یادداشت/
معیارها و مصداق‌های انتخاب اصلح/ نمایندگانی که امانت‌داری کردند
پذیرش امانت سنگین نمایندگی مردمی که با امید اصلاح امور و گشایش گره‌های به هم تنیده به او رأی می‌دهند تا زبان گویای آنان در تصمیمات کلان اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و رفاهی باشد، امانت گران‌بها و سترگی است که به سرانجام رساندن آن بدون توکل، اخلاص و چشم نداشتن به مادیات محقق نخواهد شد.
براساس آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت(ع)، امانت‌داری اثرات بسیار مثبتی بر زندگی مادی و معنوی افراد دارد، اعتماد جامعه، ثبات ایمان، تقویت شهامت و شجاعت و تأثیر بر زندگی اجتماعی از ره‌آوردهای امانت‌داری در ابعاد گوناگون است و خداوند در قرآن کریم امر کرده است امانت را به اهلش بسپاریم «إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَمَانَاتِ إِلَىٰ أَهْلِهَا».(آیه 58/ نساء)
آنچه از آیه فوق و دیگر آیات قرآن می‌توان در خصوص امانت‌داری برداشت کرد این است که انسان، بزرگ‌ترين امانت‌دار خداوند منان در ميان همه موجودات است. او امانتى را به دوش مى‌كشد كه آسمان‌ها، زمين و كوه‌ها از حمل آن ناتوان هستند و خداوند به صراحت این مهم را در آیه 72 سوره احزاب بیان فرموده است «إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَةَ عَلَى السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالْجِبَالِ فَأَبَيْنَ أَنْ يَحْمِلْنَهَا وَأَشْفَقْنَ مِنْهَا وَحَمَلَهَا الْإِنْسَانُ إِنَّهُ كَانَ ظَلُومًا جَهُولًا؛ ما امانت الهى و بار تكليف را بر آسمان‌ها و زمين و كوه‌ها عرضه كرديم پس از برداشتن آن سر باز زدند و از آن هراسناک شدند ولى انسان آن را برداشت راستى او ستمگرى نادان بود».
شاید راز استعداد تكامل اختيارى و رسيدن به مقام خليفة‌اللهى که برای انسان لحاظ شده است به خاطر رسالت سنگین تحمل بار امانت‌داری است كه انسان تاب و تحمل آن را دارد اما موجودات ديگر ندارند.
آنچه از ابزار و امكانات مادى و معنوى به انسان داده شده است، همه و همه، اجزاى همان مقامى است كه بار اين امانت را بر دوش وى مى‌گذارد و اگر انسانى شكوفا شد و بار امانت را به مقصد رساند، براساس روایات خود نيز تبديل به امانت ارزشمند ديگرى براى جامعه بشرى می‌شود كه به‌وسيله او انواع بلاها از مردم، دفع می‌شود.(ميزان‌الحكمه/ ج ۷/ ص ۴۵۱)
سياست‌مداران، امانت‌داران خداوند منان و مردم در اداره صحيح امور سياسى جامعه هستند و یکی از مصداق‌های امانت مردم بر مردم، انتخابات به‌عنوان تبلور اراده مردم بر سرنوشت خویش است و کسی که خود را در معرض انتخاب قرار می‌دهد، علاوه بر دارا بودن شرایط مُصَرَّح در قانون، نیازمند ویژگی‌هایی چون عزت نفس، توانایی فکری و علمی و مهم‌تر از همه امانت‌داری و خودشناسی است.
پذیرش امانت سنگین نمایندگی مردمی که با امید اصلاح امور و گشایش گره‌های به هم تنیده به او رأی می‌دهند تا زبان گویای آنان در تصمیمات کلان اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و رفاهی باشد، امانت گران‌بها و سترگی است که به سرانجام رساندن آن بدون توکل، اخلاص و چشم نداشتن به مادیات محقق نخواهد شد.
