توافق صلح طالبان با آمریکا؛ تردیدها بیش از امیدواری‌ها

به گزارش ایکنا؛ به نقل از گاردین، توافق صلح طالبان با دولت آمریکا، قرار است راه مذاکرات بین افغان‌ها را برای پایان دادن به یکی از طولانی‌ترین درگیری‌های جهان هموار کند.
 
امروز در مراسم امضای توافق در دوحه، مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریكا و ملا برادر، معاون رهبر طالبان، برای جمعی از هیئت‌های سیاسی مهمان سخنرانی کردند. اگرچه این توافق از سوی زلمی خلیل‌زاد فرستاده صلح ایالات متحده امضا شد، اما این نخستین باری بود که یک عضو کابینه آمریکا با اعضای طالبان دیدار کرده است.
 

مفاد توافق
بر اساس این توافق، طالبان تعهد داده است که روابط خود را با القاعده و سایر گروه‌های تروریستی بین‌المللی قطع کنند و در نشست صلح با سایر افغان‌ها از جمله دولتی که آنها همیشه آن را به عنوان یک عروسک آمریکایی محکوم کرده‌اند، شرکت کنند. در مقابل، قرار است واشنگتن به عقب‌نشینی مرحله‌ای نیروهای خود از افغانستان اقدام کند.
 
همچنین بر این اساس، طی 135 روز آینده تعداد سربازان آمریکایی در افغانستان به هشت هزار و 600 نفر کاهش می‌یابد و پنج پایگاه آمریکایی بسته خواهد شد. اگر هر دو طرف به تعهدات خود عمل کنند، تمام نیروهای نظامی آمریکا می‌توانند تا بهار 2021، افغانستان را ترک کنند، اگر چه تصور می‌شود واشنگتن می‌خواهد نیروهای اطلاعاتی را در این کشور نگه دارد تا (به ادعای خود) با داعش و القاعده مبارزه کند.
 
بر اساس این توافق، همچنین مبادله زندانیان پیش از مذاکرات بین گروه‌های افغانی که قرار است از 10 مارس (20 اسفند) آغاز شود، با آزادسازی پنج هزار زندانی طالبان در ازای آزاد کردن هزار سرباز دولتی انجام خواهد شد.

 
اما کابل که جنگجویان طالبان را در اختیار دارد، طرف این توافق نیست و معلوم نیست که آیا مایل خواهد بود تعداد زیادی از جنگجویان دشمن را در میدان نبرد آزاد کند یا خیر. اشرف غنی، رئیس‌جمهور افغانستان، هنوز در مورد برنامه‌های آینده اظهار نظری نکرده است.
 
دشمنان بلندمدت پس از گذشت یک هفته کاهش خشونت، این پیمان را جلوی تابلوی اعلام «توافق برای آوردن صلح به افغانستان» امضا کردند. آتش‌بس کوتاه مدت نه تنها به معنای نشان دادن توانایی طالبان برای کنترل سربازان خود بود، بلکه طعم کمیاب صلح را هرچند برای چند روز به این کشور چشاند.
 
جنگ‌های مکرر داخلی، افغانستان را در بیش از 40 سال گذشته از هم پاشیده است. بیشتر جمعیت افغانستان که زیر 30 سال دارند، چیزی جز جنگ نمی‌شناسند. بنابراین، هیجان وجود دارد که تلاش‌ها برای پایان دادن به جنگ، پیشرفت کرده باشد.
 

اما نگرانی‌های گسترده‌ای درباره انگیزه‌های طالبان برای امضای معامله‌ای که آنها «پیروزی» توصیف کرده‌اند، وجود دارد و بیم آن وجود دارد که ایالات متحده بخواهد صرفاً از این توافق به عنوان پوششی برای خروج نیروهای خود استفاده کند. تاکنون هیچ گروه دیگری از افغان‌ها غیر از طالبان، در این مذاکرات، حاضر نبوده است.
 
