سایه وحشت در هشتمین روز جشنواره فیلم فجر

به گزارش ایکنا؛ در هشتمین روز سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر، نشست‌های رسانه‌ای فیلم‌های سینمایی «تعارض» به کارگردانی محمدرضا لطفی، «من می‌ترسم» به کارگردانی بهنام بهزادی و «پدران» به کارگردانی سالم صلواتی در پردیس سینمایی ملت برگزار شد.

تعارض؛ فیلمی سخت، پیچیده و سیاسی

«تعارض» که نام قبلی آن «ریست» بود، یکی از فیلم‌های غیرمتعارف این دوره از جشنواره است. فیلمی که محمدرضا لطفی ۶ سال پس از اولین تجربه کارگردانی‌اش یعنی «روایت ناپدید شدن مریم» آن را کارگردانی و برای رقابت در بخش «نگاه نو» به جشنواره فجر رسانده است. این کارگردان نیز به دلیل ویدئویی بودن پروانه ساخت فیلم قبلی‌اش، در این دوره از جشنواره به‌عنوان فیلم‌اولی حضور دارد. «تعارض» هم در ساختار و هم در ایده یک فیلم کاملاً تجربی است.

محمدرضا لطفی، نویسنده و کارگردان، امیر سیدزاده، تهیه‌کننده، بابک قائم، تدوین، حمید یراقچیان، موسیقی، حسین قورچیان، صداگذار، رضا بهبودی و سودابه بیضایی بازیگران، پدرام زرگر طراح گریم، افسانه صرفه‌جو، طراح صحنه و لباس و علی‌اکبر گراگویی، صدابردار در نشست نقد و بررسی فیلم حضور داشتند.

در ادامه سیدزاده درباره کار کردن با فیلم اولی‌ها گفت:، چون این نوع فیلم‌ها خیلی سخت و پیچیده هستند و کسی حاضر نمی‌شود این فیلم‌ها را بسازد من تهیه‌کنندگی آن‌ها را قبول می‌کنم.

سیاست از همه‌چیز به ما نزدیکتر است

لطفی درباره سیاسی بودن فیلم توضیح داد: من درباره جهان امروز فیلم می‌سازم. این فیلم، فیلم قطعیت نیست و بین واقعیت و رؤیا اتفاق می‌افتد. ما در جهانی زندگی می‌کنیم که سیاست از همه‌چیز به ما نزدیکتر است. من منتقدم و کارم نقد کردن است و در این فیلم هم همین کار را می‌کنم. من از سال ۸۲ در سالن رسانه فیلم دیدم و همه آثار را رصد کردم پس اگر می‌خواستم فیلم سیاسی بسازم بلد بودم، اما درباره انسان فیلم ساخته‌ام.

بهبودی درباره همکاری در ۲ فیلم لطفی و اینکه ترجیح می‌دهد در فیلم‌هایی که در گروه «هنر و تجربه» اکران می‌شوند، بازی کند، گفت: باعث افتخارم است که در آثار لطفی بازی کردم. مسئله دیگر در انتخاب‌هایی که دارم به کار گرفتن درست مضمون و ساختار سینما و دیگر اندیشه حاکم درون فیلمنامه است که برایم بسیار مهم است پس صرف حضور در نقش اول یک فیلم و دستمزد کلان گرفتن که البته نگرفتم، ساختار، ایده و اندیشه فیلم نیز برایم بسیار مهم است.

وی یادآور شد: این فیلم حداقل ۲ سال و نیم پیشینه دارد و امثال وی که سعی در نوآوری و اندیشیدن دارند برای من اولویت دارند به نسبت کسانی که خودشان را موظف می‌دانند که سالی یک فیلم بسازند؛ بنابراین من همچنان مشتاق و آماده‌ام که کار درست ارائه دهم.

بیضایی نیز درباره حضور در آثار مستقل توضیح داد: متأسفانه این روز‌ها سینمایمان فقیر شده است. سینما از دیدگاه من راهی است که یک جهان بینی و نگاهی به مخاطب اضافه شود و فکر می‌کنم فیلم آقای لطفی این نکته را دارد.