با تأملی در آیات قرآن و روایات حضرات معصومین(ع) در می‌یابیم، تشخیص اعلام آمادگی برای حضور در این عرصه پرفراز و نشیب ابتدا مستلزم شناخت کاندیداهای محترم از خود است به عبارتی خودشناسی مهم‌ترین شرط برای حضور در این عرصه پر خطر است، همان‌گونه که مولای متقیان حضرت علی(ع) فرموده‌اند «أَفَضَلُ الْمَعْرِفَة، مَعْرِفَةُ الأَنسَانِ نَفْسُه؛ برترین آگاهی و معرفت آن است که انسان نفس خود را بشناسد».(غرر‌الحکم/ ج1/ ص179)
نمی‌خواهم خدای نکرده در این نوشتار به ساحت هیچ یک از کاندیداهای محترم اهانت یا تعرضی داشته باشم، اما جهت اطلاع مخاطبان و احیانا نامزدهای محترم، چند نمونه از کسانی که در کسوت نمایندگی، خود را شناختند، امانت را به دوش کشیدند و با عاقبت بخیری آن را به سرانجام رساندند، تقدیم محضرتان می‌کنم، باشد با الگوگیری از این اسوه‌های اخلاص و عمل، انتخاباتی در شأن نظام اسلامی داشته باشیم و از کاندیداهای محترم بخواهیم آیا قول می‌دهید و می‌توانید مانند این نمایندگان ذیل الذکر در مجلس امانت‌داری کنید؟
آنچه از آیه فوق و دیگر آیات قرآن می‌توان در خصوص امانت‌داری برداشت کرد این است که انسان، بزرگ‌ترين امانت‌دار خداوند منان در ميان همه موجودات است. او امانتى را به دوش مى‌كشد كه آسمان‌ها، زمين و كوه‌ها از حمل آن ناتوان هستند و خداوند به صراحت این مهم را در آیه 72 سوره احزاب بیان فرموده است «إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَةَ عَلَى السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالْجِبَالِ فَأَبَيْنَ أَنْ يَحْمِلْنَهَا وَأَشْفَقْنَ مِنْهَا وَحَمَلَهَا الْإِنْسَانُ إِنَّهُ كَانَ ظَلُومًا جَهُولًا؛ ما امانت الهى و بار تكليف را بر آسمان‌ها و زمين و كوه‌ها عرضه كرديم پس از برداشتن آن سر باز زدند و از آن هراسناک شدند ولى انسان آن را برداشت راستى او ستمگرى نادان بود».
شاید راز استعداد تكامل اختيارى و رسيدن به مقام خليفة‌اللهى که برای انسان لحاظ شده است به خاطر رسالت سنگین تحمل بار امانت‌داری است كه انسان تاب و تحمل آن را دارد اما موجودات ديگر ندارند.
آنچه از ابزار و امكانات مادى و معنوى به انسان داده شده است، همه و همه، اجزاى همان مقامى است كه بار اين امانت را بر دوش وى مى‌گذارد و اگر انسانى شكوفا شد و بار امانت را به مقصد رساند، براساس روایات خود نيز تبديل به امانت ارزشمند ديگرى براى جامعه بشرى می‌شود كه به‌وسيله او انواع بلاها از مردم، دفع می‌شود.(ميزان‌الحكمه/ ج ۷/ ص ۴۵۱)
سياست‌مداران، امانت‌داران خداوند منان و مردم در اداره صحيح امور سياسى جامعه هستند و یکی از مصداق‌های امانت مردم بر مردم، انتخابات به‌عنوان تبلور اراده مردم بر سرنوشت خویش است و کسی که خود را در معرض انتخاب قرار می‌دهد، علاوه بر دارا بودن شرایط مُصَرَّح در قانون، نیازمند ویژگی‌هایی چون عزت نفس، توانایی فکری و علمی و مهم‌تر از همه امانت‌داری و خودشناسی است.
پذیرش امانت سنگین نمایندگی مردمی که با امید اصلاح امور و گشایش گره‌های به هم تنیده به او رأی می‌دهند تا زبان گویای آنان در تصمیمات کلان اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و رفاهی باشد، امانت گران‌بها و سترگی است که به سرانجام رساندن آن بدون توکل، اخلاص و چشم نداشتن به مادیات محقق نخواهد شد.
