بررسی الگوهای تحلیل کنش‌های کلامی امیرمؤمنان(ع) در دوفصلنامه «دانش سیاسی»

به گزارش ایکنا؛ سی‌امین شماره دوفصلنامه علمی پژوهشی «دانش سیاسی» به صاحب‌امتیازی دانشگاه امام صادق(ع) برگزار شد.

عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «تحلیل مبانی فکری رفتار حزب حرکت ملی ترکیه در قبال جمهوری اسلامی ایران»، «کالبدشکافی ابعاد امنیت از منظرآیت‌الله مهدوی کنی(ره)»، «جایگاه تربیت شهروندی در گفتمان‌های سیاسی بعداز انقلاب اسلامی ایران مطالعه موردی گفتمان‌های عدالت محوری و اعتدال»، «کاربست الگوهای تحلیل کنش‌های کلامی امام علی(ع) در نهج البلاغه»، «محاسبه شاخص‌های اصلی و فرعی قدرت اجتماعی تاثیرگذار بر قدرت ملی کشورها و مقایسه وضعیت ایران با سایر کشورها»، «طراحی مدل بازاریابی سیاسی شناختی(عصب پایه)»، «تأثیر تبلیغات سیاسی منفی بر رفتار رأی‌دهی و مشارکت انتخاباتی (مطالعه موردی: دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در تهران)»، «ولایت فقیه در اندیشه آیت الله مهدوی کنی‌(ره)»، «ژئوپلیتیک انرژی و سیاست خارجی ایران (1396-1357)»، «تجزیه و تحلیل تاثیر هویت ملی و قومی بر نگرش سیاسی (مطالعه موردی شهروندان شهرستان خوی)»، «تبیین مدل مفهومی مقاومت در اندیشه آیت‌الله العظمی خامنه‌ای»، «نسبت سیاست و فهم در منظومه فکری هانا آرنت».

الگوهای تحلیل کنش‌های کلامی امام علی(ع)

در چکیده مقاله «کاربست الگوهای تحلیل کنش‌های کلامی امام علی(ع) در نهج‌البلاغه» می‌خوانیم: «نظریة کنش کلامی یکی از نظریات مطرح در زمینة تحلیل گفتمان و متن‌شناسی است. این نظریه که شاخه‌ای از فلسفة زبان است به بررسی افعال و جملات در موقعیّت‌های مختلف می‌پردازد. نظریة کنش کلامی برای اولین بار توسط آستین مطرح شد و پس از او، سرل کار ناتمام او را در پنج الگو به صورت ترغیبی، اظهاری، عاطفی، تعهّدی و اعلامی به پایان رساند. در الگوی که سرل ارائه کرد اطلاعاتی که توسط افعال و جمله‌های معادل آن‌ها تبادل می‌شود مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. این نظریه با بررسی و واکاوی افعال و جملات در متون دینی اعم از قرآن و نهج‌البلاغه و کشف لایه‌های زیرین و عمیق کلام به تولید شاکلة نو می‌پردازد. هم‌چنین نهج‌البلاغه به عنوان یکی از شاهکارترین متون ادب دینی دارای فصیح‌ترین و بلیغ‌ترین جملات و کلمات است. این کتاب ارزنده شامل خطبه‌ها و نامه‌ها و کلمات قصار امام علی (ع) در همه زمینه‌ها اعم از سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دایرة‌ المعارفی کامل و راهبردی در همة ادوار بوده است. بُعد سیاسی نهج‌البلاغه یکی از ابعاد مهم آن است زیرا عدالت اجتماعی، مساوات و برابری و مدیریت صحیح نظام اداری از دغدغه‌های اصلی حضرت علی (ع) بوده است.»