لطفی درباره کند بودن ریتم فیلم گفت: این روز‌ها ریتم کند تبدیل به فحش شده است. مثلاً چرا باید از فیلم مجید برزگر بیرون بیاییم در حالی که این نوع ریتم لازمه این سینماست. در این فیلم نیز این ریتم در راستای فیلم و خاصیت و جهان‌بینی آن است. امسال یکی از درخشان‌ترین فیلم‌هایی که دیدم فیلم «ابر باران می‌گیرد» مجید برزگر بود، اما متأسفانه دیدم عده‌ای سالن را ترک کردند. خواهش می‌کنم کمی بیشتر حوصله داشته باشیم و حواسمان باشد که اینستاگرام دارد چه بلایی سرمان می‌آورد.

این کارگردان ادامه داد: سیاه و سفید بودن بخشی از فرم فیلم است. یکی از عناصری که می‌تواند مخاطب را درگیر کند رنگ است و شخصیت اصلی فیلم من مشکلش این است که می‌گوید من را نمی‌بینند، پس سیاه و سفید بودن فیلم در راستای وضعیت شخصیت فیلم بود.

پدران؛ جدال دو نسل

«پدران» فیلم درام اجتماعی است که به جای نمایش یک التهاب اجتماعی بدون راهکار، از زیرساختی انسانی برخوردار است که منجر به راه‌حل می‌شود و با این تفاسیر به یک تعریف دقیقی از سینمای اجتماعی خواهیم رسید که بنایش بی‌پروایی، نمایش بحران و اغراق آمیز نشان دادن موقعیت‌های اجتماعی نیست، بلکه با فیلمی مواجهیم که شخصیت‌هایش را به یک ایثار اجتماعی پرمعنا و سنت‌گرا هدایت می‌کند.

نشست خبری فیلم سینمایی «پدران» به کارگردانی سالم صلواتی در پردیس رسانه برگزار شد. شهرام مسلخی، تهیه‌کننده این اثر درباره راه یافتن «پدران» به جشنواره گفت: شخصاً مطمئن بودم فیلم وارد جشنواره می‌شود. «پدران» فیلمی نیست که کارگردان کار اولی به آن ورود پیدا کند، چون یک اثر پرلوکیشن و پر بازیگر بود. این در حالی است که ترجیحاً کارگردان‌های فیلم اولی به سمت فیلم‌های آپارتمانی می‌روند.

وی با اشاره به اینکه فیلم محتوا دارد، مطرح کرد: ما سعی کردیم طرح مسئله کنیم و فیلم را در سطح باقی نگذاریم و مسایل روز جامعه را مطرح کنیم. ما آدم‌های بدی نیستیم ما را دور نیندازید.

در ادامه سالم صلواتی بیان کرد: من خودم یک پدر هستم و یک پسر نه ساله دارم و به مسایل این فیلم آشنایی دارم. این را هم باید بگویم که قرار بود فیلم ۹ سال پیش ساخته شود کاش همان موقع ساخته می‌شد تا بهتر دیده می‌شد ما در این فیلم پدر‌ها را به تصویر می‌کشیم و به واسطه آن‌ها پسران را می‌بینیم. ما سعی کردیم قصه سرراستی داشته باشیم که در عین سادگی فیلم خوبی باشد به همین منظور فکر کردیم حتی اگر نگاه تلویزیونی داشته باشیم خوب است.

وی ادامه داد: تمام فیلم‌های قبلی من کردی بود و فیلم‌های بعدی من هم کردی خواهد بود.‌ای کاش لوکیشن این فیلم در کردستان بود تا با اشرافی که بر آنجا دارم فیلم را به خوبی روایت کنم یکی از مسائلی که باعث شد در کردستان نسازم همین مسئله اکران بود، برای مثال «زمستان آخر» به همین دلیل اکران نشد، زیرا بازگشت سرمایه باعث می‌شود به سراغ فیلم‌هایی برویم که مخاطب عام‌تری داشته باشد.

صلواتی توضیح داد: من نخواستم به هیچ عنوان در هیچ کجای فیلم کاری کنم که کارگردانی من دیده شود. این فیلم آخرین نسخه‌ای بود که به جشنواره رساندیم، اما بعد از جشنواره مجدد تدوین می‌کنیم.

وی اظهار کرد: من در سنندج زندگی می‌کنم و با هیچ منتقدی ارتباط ندارم امروز متوجه شدم صاحبان فیلم‌ها خودشان منتقد جلسه را انتخاب می‌کنند. من خودم به منتقد این جلسه گفتم اصلاً ملاحظه نکنید. نقد‌ها برای من کارساز است. شاید تعریف و تمجید به درد من شهرستانی نخورد. هیچکس نمی‌تواند به من انگ بزند، چرا فیلم کردی می‌سازم. ضمن اینکه منتقدان نقد‌های خوبی درباره ما نوشتند.