شهرزاد اکبر، رئیس کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان در اظهار نظری نوشت: من مانند بسیاری از افغان‌ها، احساسات متفاوتی دارم. پنهانکاری عمومی درباره این توافق، عدم حضور افغان‌ها غیر طالبان در این روند و این واقعیت که به نظر می‌رسد مذاکرات ایالات متحده و طالبان، سایر گروه‌های  افغانستانی را به حاشیه رانده، من را مضطرب کرده است.
 
وی افزود: از طرف دیگر، اگر این توافقنامه، زمان معقول را برای خروج مسئولانه فراهم کند و مذاکرات بین افغانی را تضمین کند، امیدی برای کاهش اساسی درگیری و خشونت وجود دارد. وی تأکید کرد: صلح به چیزهای بیشتری از این توافق نیاز دارد.
 
طالبان در رسانه‌های اجتماعی این توافق را پیروزی توصیف کرده‌اند و گفته می‌شود به سربازان خود گفته‌اند که این تنها یک پیمان تاکتیکی است که می‌تواند با خواست آنها شکسته شود.

 

کیت کلارک، مدیر شبکه تحلیلگران افغانستان می‌گوید: علائم هشداردهنده‌ای وجود دارد. برخی از حساب‌های رسانه‌های اجتماعی منسوب به طالبان، نسبت به این «پیروزی» بسیار شادمان هستند.

 

وی افزود: یکی از مواردی که من را نگران می‌کند این است که اگر رهبری طالبان در مورد مذاکرات جدی بودند، باید انتظار داشت که نیروهای خود را برای مرحله دیگری آماده کنند و به نظر نمی‌رسد که اصلاً این  اتفاق در حال رخ دادن باشد.
 

مصرف تبلیغاتی برای ترامپ
مقامات آمریكا در حالی كه رئیس‌جمهور، برای کمپین انتخاب مجدد خود آماده می‌شود، تحت فشار بودند تا به دونالد ترامپ اعتبار دهند. منتقدان آمریکایی معتقدند که این توافق لحظه آخری، انجام شده است تا ترامپ بتواند به یک دستاورد سیاسی در عرصه سیاست خارجی خود مباهات کند.

 تام مالوینسکی، نماینده دموکرات کنگره آمریکا در توئیتی نوشت: دو هفته پیش در مونیخ، مایک پومپئو به من و سایر اعضای كنگره تعهد داد که توافق‌نامه صلح، دولت افغانستان را برای آزادی زندانیان طالبان ملزم نمی‌کند. اما توافق امروز آنها را به آزادی  5 هزار اسیر طالبان ملزم می‌کند.
 

سایه تردید بر سر توافق
اشرف غنی و عبدالله عبدالله، در حال حاضر بر سر نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان اختلاف نظر دارند. این سردرگمی در مورد اینکه چه کسی کشور را اداره می‌کند، یکی از چندین نگرانی اساسی در مورد تحت‌الشعاع قرار گرفتن مذاکرات برنامه‌ریزی شده صلح میان جناح‌های افغانستان است که در این صورت، هرگونه توافق سیاسی از بین خواهد رفت.
 
 شهرام 29 ساله، یک سرباز نگهبان در بیرون دفتر فرمانداری در غرب شهر هرات گفت که این توافق، امید جدیدی را به همراه آورد. وی گفت: در طول هفت روز گذشته من به جنگ نرفتم و از من خواسته نشده بود که بروم و مردم را بکشم، بلکه از من خواسته شده در اینجا بمانم و از مردم محافظت کنم و از این امر خوشحالم. آرزوی صلح دارم و خوشبین هستم.

 

اما محمد ناصر، شهروند 25 ساله که تعمیرکار رایانه است، می‌گوید: من از این توافق و هر آنچه که صلح را در پی دارد، حمایت می‌کنم، اما اطمینان دارم که این توافقی برای صلح نیست. آمریکایی‌ها دولت را به طالبان فروخته‌اند.