غلامعلی افروز:
مردم ضمن تسلیت، تسلی دهند/ بپذیریم در فضای جنگی بودیم
گروه جامعه ــ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با اشاره به اینکه ناراحتی امروز مردم به دلیل دوگانگی نگرش در احساس، نظر و کتمان است، گفت: مردم باید ضمن تسلیت، یکدیگر را تسلی دهند و به آرامش دعوت کنند، چراکه اگر بیش از این در فشار روانی قرار بگیرند و با تعارضات درونی درگیر شوند سلامت فردی، اجتماعی و خانوادگی خودرا به خطر خواهند انداخت؛ لذا باید از تنازع بپرهیزیم و خویشتن‌داری کنیم.
غلامعلی افروز، روانشناس و استاد ممتاز دانشگاه تهران، در گفتوگو با ایکنا؛ با بیان اینکه سقوط هواپیمای مسافربری اوکراینی و مرگ ۱۷۹ مسافر فضای کشور را متأثر کرد؛ آن هم پس از شهادت سپهبد حاج قاسم سلیمانی و جان باختن تعدادی از هم‌وطنان کرمانی، گفت: دستورالعمل و راهبرد دادن روحی و روانی مناسب در چنین مواقع بحرانی بسیار سخت و شاید ممتنع است؛ چراکه این موارد به نظام باور‌ها و ارزش‌های شخصی، خانوادگی و اجتماعی افراد بر می‌گردد.
وی افزود: جمهوری اسلامی پیش از این حادثه ناگوار، یک کار عظیم و بزرگ را انجام داد. به همین جهت متأسفم که با این وقایع کام بسیاری از ما تلخ شد. واقعه اخیر سقوط هواپیما، آن هم با ضربه موشکی سهوی، همه را ناراحت کرد و در یک شوک بزرگ قرار داد؛ چراکه برخی از جوانان متفکر و هوشمند کشور را از ما گرفت.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با ذکر اینکه قبل از این واقعه دردناک شاهد مراسم حماسی تشییع پیکر شهید سپهبد قاسم سلیمانی بودیم که برای همه یک ارزش و دستاورد حماسی بزرگ و انقلابی بود و ماندگار و جاودانه است، گفت: متأسفانه برخی از اتفاقات تلخ مردم را عصبی می‌کند، به گونه‌ای که کسی راهکار یا برنامه‌ای را برای رفع این بحران نمی‌تواند ارائه دهد. لذا همه ما از جمله دولت و حاکمیت باید از چنین وقایعی درس بیاموزیم.
افروز با اظهار تأسف از اینکه اطلاع‌رسانی این موضوع که واقعه سهواً اتفاق افتاده دیرهنگام و تلخ بود، تصریح کرد: همین موضوع بهانه‌های بسیاری را به دست دشمنان انقلاب و مغرضان داد؛ این حادثه یک درس بزرگ و آموزنده برای ما داشت و آن این بود که با وجود تلخی بسیار زیاد واقعه، بازگویی حقیقت را به همراه داشت که دیرهنگام بود و باید زودتر آن را بیان می‌کردند. وقتی که مقام معظم رهبری تأکید کردند که حقیقت را به مردم بگویید، باید همان روز اول آن را مطرح می‌کردند.
این روانشناس مطرح کشور تأکید کرد: باید بپذیریم که در فضای جنگی بودیم و جنگنده‌های بیگانه در مرز‌های کشور ما مستقر شده بودند و هر لحظه ممکن بود ۵۲ نقطه از کشور را مورد حمله قرار دهند؛ ما آماده مقابله بودیم که با اضطراب همراه بود و اضطراب یک نفر هم می‌تواند منجر به خطای بزرگ و نابخشودنی شود. اما بعد از واقعه باید این واقعیت تلخ را برای مردم بیان می‌کردند.
وی با ذکر اینکه ناراحتی امروز مردم به دلیل دوگانگی نگرش در احساس، نظر و کتمان است، گفت: اینکه برخی سهواً یا عمدا اعلام کردند که موتور هواپیما آتش گرفته و بعد معلوم شد چیز دیگری است برای مردم ناراحت‌کننده بود؛ لذا آن‌هایی که می‌دانستند باید زودتر اعلام می‌کردند و این قصور نابخشودنی است. چراکه مردم در این واقعه دچار تعارض بین نگرش و احساس شدند. در کنار این تعارض، شاهدیم که بسیاری از دلبستگان به انقلاب از اینکه مردم تحت فشار روانی‌اند، محزون، متأسف و ناراحت هستند؛ لذا باید کمی صبور باشیم تا این زمان بگذرد و به آرامش برسیم.