مهتاب متعصب طراح لباس عنوان کرد: حداقل فیلم «قصیده گاو سفید» بعد از ما ساخته شده و شباهت لباس‌ها می‌شود اتفاقی باشد وقتی قصه به روز داریم نمی‌شود در بخش لباس‌ها کار عجیب و غریب کرد، در غیر این صورت غیرواقعی می‌شود، من تمام تلاشم را کردم که فضای لباس‌ها به گونه‌ای باشد که با خود قصه هماهنگ باشد.

صلواتی مطرح کرد: من معمولاً در آثارم اصراری ندارم برای اینکه بخواهم هیجان بیشتری بدهم. فیلم‌های من قصه‌های مردم سرزمین من است. به فکر نامزد شدن و ... نیستم البته هیچ فیلمی ندارم که در جشنواره‌های مختلف دیده نشود، ولی برای این قصه می‌خواستم یک فیلم ساده و سرراست بسازم همه فیلم‌های من روابط انسانی را بدون اغراق به تصویر می‌کشند.

من می‌ترسم گیشه‌پسند نیست

بیش از یک دهه از زمان ساخت نخستین فیلم بهنام بهزادی می‌گذرد. «من می‌ترسم» عنوان تازه‌ترین فیلم وی است که پس از ۴ سال دوری از سینما آن را ساخته است. نشست رسانه‌ای این فیلم با حضور بهنام بهزادی کارگردان، مجید جعفری، یگانه رفتاری، پوریا رحیمی سام، ستاره پسیانی بازیگران، آیدین ظریف طراح صحنه، امین جعفری مدیرفیلمبرداری برگزار شد.

ایلیا محمدی‌نیا به عنوان منتقد درباره فیلم گفت: سینمای اجتماعی در سال‌های اخیر با تنوع موضوعی مواجه شده که در بطن مسائل اقتصادی شکل گرفته و مهم این است که فیلمسازان این مسائل را شناسایی کنند. در این فیلم بهزادی بدون اینکه به ورطه شعارزدگی بیفتد، توانسته مسائل مورد نظرش را بیان کند. جان کلام فیلم نشان می‌دهد که قدرت داشتن می‌تواند باعث سوء استفاده شود و در این فیلم نیز کاراکتر اصلی با وجود اهل اندیشه بودن از قدرتی که فضای مجازی به او می‌دهد، سوء استفاده می‌کند.

بهزادی در ادامه گفت: شاید بعد از این فیلم اگر شرایط سینمای هنری به این شکل باشد، به دنبال سینمای گیشه‌پسند بروم. البته این فیلم هیچ جهت‌گیری به سینمای گیشه ندارد. در واقع این فیلم از ترکیب ۲ داستان واقعی ساخته شده و قطعاً کاراکتر‌ها ما‌به‌ازاء داشته‌اند. من از اول که فیلمنامه را می‌نوشتم برخی بازیگران مثل خانم پسیانی را در نظر داشتم، اما مهمترین عنصر برای انتخاب بازیگر این است که بدانم از عهده نقش برمی‌آید.

پوریا رحیمی سام هم با اشاره به تجربه اولین نقش اصلی‌اش در سینما با این فیلم گفت: کار کردن با بهنام بهزادی برای من بسیار جذاب بود و پروسه همکاری‌ام با وی پروسه آموختن بود که بسیار از آن خرسندم. من دوست داشتم زودتر از این اتفاق بهتری برایم بیفتد که البته در مواقعی هم انتخاب خودم بوده است، اما این شانس را داشتم که در کارنامه لاغرم، فیلم‌هایی باشد که به آن‌ها افتخار می‌کنم.

وی افزود: حتماً مردم برایم در اولویت هستند و دوست دارم فیلم‌هایی بازی کنم که طیف‌های زیادی من را ببینند، اما تلاش می‌کنم در دوره‌ای که همه در اینستاگرام مانیفست می‌دهند من با فیلم‌هایم حرفم را بزنم.

