کارکردهای هنر و ادبیات در روزهای کرونایی/ مطالعه دیوان شاعران امیدبخش است

رضا اسماعیلی، شاعر پیشکسوت کشورمان، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره نقش شاعران در امیدبخشی به جامعه به ویژه در هنگام شیوع بیماری کرونا گفت: در ابتدا برای مردم سرزمینم و جهانیان آرزوی سلامتی دارم تا بتوانیم در کنار هم این بحران را پشت بگذاریم. رسالت هنر و ادبیات در بحران‌های اجتماعی همواره تقویت همبستگی، همدلی و همزبانی ملی بوده است. اگر صفحات تاریخ را ورق بزنیم، درمی‌یابیم که شاعران و ادبا همواره در مصائب و سختی‌های روزگار در کنار مردم بوده‌اند و با آفرینش آثار ادبی و هنری توانسته‌اند بر آلام مردم مرهم بگذارند و تسلای خاطرشان باشند.

 

وی افزود: از کارکرد‌های هنر و ادبیات در شرایط فعلی امیدبخشی به جامعه است و امید قوی‌ترین اسلحه در بحران‌ها و مصائب و نامرادی‌هاست، نظامی می‌گوید: به هنگام سختی مشو ناامید/ کر ابر سیه بارد آب سپید/ در چاره‌سازی به خود در مبند/ که بسیار تلخی بود سودمند. کارکرد دیگر تقویت باور‌های معنوی و هم‌نشینی و هم‌نفسی با خداست که موجب آرامش قلب همه انسان‌ها می‌شود. رباعی ابوسعید ابوالخیر مؤید همین نکته است: غمناکم و از کوی تو با غم نروم/ جز شاد و امیدوار و خرم نروم/ از درگه همچو تو کریمی هرگز/ نومید کسی نرفت و من هم نروم. مولانا نیز در شعری می‌گوید: انبیا گفتند نومیدی بدست/ فضل و رحمت‌های باری بی‌حدست/ از چنین محسن نشاید ناامید/ دست در فتراک این رحمت زنید/‌ ای بسا کارا که اول صعب گشت/ بعد از آن بگشاده شد سختی گذشت/ بعد نومیدی بسی امیدهاست/ از پس ظلمت بسی خورشیدهاست.

اسماعیلی تأکید کرد: توکل بر خداوند باید به همراه رعایت مسائل عقلانی و عمل به توصیه‌های بهداشتی است، چنانچه مولانا در داستانی روایت می‌کند: گفت آری گر توکل رهبرست/ این سبب هم سنت پیغمبرست/ گفت پیغامبر به آواز بلند/ با توکل زانوی اشتر ببند. متأسفانه برخی در  شبکه‌های اجتماعی و یا فضای مجازی راه افراط و تفریط را پیش گرفته‌اند، یعنی برخی به توکل بی‌توجه‌اند و برخی نیز بدون عمل به توصیه‌های بهداشتی فقط به دعا و توسل تکیه می‌کنند که این افراط و تفریط آسیب‌زاست و این دو باید در کنار هم باشد.

 

وی ادامه داد: با توجه به اینکه شاعران امروز هم همانند شاعران دهه‌ها و قرون گذشته در کنار مردم بوده‌اند و با سرودن شعرهای امیدآفرین به آن‌ها امید داده‌اند، به نظر می‌رسد شعر فیض کاشانی نیز در شرایطی همانند امروز سروده شده است: بیا تا مونس هم یار هم غمخوار هم باشیم/ انیس جان غم فرسوده بیمار هم باشیم/ شب آید شمع هم گردیم و بهر یکدیگر سوزیم/ شود چون روز دست و پای هم در کار هم باشیم/ دوای هم شفای هم برای هم فدای هم/ دل هم جان هم جانان هم دلدار هم باشیم. 

 

اسماعیلی یادآور شد: با توجه به اینکه شیوع ویروس کرونا باعث شده برخی داغدار عزیزانشان باشند، شعر می‌تواند اثرگذاری مثبتی در تسلی دادن به آن‌ها باشد و امیدواریم همه شاعران و هنرمندان به رسالت خود در این باره عمل کنند.

 

وی ابراز کرد: این روزها که بسیاری از افراد در خانه‌های خود هستند و از رفتن به سفر پرهیز می‌کنند، فرصت خوبی برای مطالعه حتی به صورت صوتی یا الکترونیکی است یا تماشای فیلم و گوش دادن به موسیقی می‌تواند در برنامه افراد قرار گیرد و از همه مهم‌تر این روزها افراد در کنار کانون گرم خانواده‌اند، زیرا در سال‌های اخیر فضای مجازی یا مشغله‌های فراوان این فرصت را گرفته است و گسستی بین اعضای خانواده ایجاد شده و فرصت خوبی برای تقویت بنیان‌های عاطفی خانواده است و می‌توانند در کنار هم باب گفت‌وگوها را باز کنند و بیشتر از حضور هم بهره ببرند. بنابراین همه اینها در کنار تقویت ارتباط معنوی با خداوند و مراجعه به قرآن و نهج‌البلاغه و ادعیه امامان(ع) می‌تواند بهترین داروی معنوی برای این روزها باشد.

 

این شاعر با بیان پیشنهاد مطالعه دواوین شاعران بزرگ ادب فارسی، گفت: شاهنامه فردوسی یکی از گزینه‌های مناسب برای مطالعه در این روزهاست، زیرا روایتی داستان‌گونه دارد و داستان‌های جذابی در قالب داستان بیان شده است. مثنوی معنوی که قرآن منظوم به شمار می‌رود، برای حظ معنوی مناسب است. همچنین دیوان شاعران کهن همچون عطار، حافظ و سعدی و شاعران معاصر همچون شهریار، پروین اعتصامی ارزشمند است و می‌تواند نشاط‌آفرین و امیدبخش باشد.