با تأملی در آیات قرآن و روایات حضرات معصومین(ع) در می‌یابیم، تشخیص اعلام آمادگی برای حضور در این عرصه پرفراز و نشیب ابتدا مستلزم شناخت کاندیداهای محترم از خود است به عبارتی خودشناسی مهم‌ترین شرط برای حضور در این عرصه پر خطر است، همان‌گونه که مولای متقیان حضرت علی(ع) فرموده‌اند «أَفَضَلُ الْمَعْرِفَة، مَعْرِفَةُ الأَنسَانِ نَفْسُه؛ برترین آگاهی و معرفت آن است که انسان نفس خود را بشناسد».(غرر‌الحکم/ ج1/ ص179)
نمی‌خواهم خدای نکرده در این نوشتار به ساحت هیچ یک از کاندیداهای محترم اهانت یا تعرضی داشته باشم، اما جهت اطلاع مخاطبان و احیانا نامزدهای محترم، چند نمونه از کسانی که در کسوت نمایندگی، خود را شناختند، امانت را به دوش کشیدند و با عاقبت بخیری آن را به سرانجام رساندند، تقدیم محضرتان می‌کنم، باشد با الگوگیری از این اسوه‌های اخلاص و عمل، انتخاباتی در شأن نظام اسلامی داشته باشیم و از کاندیداهای محترم بخواهیم آیا قول می‌دهید و می‌توانید مانند این نمایندگان ذیل الذکر در مجلس امانت‌داری کنید؟
مسافرکشی برای امرار معاش
رحمت و رضوان خدا بر روح مرحومه بانو «مرضیه دباغ»، وی سه دوره نماینده مردم تهران و همدان در مجلس شورای اسلامی، مسئول بسیج خواهران کل کشور و استاد مدرسه عالی شهید مطهری بود، در اواخر عمر از اعضای شورای مرکزی جمعیت زنان انقلاب اسلامی، مدرس واحد معارف اسلامی دانشگاه علم و صنعت و قائم مقام دبیرکل جمعیت زنان جمهوری اسلامی شد.
او در یک مصاحبه طولانی نقل می‌کند: «در دوره دوم نمایندگی مجلس برای حل مشکلات اقتصادی چند خانواده، هر ماه مبلغی به آنها کمک می‌کردم. وقتی دوره نمایندگی‌ام به پایان رسید، دیگر پولی نداشتم به آنها کمک کنم. شب‌ها وقتی بچه‌ها و همسرم می‌خوابیدند، با ماشین به فرودگاه یا میدان آزادی می‌رفتم و مسافرکشی می‌کردم، البته فقط افرادی که با خانواده بودند سوار ماشین می‌کردم تا از این طریق وعده‌ای که به آن خانواده‌های فقیر داده بودم را جبران کنم».
او در یک مصاحبه طولانی نقل می‌کند: «در دوره دوم نمایندگی مجلس برای حل مشکلات اقتصادی چند خانواده، هر ماه مبلغی به آنها کمک می‌کردم. وقتی دوره نمایندگی‌ام به پایان رسید، دیگر پولی نداشتم به آنها کمک کنم. شب‌ها وقتی بچه‌ها و همسرم می‌خوابیدند، با ماشین به فرودگاه یا میدان آزادی می‌رفتم و مسافرکشی می‌کردم، البته فقط افرادی که با خانواده بودند سوار ماشین می‌کردم تا از این طریق وعده‌ای که به آن خانواده‌های فقیر داده بودم را جبران کنم».
درِ خانه‌ای که به روی مردم بسته نشد
حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدمحمدمهدی طباطبایی(ره)، نماینده ادوار دوم، سوم و هفتم مجلس شورای اسلامی از همفکران و یاران شهید نواب صفوی و گروه فداییان اسلام و از قدیمی‌ترین شاگردان و یاران امام خمینی(ره) بود، در شرح حال او نقل است، از کنار مردم بودن سیر نمی‌شد، با آنها زندگی می‌کرد و هیچ‌گاه عطر و گلاب فلان مسجدی یا ادکلن سرمایه‌دار فلان متدین مانع برقراری ارتباطش با قشر ضعیف نبود، درِ خانه‌اش به روی مردم بسته نشد، محل زندگی‌اش را از جنوب شهر و از کنار مردم پاک و مستضعف تغییر نداد و آب و هوای محله غیاثی تهران را بر آب و هوای هیچ جای دیگر ترجیح نداد.
