در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی؛
نخستین همایش بین‌المللی مطالعات قرآنی برگزار شد
اولین همایش بین‌المللی مطالعات قرآنی به همت پژوهشکده مطالعات قرآنی، با حضور جمعی از اندیشمندان داخلی و خارجی در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.
به گزارش ایکنا؛ اولین همایش بین‌المللی مطالعات قرآنی به همت پژوهشکده مطالعات قرآنی در روز دوشنبه، 5 اسفندماه در محل پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد. این کنفرانس چنانکه پیشتر اطلاع‌رسانی شده بود، به زبان انگلیسی و با حضور اساتید دانشگاه‌های مختلف دنیا برگزار شد.
بر اساس این گزارش، تدارک این همایش دور روزه از حدود یک سال پیش آغاز و فراخوان مقالات به اکثر دانشگاه‌های معتبر دنیا ارسال شده بود. بیش از 22 مقاله از سوی کمیته علمی پذیرفته شدند و با همکاری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، جهت بسیاری از متقاضیان روادید تهیه شد، اما به دلیل شرایط سیاسی کشور، تعداد زیادی از متقاضیان سفر خود را لغو کردند. بار دیگر به دلیل مشکل ویروس کرونا برنامه همایش محدود به کنفرانس یک روزه و محدود به سخنرانان شد.
این مراسم از ساعت 9 صبح، با قرائت آیاتی از قرآن آغاز شد. فروغ پارسا، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، در شروع همایش ضمن خوش‌آمدگویی به حضار، هدف از برگزاری همایش را ایجاد فضای هم‌افزایی و گفت‌وگو و ارتباط مؤثر بین قرآن‌پژوهان دنیا عنوان کرد.
پارسا خاطرنشان کرد: ایران خاستگاه و مهد پیدایش تمدن اسلامی است و بسیاری از علوم اسلامی به همت دانشمندان ایرانی پدید آمده است. آثار قرآنی به ویژه مطالعات تفسیری ایرانیان سابقه‌ای بیش از 15 سده دارد و بسیاری از کتاب‌های تفسیری مشهور از سوی ایرانیان تألیف شده است. چنانکه امروز نیز حوزه مطالعات قرآنی در ایران به لحاظ کمی و کیفی فوق‌العاده تأثیرگذار است.
قرآن و محیط دینی؛ محور اول همایش
محور اول همایش، قرآن و محیط دینی آن بود و نخستین سخنران پروفسور کورت ریچاردسون (Kurt Anders Richardson)؛ استاد مرکز مطالعات ادیان ابراهیمی در دانشگاه دالاس آمریکا بود. ریچاردسون در سخنرانی خود با عنوان «the Prophetic context of the Quran on the complementarity of the Abrahamic Scriptures» بر یکسانی و همانندی پیام‌های ادیان ابراهیمی تأکید کرد و با تکیه بر برخی آیات نشان داد رسالت پیامبری محمد(ص) در واقع تکمیل و تأیید رسالت دیگر ادیان ابراهیمی بوده است.
احمد پاکتچی، دانشیار پژوهشکده مطالعات قرآنی، سخنران بعدی همایش ضمن ارائه مقاله‌ای با عنوان «Different Missions to two social Groups: The Holy prophet in Dialogue with pagan Majority and People of Scripture» درباره تمایز پیام‌های نبوی در رابطه با دو گروه اجتماعی عصر رسالت سخنرانی کرد.
پاکتچی با بررسی آیات مربوط به گروه اجتماعی مشرکان نشان داد، این آیات درصدد هستند تا فاصله و تمایز بینش و کارکردهای موحدان و مشرکان را بیان کنند. از سوی دیگر آیاتی که اهل کتاب را مورد خطاب قرار داده همواره بر امور اعتقادی مشترک مثل توحید و معاد تأکید کرده است.
رویکردهای ادبی تاریخی هنری به قرآن
محور دوم همایش، رویکردهای ادبی تاریخی هنری به قرآن بود و پرفسور مایکل کالیبریا (Michael Calibria)، استاد مرکز مطالعات اسلامی دانشگاه سنت بونوچور در ایالت کلمبیای آمریکا سخنرانی خود را با عنوان
«The Language of the Taj Mahal: Islam, Prayer and the Religion of Shah Jahan» ارائه کرد.
کالیبریا که علاقه زیادی به تبیین برجستگی‌های هنر اسلامی دارد، با مروری بر معماری مسجد تاج محل و تحلیل هماهنگی انتخاب محتوای آیات و رنگ‌ها و هدف از طراحی مسجد، شاه جهان را فردی ارادتمند و علاقه‌مند به اسلام و پیامبر(ص) تعریف کرد. کالیبریا معتقد است آیات قرآنی به صورت شگفت‌انگیزی الهام‌بخش عشق و رحمت و مهربانی است.
الگوهای جدید مطالعات تطبیقی قرآن و عهدین
قندهاری و فیض‌بخش، دانش‌آموختگان دانشگاه تهران نیز با ارائه مقاله‌ای با عنوان «How “Islamic” is the Study of Qur’anic Historical Origins: Qur’anic “Clarification” as a Muslim Justification for the Historical-Critical Method» در تلاش بودند با بهره‌گیری از الگوهای جدید مطالعات تطبیقی قرآن و عهدین که در دو سه دهه اخیر شکل گرفته است، نشان دهند مصادیق متعدد از روایات مشترک بین دو متن مقدس، خللی به وحیانی بودن قرآن وارد نمی‌آورد و بیش از همه تعامل قرآن با محتوای روایات عهدینی را مشخص می‌سازد.
بر اساس همان تعاملی که خود قرآن از آن با عنوان «تبیین» یاد کرده است، قرآن در بیش از پنج آیه، از نقش خود به عنوان مبین عهدین یا کتب پیشین یاد کرده و این تبیین را از جنس بازگویی، رفع اختلاف و تفصیل دانسته است. در واقع یافتن منابع عهدینی آیات قرآنی در پارادایم جدید، لزوماً به ضرر الهیات اسلامی نیست، که ریشه در معرفی قرآن از نقش خود دارد.
در ادامه این کنفرانس، عبدالله گله‌داری، استاد دانشگاه خلیفه ابوظبی سخنرانی خود با عنوان «The Red Cow: Between the Qur'an and Rabbinic Literature» را به صورت مجازی ارائه کرد.
همچنین پرفسور ایوان دولگارف (Ivan Dyulgerov)، استاد مرکز مطالعات اسلامی دانشگاه سوفیا نیز مبادی و کاربردهای معناشناختی قرآن را در سخنرانی خود با عنوان «On Qur’anic Semantics:Foundations and Applications» ارائه کرد.
در این همایش همچنین، زهرا محققیان و مجید مبلغی نیز مقاله‌های خود را ارائه کردند و آقایان مرتضی کریمی‌نیا و محمدعلی طباطبایی به دلیل شرایط موجود موفق با ارائه مقالات خود نشدند.
این همایش نخستین تجربه و نخستین گام موفق در زمینه هم‌گرایی و گفت‌وگوی سازنده بین قرآن‌پژوهان سراسر دنیا بود و با توجه به بازخورد آن در مجامع بین‌المللی دنیا، امید می‌رود در سال‌های آینده با وسعت بیشتری برگزار شود.
انتهای پیام 