ولایت فقیه در اندیشه آیت الله مهدوی کنی‌

در طلیعه مقاله «ولایت فقیه در اندیشه آیت الله مهدوی کنی‌(ره)» آمده است: «مسأله ولایت فقیه و فروع آن از دیر باز محل بحث فقها و اندیشمندان شیعی بوده است. امام خمینی‌(ره) نیز با طرح مجدد این مسأله و تکمیل آن توانستند در عمل نیز به تشکیل حکومت اسلامی نائل شوند. در طریق مبارزات انقلاب اسلامی و پس از آن، شاگردان ایشان از جمله آیت‌الله مهدوی کنی نیز به بسط، تبیین و ترویج این نظریه پرداختند. هدف از این پژوهش، تبیین نظریه ولایت فقیه از منظر آیت‌الله مهدوی کنی به روش تحلیل محتوا است. برای این منظور ابعاد مهمی از این نظریه از قبیل مشروعیت حکومت اسلامی، حدود اختیارات ولی فقیه، صفات ولی فقیه و نظارت بر رهبری مورد تحلیل قرار گرفته است. آیت‌الله مهدوی کنی ضرورت تشکیل حکومت اسلامی را امری برخاسته از شرع و مبنای مشروعیت حاکم اسلامی را انتصاب الهی (نظریه انتصاب) می‌دانند و جایگاه مردم در حکومت اسلامی را صرفاً در مرحله فعلیت و تحقق حکومت اسلامی به رسمیت می‌شناسند. ایشان در خصوص اختیارات فقیه، قائل به ولایت مطلقه فقیه بوده و بر همین اساس رابطه ولی فقیه و قانون اساسی را تبیین می‌کنند و در خصوص نحوه نظارت بر رهبری نیز قائل به «نظارت حراستی» هستند.»

مدل مفهومی مقاومت در اندیشه آیت‌الله العظمی خامنه‌ای

در طلیعه مقاله «تبیین مدل مفهومی مقاومت در اندیشه آیت‌الله العظمی خامنه‌ای» آمده است: «پیروزی انقلاب اسلامی مرهون به‌کارگیری استعداد رهایی‌بخش روایت شیعی از اسلام سیاسی در ارائه الگوی مقاومت در برابر سلطه استکباری غرب و ارزش‌های استعلایی مدرنیته غربی در برابر ارزش‌های دینی در قرن جدید محسوب می‌شود. ظرفیتی که به‌تدریج به الگوی تأثیرگذار و ساختارشکن در معادلات نظام قدرت جهانی تبدیل شد.بررسی چیستی مفهوم مقاومت، ابعاد، زمینه‌ها، پیامد و چشم‌انداز مقاومت و ارائه مدل مفهومی آن در اندیشه مقام معظم رهبری به‌عنوان مؤلفه‌ای تعیین‌کننده در پیشرفت جامعه اسلامی و غلبه بر چالش‌های ناشی از قدرت‌طلبی نظام سلطه موضوع این مقاله است. در این میان بررسی بیانات مقام معظم رهبری از سال 1368 تاکنون نشان می‌دهد که این مفهوم در اندیشه ایشان از اهمیت حیاتی در تداوم انقلاب اسلامی و رسیدن به افق تمدن اسلامی و الگوی پیشرفت ایرانی اسلامی دارد. روش مورداستفاده در این پژوهش استراتژی پژوهشی داده بنیاد و تجزیه‌وتحلیل داده‌های گردآوری‌شده بیانات مقام معظم رهبری درباره مقاومت است که یک مدل مفهومی و یک نقشه راه برای الگوی مقاومت در اندیشه رهبری ارائه می‌دهد. بر مبنای این روش از میان 93 سخنرانی، طی سال‌های 1368 تا بهار 1398، در دو گام اول کدگذاری باز و محوری 146 کد و 11 مقوله مشخص شد و در گام بعدی با تجزیه‌وتحلیل داده‌های گردآوری‌شده و ارتباط میان نکات، مفاهیم و مقوله‌ها؛ زمینه مقاومت، ابعاد، موانع، راهکارها، پیامدها و چشم‌انداز آن در مدل مفهومی با استفاده از شیوه پارادایمی طراحی‌شده است. نفی سلطه، استقلال، بازدارندگی چندبعدی و دست‌یابی به تمدن نوین اسلامی طرح کلی مفهوم مقاومت در این بررسی است.»