روزهای پنجشنبه و دیگر اوقات در خانه‌اش را باز می‌کرد و مردم را سر سفره خود می‌نشاند. در تحکیم اخلاق و پیوندهای زناشویی سنگ تمام می‌گذاشت، چه بسیار خانواده‌هایی که آرامش امروزشان را مدیون نصیحت‌های آن پیر سفر کرده‌اند.
روزهای پنجشنبه و دیگر اوقات در خانه‌اش را باز می‌کرد و مردم را سر سفره خود می‌نشاند. در تحکیم اخلاق و پیوندهای زناشویی سنگ تمام می‌گذاشت، چه بسیار خانواده‌هایی که آرامش امروزشان را مدیون نصیحت‌های آن پیر سفر کرده‌اند.
موتورسیکلت؛ وسیله نقلیه سیدجلال یحیی‌زاده(ره)
مرحوم حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدجلال یحیی‌زاده، نماینده مردم تفت و میبد استان یزد درمجلس هفتم، هشتم و نهم، روحانی خدومی که در قضاوت‌های سیاسی و رعایت حریم شرعی، دقت فراوان داشت.
وی که سه دوره نماینده مجلس بود در اوایل مجلس هفتم به‌مدت یک سال در مدرسه علمیه مروی تهران اقامت داشت و در طول نمایندگی برای دیدار با مردم و بازدید از روستاها از یک موتور یاماها 80 استفاده می‌کرد که در سال 1372 آن را خریده بود.
حوزه انتخابیه‌اش دو شهرستان را در برمی‌گرفت، اما او در شهر خود با موتور سیکلت شخصی تردد می‌کرد و برای رفتن به شهر دوم حوزه انتخابیه‌اش که حدود 80 کیلومتر فاصله دارد، با تاکسی و وسیله نقلیه عمومی رفت‌وآمد می‌کرد.
در مجلس که هر نماینده می‌تواند یک محافظ و یک راننده را معرفی کند وی کسی را معرفی نکرد و هیچ‌گاه از مجلس وامی دریافت نکرد و با وجود آنکه مجلس هشتم وام 100 میلیون تومانی به نمایندگان داد او این وام را نگرفت.
وی که سه دوره نماینده مجلس بود در اوایل مجلس هفتم به‌مدت یک سال در مدرسه علمیه مروی تهران اقامت داشت و در طول نمایندگی برای دیدار با مردم و بازدید از روستاها از یک موتور یاماها 80 استفاده می‌کرد که در سال 1372 آن را خریده بود.
حوزه انتخابیه‌اش دو شهرستان را در برمی‌گرفت، اما او در شهر خود با موتور سیکلت شخصی تردد می‌کرد و برای رفتن به شهر دوم حوزه انتخابیه‌اش که حدود 80 کیلومتر فاصله دارد، با تاکسی و وسیله نقلیه عمومی رفت‌وآمد می‌کرد.
در مجلس که هر نماینده می‌تواند یک محافظ و یک راننده را معرفی کند وی کسی را معرفی نکرد و هیچ‌گاه از مجلس وامی دریافت نکرد و با وجود آنکه مجلس هشتم وام 100 میلیون تومانی به نمایندگان داد او این وام را نگرفت.
وانت‌سواری مرحوم حجت‌الاسلام ابوترابی
حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدعلی‌اکبر ابوترابی(ره)، نماینده مردم تهران در دوره‌های چهارم و پنجم مجلس شورای اسلامی همواره رعایت اصول و ارزش‌ها را مبنای کار خود قرار می‌داد، در کتاب «زندگی و مبارزات حجت‌الاسلام سیدعلی‌اکبر ابوترابی» که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده، درباره ساده‌‌زیستی، تواضع و بی‌توجهی وی به پست و مقام آمده است: «وی قائل به شئونات و جایگاه نبود و بسیاری از مواقع با وسایل حمل و نقل عمومی به مجلس می‌رفت».
