ چراکه که یکی از وظایف آن شناسایی خادمان قرآن و تحلیل وتقدیر از ایشان است. البته باید در این رابطه سازوکارهای مختلف به‌کارگیری شود چون بحث معرفی خادمان با محدودیت‌هایی که وجود دارد ظرفیت محدودی برای هدف ماست. در سال 10 تا 12 خادم معرفی می‌شوند و بسیاری از عزیزانی که امروز باید به ایشان رسیدگی شود به عنوان خادم معرفی شده‌اند که مجدداً امکان معرفی آنان نیست. باید راه‌های میانی نیز برای این امر در نظر گرفته شود و افرادی توسط انجمن شناسایی شده و از ایشان تجلیل شود.

در راستا اجرای طرح نیز باید برنامه‌ریزی و پیش‌بینی لازم برای بازدیدها و عیادت‌ها انجام شود و نهادها و دستگاه‌های قرآنی نیز بتوانند پیش‌بینی‌های پشتیبانی خود را به خوبی انجام دهند. اگر از خیّران کمک بگیریم، ظرفیت خوبی در این باره وجود دارد و اگر بخواهیم از امکانات موجود در نهادها استفاده کنیم، به دلیل شرایط اقتصادی فعلی باید حتماً پیش‌بینی لازم صورت گیرد تا بتوان برنامه‌ریزی کرد. این پیش‌بینی باید حتماً واقع‌بینانه باشد گاهی با نیت خیر وارد یک مقوله می‌شویم که مطالبه‌ای ایجاد می‌شود ولی بعدا نمی‌توانیم آن مطالبه را پاسخ دهیم که باید مراقب این قضیه باشیم.

اگر ما در بحث طرح تحیت و تجلیل از قرآنیان بخواهیم از قاریان، حافظان، اساتید، مدرسان و ... تقدیر کنیم، باید توان خود را بسنجیم و چیزی را که اعلام می‌کنیم، مطابق با توانمان باشد که مطالبه‌ای را ایجاد نکنیم که نتوانیم پاسخگوی آن باشیم. همچنین، با توجه به پیشنهاد عزیزان می‌توانیم هدایای مادی در نظر گرفته شده را تبدیل به هدایای معنوی (ازجمله سفرهای زیارتی و ...) کنیم تا برای فرد مورد نظر نیز بسیار ارزشمند باشد. در حقیقت بزرگداشت از عزیزان و پیشکسوتان قرآنی سرشار از برکات است و ارزش این بزرگداشت‌ها از همه چیز بیشتر است.

محمدتقی میرزاجانی: با توجه به تلقی که از فرمایشات عزیزان داشتم، پیش‌نویسی برای اجرای طرح تحیت تهیه شده است که به نظر بنده اگر به برخی کلیدواژه‌‌های این پیش‌نویس بپردازیم، نکات قابل توجهی در آن مشاهده خواهیم کرد. طرح تحیت در راستای انجام رسالت و مسئولیت‌های اجتماعی و با هدف تکریم شأن و جایگاه معنوی بزرگ و پیشکسوتان قرآنی جمهوری اسلامی ایران اجرا می‌شود که این تجلیل با حضور جمعی از چهره‌های شاخص قرآنی در منزل شخصیت مورد تکریم انجام می‌شود. در این دیدار صمیمانه، فضای مناسبی جهت شنیدن خاطرات، دغدغه‌ها، توصیه‌ها و درد دلهای میزبان فراهم می‌‌شود؛ ضمن اینکه با انعکاس رسانه‌ای نیز همراه خواهد بود. رویکرد اصلی این صله رحم قرآنی رویکرد معنوی است، اما لازم است ضمن تقدیم هدایایی با هم‌افزایی ظرفیت‌های موجود، تا حد امکان و مقدور جهت باز کردن برخی گره‌های زندگی این شخصیت‌های ارجمند تلاش شود.