استاد ممتاز دانشگاه تهران با بیان اینکه ضرورت دارد که این دوره بحرانی را با آرامش پشت سر بگذاریم، ابراز کرد: مردم خودشان می‌دانند که هیچ فرد عاقلی از سوی نظام و حاکمیت راضی نمیشود که هواپیمای مسافربری را به عمد مورد حمله موشکی قرار دهند، اما این کار سهوی خطایی نابخشودنی است، با وجود اینکه عمدی هم در کار نبود؛ لذا مردم بدانند که در شرایط اضطرار، اضطراب خطای ادراک میآورد و خصیصه‌های زیستی و روانی انسان را به هم میزند.
وی با ذکر اینکه باید تمام مسافران این هواپیما را شهید دانست، بیان کرد: به خانواده‌های بازماندگان تسلیت می‌گویم چرا که این واقعه غم بزرگی است که در آن جمعی از فرهیختگان و نخبگان برتر کشورمان در این پرواز بودند.
افروز با تأکید بر اینکه آنچه باید انجام می‌شد بیان این حقیقت در ابتدای ماجرا بود، تصریح کرد: بیان حقیقت با وجود اینکه تلخ است، اما به دلیل واقعیت داشتن تحمل را آسان‌تر می‌کند. مردم شاهد دوگانگی شدند، وقتی که مردم دچار تعارض و دوگانگی میشوند کار سخت‌تر می‌شود. در عین حال این اتفاقات تماماً برای ما تجربه است و جز صبوری و توکل به خدا کار دیگری نمی‌توان کرد. باید قبول کنیم که این حقیقت تلخ است. حقیقتی که سهواً رخ داد و عمدی در کار نبود. اشتباهی که در شرایط اضطرار اتفاق افتاد و باعث خطای ادراک شد؛ لذا باید تلاش کنیم که خطای ادراک نداشته باشیم. قطعاً تصمیم‌گیری در آن زمان کار سخت و دشواری بود و به همین جهت همه محزون و ناراحتیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با اشاره به اینکه مردم باید ضمن تسلیت، همدیگر را تسلی دهند و به آرامش دعوت کنند، گفت: اگر بیش از این مردم در فشار روانی قرار بگیرند و با این فشار روانی و تعارضات درونی درگیر شوند قطعا سلامتی، فردی، اجتماعی و خانوادگی خود را به خطر خواهند انداخت؛ لذا باید از تنازع، بگو و مگو‌ها و درگیری‌های لفظی در درون خانواده، سازمان‌ها، نهاد‌ها و محیط‌های اجتماعی بپرهیزیم و خویشتن‌داری و صبوری پیشه کنیم. همچنین، باید وحدتمان را در برابر خصومت دشمن بیشتر کنیم.
وی در خصوص این اشتباه سهوی و تغییر نگاه مردم به نیرو‌های مسلح گفت: این اتفاق در همه جای دنیا رخ میدهد و ممکن است در هنگام درگیری و جنگ خطایی رخ دهد. البته خطای سهوی در بسیاری از جنگ‌های بومی، محلی و جهانی رخ داده است. گاهی تشخیص بمب‌افکن‌ها از هواپیما‌های مسافربری و باری برای بسیاری از رادار‌ها دشوار است و این خطا‌ها وجود دارد، اما کم کردن این خطا‌ها اهمیت دارد. ما که ادعا می‌کنیم در این حوزه پیشرفت داشته‌ایم و قدرتمندیم باید خطاهایمان را هم به حداقل برسانیم. مردم به نیرو‌های مسلح اعتماد دارند و سپاه را یک نهاد مقدس و مدافع حریم ارزش‌ها می‌دانند و از سپاه انتظار داشتند که خطایش به صفر برسد. به همین سبب باید با شجاعت و صداقت در ابتدای واقعه اعلام می‌کردند که این خطا و اشتباه رخ داده است. قداست و صداقت سپاه و نیرو‌های مسلح که از سالم‌ترین نهاد‌های کشورند یکی از مواردی است که مردم به آن‌ها افتخار و با آن‌ها احساس امنیت و آرامش می‌کنند.
مطالب مرتبط