علی علیدوست قزوینی در این رابطه می‌گوید «در یکی از روزها که مرحوم ابوترابی وسیله خود را در اختیار ستاد آزادگان گذاشته بود، پیاده راهی مجلس شد، یک وانت‌‌بار جلوی ایشان ترمز می‌کند. سید با کمال تواضع سوار شده و حتی تا محوطه مجلس شورای اسلامی طی مسیر می‌کند، صاحب وانت فکر می‌کند حاج‌آقا سوار وانت‌‌بار او نخواهد شد».
علی علیدوست قزوینی در این رابطه می‌گوید «در یکی از روزها که مرحوم ابوترابی وسیله خود را در اختیار ستاد آزادگان گذاشته بود، پیاده راهی مجلس شد، یک وانت‌‌بار جلوی ایشان ترمز می‌کند. سید با کمال تواضع سوار شده و حتی تا محوطه مجلس شورای اسلامی طی مسیر می‌کند، صاحب وانت فکر می‌کند حاج‌آقا سوار وانت‌‌بار او نخواهد شد».
نماینده‌ای که دفترچه تأمین اجتماعی نداشت
حجت‌الاسلام‌والمسلمین علی آل کاظمی(ره)، نماینده دوره اول و پنجم مجلس شورای اسلامی نیز یکی از الگوهای کسوت نمایندگی مجلس است، او همه تلاش خود را کرد تا ساده زندگی کند؛ در شرح حال او آورده‌اند، پس از دو دور نمایندگی مجلس شورای اسلامی بیش از یک دهه امامت جمعه و نیز مسئولیت‌های دانشگاهی و حوزوی، وقتی به لحاظ جسمانی دیگر نتوانست مسئولیت‌های رسمی و اجرایی را بپذیرد، هیچ‌گونه منبع درآمدی حتی برای معاش روزانه نداشت با اینکه بیش از 150 کتاب تألیف و ترجمه کرده بود، دهه آخر عمر خود را با شهریه طلبگی سپری کرد و حتی دفترچه تأمین اجتماعی نیز برای خود تدارک ندیده بود.
آری! کم نیستد مردان و زنان خداباوری که با الهام از پیر جماران و زندگی سلمان‌وار مقام معظم رهبری با وجود موقعیت‌های اجتماعی و سیاسی، اعتماد مردم به خود را با هیچ چیز معامله نکردند و با اینکه از میان ما رفته‌اند، نام و یادشان همواره زنده و ماناست و چه نیکوست کسانی که می‌خواهند به عرصه نمایندگی مردم پا بگذارند، اول جسم و روح خود را صیقل داده و سپس با خداوند و خلق او پیمان ببندند امانتی که از مردم تحویل می‌گیرند را بدون هیچ چشم داشت مادی تحویل دهند.
امید آنکه مردم فهیم نیز با مطالعه و بصیرت کامل در خصوص نامزدهای نمایندگی مجلس، تحقیق همه‌جانبه به عمل آورده و نمایندگانی را به مجلس بفرستند که نماد خداباوری، اعتقاد و امانت‌داری در سنگر قانون‌گذاری باشند.
آری! کم نیستد مردان و زنان خداباوری که با الهام از پیر جماران و زندگی سلمان‌وار مقام معظم رهبری با وجود موقعیت‌های اجتماعی و سیاسی، اعتماد مردم به خود را با هیچ چیز معامله نکردند و با اینکه از میان ما رفته‌اند، نام و یادشان همواره زنده و ماناست و چه نیکوست کسانی که می‌خواهند به عرصه نمایندگی مردم پا بگذارند، اول جسم و روح خود را صیقل داده و سپس با خداوند و خلق او پیمان ببندند امانتی که از مردم تحویل می‌گیرند را بدون هیچ چشم داشت مادی تحویل دهند.
امید آنکه مردم فهیم نیز با مطالعه و بصیرت کامل در خصوص نامزدهای نمایندگی مجلس، تحقیق همه‌جانبه به عمل آورده و نمایندگانی را به مجلس بفرستند که نماد خداباوری، اعتقاد و امانت‌داری در سنگر قانون‌گذاری باشند.
به قلم کریم دلفانی، طلبه حوزه علمیه قم
مطالب مرتبط