این طرح با مدیریت خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا) و محوریت آقای دکتر محمدعلی خواجه‌پیری و مشارکت شورای توسعه فرهنگ قرآنی، معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه، سازمان تبلیغات اسلامی، شورای عالی قرآن، مرکز طبع و نشر قرآن کریم، جامعه فرهنگی قرآنی عصر، شبکه قرآن و معارف سیما و رادیو قرآن اجرا می‌شود. البته با توجه به پیشنهادهای اعضا، ایجاد یک شورای سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی برای طرح مناسب است که می‌تواند اعم از نمایندگان نهادهای حقوقی و شخصیت‌های حقیقی باشد که برنامه‌ریزی‌ها برای چنین جلسه‌ای به خوبی و با تعداد بیشتری از افراد دست‌اندرکار انجام شود. سپس در مقام اجرا نیز می‌توان تقسیم کار صورت داد و در هر دیداری یک نهاد به عنوان نهاد مجری اصلی تلقی شود و مابقی نهادها و افراد نیز کمک کنند.

در این طرح حداقل یک دیدار در هر ماه در نظر گرفته شده است. البته می‌توان طرح را با سرعت بیشتری نیز اجرای کرد. اشخاصی مد نظر طرح تحیت قرار گرفته‌اند از پیشکسوتان و عناصر موثر در حوزه‌های تبلیغ و ترویج، آموزش، پژوهش و مدیریت امور قرآنی هستند که دامنه تأثیرگذاری ایشان در سطح ملی و بین‌المللی بوده و سن آنان بیش از 60 سال است که البته ضرورتا این افراد تهرانی نیستند؛ چراکه چهره‌های ملی و بین‌المللی از استان‌های مختلف هستند که مد نظر قرار خواهند گرفت. البته اگر ظرفیت پشتیبانی مؤثر و مناسب در اختیار ما باشد، می‌توانیم این طرح را به صورت خیلی بهتر اجرا کنیم.

در میان قرآنیان پیشکسوت اصطلاحا افراد دارای بیش از 60 سال زیادی وجود دارند که ما از ایشان بی‌خبر هستیم و باید به آن‌ها رسیدگی شود. البته چنانچه هر یک از عناصر خدوم قرآنی با ویژگی‌های مذکور، دچار بیماری شدید باشند، در اولویت این سرکشی‌ها قرار خواهند گرفت؛ اگرچه سن ایشان کمتر از 60 سال باشد.

مرتضی خدمتکار: ظرفیت‌های قانونی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وجود دارد که می‌تواند در اجرای این طرح قرآنی بسیار راهگشا و کمک‌رسان باشد. بازوی اجرایی که در وزارت ارشاد برای اینگونه موضوعات وجود دارد، مؤسسه صندوق کمک به هنرمندان و نویسندگان است که دو مسیر بیمه و تعریف مستمری برای افراد خاص (وام‌های قرض‌الحسنه) در آن وجود دارد. با توجه به اینکه مهندس سیدزاده، مدیر این صندوق، انسان بسیار موجهی هستند و حتماً به اجرای چنین طرحی نیز اهتمام خواهند داشت، اگر با ایشان گفت‌‌وگویی در این زمینه انجام شود، حتما پای کار آمده و کمک لازم را خواهند کرد تا بخشی از این کار انجام شود. در همین شرایطی که بحث بیمه فعالان فعلا بسته شده است، اما باز برای موارد خاص مسیر وجود دارد تا بتوان از ظرفیت صندوق استفاده کرد.

نکته بعدی ظرفیت خود دستگاه‌های قرآنی مانند معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد است که می‌توانیم از این ظرفیت و اعتبارات نهادهای دولتی نیز بهره ببریم. برای استفاده از این ظرفیت باید از هم‌اکنون پیش‌بینی مورد نیاز را تعریف کنیم تا سهم معاونت قرآن و عترت مشخص شود و اعتبارات مد نظر قرار گیرد. پیش‌بینی جامعیت برای جامعه هدف نیز موضوع بسیار مهمی است که می‌تواند موجب همراهی همه گروه‌های قرآنی برای این کار ارزشمند شود. می‌طلبد که این کار تشکیلات و مؤسسه‌ای ویژه داشته باشد تا بتواند فعالیت‌ها را نظام‌مند پیگیری کنیم و دستخوش تغییرات افراد، جابه‌جایی و اعمال سلایق و ... نشود.

در پایان این نشست مقرر شد که هرچه زودتر نظام‌نامه و برنامه جامعی تهیه و در اولین فرصت دیدارها آغاز شود. همچنین برای اجرای دیدارها سال 99 از هم‌اکنون برنامه‌ریزی‌ شود.