ادعای پاسخگویی حوزه به همه نیازهای روز نادرست است

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ آیت‌الله علیرضا اعرافی امروز، 12 دی ماه، در همایش نکوداشت آیت‌الله العظمی محقق داماد با عنوان آموزگار فقاهت، که در سالن همایش پژوهشگاه علامه طباطبایی در قم برگزار شد، با اشاره به صد سالگی حوزه علمیه قم، گفت: اگر بخواهیم قم را در صد سال اخیر مورد ارزیابی قرار دهیم، در چند عرصه از جمله فقاهت قابل مطالعه است.

وی با بیان اینکه تاکنون پنج نسل از مراجع را در قم مشاهده کرده‌ایم، افزود: نسل اول نسل مرحوم مؤسس، نسل دوم آیات ثلاث، نسل سوم آیت‌الله بروجردی و نسل چهارم امام خمینی(ره) و آیات عظام مانند گلپایگانی، اراکی، فاضل لنکرانی و داماد و نسل حاضر هم مراجع فعلی هستند.

اعرافی با ذکر اینکه داد و ستد فعال علمی میان ایران و عراق از جمله ویژگی‌های صد سال اخیر حوزه است، اظهار کرد: در این دوره برخی از علمای قم به نجف رفت و آمد داشتند و سرمایه‌های علمی را به قم آوردند که آیت‌الله حائری، بروجردی و صدر از جمله آن‌ها هستند. بعد از آیت‌الله بروجردی، چند نسل از بزرگان برخاسته از حوزه قم بودند و در این طبقه جایگاه مرحوم محقق داماد خیلی رفیع و بزرگ بود؛ ایشان سلسله‌جنبان پیشرفت فقاهت به شمار می‌آمد و در طبقات بعد هم حضرت آیات عظام مکارم، سبحانی، فاضل و ... وجود داشتند.

مدیر حوزه‌های علمیه با پرداختن به اینکه قم پذیرای بزرگان علمی نجف بود و طبقاتی از مراجع بزرگ در این شهر تشکیل شد، ابراز کرد: در قم جریانات و مشرب‌های مختلف فقهی و گنجینه فاخری از آثار علمی و اصولی را شاهدیم. همچنین، از دستاوردهای حوزه این است که بین 30 تا 40 شخصیت نزدیک به 300 اثر فقهی و اصولی را تألیف کرده‌اند و محقق داماد هم در این عرصه در تدریس فقه و اصول برجسته است.

اعرافی با اشاره به انتشار موسوعه‌ها در دوره متأخر در حوزه قم اضافه کرد: از جمله آنها انتشار موسوعه فقهی آیت‌الله شاهرودی با دستور رهبر معظم انقلاب بود؛ همچنین، در این دوره قواعد فقهی نوشته شد و توجه به تمامی ابواب فقه را شاهدیم.

وی با پرداختن به اینکه فقه قم به سمت فقه حکومتی و ناظر به مسائل اجتماعی متمایل شده است، تصریح کرد: ارتباط میان فقه و حقوق از جمله تحولات دیگر در حوزه است. ضمن اینکه فقه مقارن هم مورد توجه قرار گرفت. در دوره‌های متاخر حوزه، احادیث فقهی بازتولید و موضوع‌شناسی بسیار متحول شد و تبیین فقه در قالب رساله‌های تخصصی از دیگر دستاوردهای قم است. ضمن اینکه در این دوره برخی فصول و ابواب نو در فقه مورد توجه قرار گرفت.

اعرافی اظهار کرد: احیای آثار فقهی با منهج متعادل و سنجیده، افزایش دروس فقه و اصول، شروع برخی گرایش‌های تخصصی فقهی و شکل‌گیری مؤسسات، مجلات، مقالات و پایان‌نامه‌ها و تحولات عرصه رجال و توجه به حوزه‌های علوم انسانی و ابداعات مکتب قم از جمله دستاوردهای حوزه در یک قرن اخیر است.

مدیر حوزه‌های علمیه با بیان اینکه حوزه علمیه در یک قرن اخیر ضمن روآوری به آرای نو، به نقادی مکاتب دیگران هم اقدام کرده است گفت: البته این دستاوردهای حوزه بسیار قابل توجه است، ولی این ادعا که ما به همه نیازهای روز می‌توانیم پاسخ دهیم ادعای نادرستی است.

وی با اشاره به ابداع و نوآوری محقق داماد تصریح کرد: تمام  حوزه با درجات مختلف تحت تأثیر آرای بکر و اندیشه‌های ابداعی و تحقیقات گسترده آن فقیه نام‌آور بوده و هست. تمرکز ایشان بر فقاهت ستودنی است. همچنین شاگردپروری و کیفیت و کمیت شاگردان نقطه درخشانی در زندگی اوست؛ ایشان در فقه عبادات دستاوردهای فقهی بزرگی دارند که نمی‌تواند مورد غفلت قرار گیرد.