ستاره پسیانی با اشاره به دومین تجربه‌ای که با بهزادی داشته است، بیان کرد: برای من کار کردن با بهنام بهزادی مثل ورک‌شاپ است و از او یاد می‌گیرم حرفه بازیگری را کنار بگذارم و زندگی در لحظه را بیاموزم.

وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر پرکار بودن و حساسیت نداشتن برای انتخاب نقش‌ها گفت: من همچنان تئاتر را ترجیح می‌دهم، اما مدتی است تصمیم گرفتم همان ریسک و تجربه تئاتر را در سینما هم داشته باشم و ترجیح می‌دهم همه نوع تجربه‌ای در ژانر‌های مختلف مثل سینمای مستقل و حتی تجاری داشته باشم.

شین؛ درام در بستر ترس

نشست رسانه‌ای فیلم سینمایی «شین» به کارگردانی میثم کزازی و تهیه‌کنندگی شهاب حسینی، دقایقی پس از نیمه شب آغاز شد تا یک روز داغ و پرحاشیه را پس از اظهارات حاتمی‌کیا و خداحافظی بازیگر قدیمی رقم بزند. شهاب حسینی که حضورش در پروژه «مست عشق» حسن فتحی در ترکیه در حال فیلمبرداری است، سبب شده بود در ماه‌های اخیر در ایران حضور نداشته باشد و بیشتر از طریق صفحه رسمی‌اش در اینستاگرام نسبت به اتفاقات داخل کشور واکنش نشان دهد، دیشب برای نخستین بار مقابل رسانه‌ها قرار گرفت تا اظهارات صریح خود را بیان کند.

در این نشست بازیگران پیشکسوتی همچون آتش تقی‌پور، هوشنگ توکلی و سیامک اطلسی به‌عنوان بازیگران فیلم «شین» حضور داشتند.

میثم کزازی کارگردان این اثر گفت: من معتقد به ژانر نیستم که متعلق به ژانر وحشت باشد. سعی کردم درام در بستر ترس باشد وگرنه با امکانات امروز، این انتخاب از ابتدا می‌توانست اشتباه باشد. یک زیرمتن کلی داشت که پوسته با مغز کار دو حالت متفاوت داشت در بطن کار می‌گوییم ظلم در جهان است و همیشه فرصت برای جبران مافات نیست. اصلاً در سکانس اول فیلم تمام شده است. تمام هدفمان این بود که بگوییم همیشه فرصت برای جبران نیست، خواستیم فضای فیلم متفاوت از خیانت و مثلث عشقی و… باشد، ای‌کاش ژانر‌های وحشت و ... باشد و تنوع داشته باشیم. سخت است جوانی که فیلم اول را می‌سازد وقتی کمدی خوب می‌فروشد ریسک کنیم و به سمت جا‌هایی برویم که نمونه موفقی نداشته است.

چهار سال است در «فجر» غایبم

در ادامه نوبت به شهاب حسینی رسید که با سکوت دربرابر سوال مرتبط با فیلم «شین» ترجیح داد، اینگونه صحبت‌های خود را آغاز کند: من مطمئنم جلسه‌ای که امشب برگزار شده بخشی از آن مربوط به شین است، نه همه آن. دوست دارم مطالبی را بگویم. بنی‌آدم اعضای پیکرند که در آفرینش ز یک گوهرند. امکان ندارد در هیچ گوشه‌ای از این سرزمین اتفاق تلخی بیفتد و قلب ما به درد نیاید و رنجش را متحمل نشویم می‌خواهم از صمیم قلب با تمام داغداران وقایع اخیر همدردی کنم، تفکیک هم نمی‌کنم.

وی افزود: هر واقعه تلخی که رخ داده مایه تأسف و تأثر است، اما بیش از این چه کاری از آدم بر می‌آید، من خیلی فکر کردم، اما ادامه راه و زنده نگه داشتن آن عزیزان چاره ماست. حضور در فجر برای من در بخش خارج از مسابقه امتیاز ویژه نیست، چهار سال است اصلاً در جشنواره نبوده‌ام. دینی به این جشنواره ندارم که از آن دفاع کنم. من از چیز دیگری دفاع کردم؛ از وحدت بین مردم دفاع می‌کنم از جدا نکردن طیف‌های مختلف. هر چقدر تلاش می‌شود تفرقه بیفتد، سعی می‌کنم در جلوگیری از آن دفاع کنم. جشنواره فجر مثل هر فستیوال دیگری در دنیا یک امتیاز است. من با فیلمسازان جوان کار دارم.

شهاب حسینی ادامه داد: من برنمی‌تابم و نمی‌توانم ساکت بشینم که یک استاد پیشکسوت سینما که هر سال برخورد ناراحت‌کننده با آثارش شده است، امسال فیلمی می‌سازد که می‌داند نسبت به آن هم واکنش منفی نشان خواهند داد و برای همین روغن ریخته را نذر امامزاده می‌کند و سنگ بنایی می‌گذارد که نتیجه آن جز تفرقه‌افکنی نیست و بقیه را در آمپاس اخلاقی می‌گذارد. این عین بی‌انصافی است. چرا یک نفر باید آنقدر آدم خودخواهی باشد که ملاحظه هیچکس را نکند. اینکه به من می‌گویند به خاطر حمایتت از جشنواره فجر به شما امتیاز ویژه داده شده تا فیلمت در خارج از مسابقه اکران شود می‌گویم خیر این‌طور نیست ما آدم‌های مدنی هستیم سعی می‌کنیم از حقوق قانونی خود دفاع کنیم.

وی افزود: ما طبق قانون فیلم را آوردیم فیلم‌های دیگر هم می‌توانستند درخواست حضور کنند این جلسه هم به درخواست من بود، زیرا ظرف چند وقت گذشته یک طرفه حرف خورده‌ام. اگر قرار است یک بار از خودم دفاع کنم بهتر است اینجا باشد. ضرر را با ضرر جبران نمی‌کنم.

حسینی با اشاره به قربانیان سقوط هواپیمای اوکراینی افزود: اگر ۱۷۶ عزیز را در سانحه از دست دادیم و این اتفاق وحشتناک رخ داده است. اینکه این موضوع را سر یک سری نخبه دیگر خالی کنیم، شد راه حل؟! من همیشه به خاطر احترام به مخاطب با همکارانم درگیر شده‌ام که هر مزخرفی را به عنوان فیلم نسازید و تحویل مخاطب ندهید. من حرفم را زده‌ام. از همان موقع که مصاحبه کردم، خط فکری من مشخص بوده است. من سال‌هاست این حرف‌ها را زده‌ام، اما ما که دم از دموکراسی می‌زنیم نمی‌توانیم حرفمان را راحت بزنیم. این دیگر مشکل من نیست مشکل جامعه است.

فجر سقف آرزو‌های من نیست

حسینی با اشاره به بازتاب‌های مجازی نامه‌نگاری‌های اخیرش گفت: چیزی که من را ناراحت و نگران کرد، کامنت‌هایی بود که قابل بازپخش و خواندن نیست! و این غم‌انگیزترین قسمت ماجراست که مردمی نتوانند حرف دیگران را تحمل کنند. دو نامه نوشتم که تمام تلاشم را کردم با ادب باشد، جواب آن فحش و فضیحت نبود. یکی من را به باد انتقاد بگیرد اشکالی ندارد. به خاطر خودم ناراحت نیستم خدا را شکر که تکلیفم روشن شد، فکر نمی‌کنم ورای توانایی خودم دیگر نیاز باشد که احترام بگذارم، تعارف‌ها دیگر برداشته شد. «شین» یکی از فیلم‌هایی است که در کارنامه خودم به‌عنوان تهیه‌کننده ثبت کردم. من با فیلمسازان جوان کار می‌کنم.

وی تأکید کرد: فجر سقف آرزو‌های من نیست، کار‌هایی که در آن سو انجام می‌دهم خدمتی به فرهنگ کشورمان است. اگر با دنیرو حرف می‌زنم فقط به خاطر فرهنگ ایران است. کارم همین است، اعتراض من نوع خودش را دارد.

این بازیگر در ادامه افزود: مشکلات ما با هیچ دستی از خارج از کشور حل نمی‌شود، مشکل را در درون خودمان باید حل کنیم. هیچ‌کس خارج از کشور نمی‌آید مشکلات ما را حل کند.

یادآور می‌شود؛ اکران فیلم سینمایی «شین» تعداد فیلم‌های اکران‌شده در ژانر وحشت این دوره از جشنواره را به عدد سه رساند. «پوست» به کارگردانی برادران ارک و «آن شب» به کارگردانی کوروش آهاری دو فیلم دیگر در این ژانر هستند که هر سه حاصل کار فیلم‌اولی‌هاست.