سرقت نسخه‌های خطی دیجیتالی از کتابخانههای مرجع / زیرساخت‌ها تقویت شود
مدیر مجمع ذخایر اسلامی گفت: اگر سیاست یک سازمان و کتابخانه این باشد که فایل نسخه‌هایش را رایگان انتشار دهد، شک نکنید که به نفع آن کتابخانه خواهد بود، اما زیرساخت‌ها باید تقویت شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدصادق حسینی اشکوری، مدیر مجمع ذخایر اسلامی، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره فعالیت‌های این مجمع در شرایط فعلی گفت: مجمع ذخایر اسلامی نیز همانند سایر مراکز و پژوهشگاه‌ها به دلیل شیوع ویروس کرونا تعطیل است، اما اگر کسی به کتاب نیاز داشته باشد، آن را برایش پست می‌کنیم. طی این مدت مشکلی در انجام کار‌ها وجود نداشته و فرصتی طلایی برای من ایجاد شده تا با اتلاف وقت کمتری به تحقیق و پژوهش‌هایم برسم. همچنین روزانه به تصحیح نسخه خطی می‌پردازم.
وی افزود: در شرایط فعلی بسیاری از روابط و نحوه انجام کار‌ها و فعالیت‌ها تغییر کرده و این امر با وجود آسیب‌های بسیار، فوایدی هم دارد و مهم‌تر از همه تغییر سبک زندگی، عادت‌ها و روابط میلیون‌ها انسان است و پس از این بحران، قطعاً جوامع و دولت‌ها در نوع روابط و رفتار‌های خود تجدید نظر خواهند کرد. تاکنون در ارتباطات علمی خود از طریق فضای مجازی تجربه اندکی داشتیم، امروز ناگزیر از آنیم و این امر می‌تواند پس از این بحران نیز ادامه یابد، اما باید زیرساخت‌های آن اصلاح و تقویت شود، زیرا کندی سرعت اینترنت مشکل را مضاعف می‌کند.
بیشتر بخوانید:
حسینی اشکوری در پاسخ به اینکه آیا وقت آن فرانرسیده است که کتابخانههای ملی، ملک و ... نسخه‌های خطی دیجیتال را برای استفاده محققان و پژوهشگران منتشر کنند، بیان کرد: این مسئله از چند جنبه حائز اهمیت است، یکی از آن‌ها مسائل حقوقی است که باعث شده دست این کتابخانه‌ها در این مورد بسته باشد. این بحث سال‌ها مطرح بوده و برخی ناشران و مؤلفان از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، که باید حق کپی‌رایت را به رسمیت بشناسد و اجرا کند، یک گام جلوترند و خودشان این حق را رعایت می‌کنند.
نسخه‌های خطی دیجیتال و دلالان
این فهرست‌نگار نسخ خطی تصریح کرد: در حال حاضر ساختار و قانون کپی‌رایت در کشورمان وجود ندارد، وگرنه برخی کتابخانههای مرجع تعدادی از فایل‌های نسخه‌های خطی را در سایت کتابخانههای خود قرار دادند و برخی از این سایت هک و فایل‌ها سرقت شدند. این فایل‌ها ممکن است به دست دلالان بیفتد و هویت کتابخانه زیر سؤال برود و دلیل این اتفاق نیز روشن است، زیرا بازدارنده حقوقی محکمی وجود ندارد یا قانونش وجود دارد و نظارتی نیست و باز هم این امر به نهاد‌ها و سازمان‌های مربوطه برمی‌گردد.
حسینی اشکوری ادامه داد: کتابخانه مرجعی در قم پس از انتشار نسخه‌هایش در سایت، دیگر هیچ مراجعه‌ای ندارد، زیرا فایل نسخه‌های خطی دیجیتالی هک شدند و این مسئله آسیب بسیاری به این کتابخانه وارد کرد و پس از این اتفاق این کتابخانه و کتابخانههای دیگر چه دلگرمی‌ای باید برای ادامه کار داشته باشند. شاید کتابخانههای مرجع دولتی بهتر بتوانند اقدام کنند و این اتفاق در کشورهایی مانند آمریکا نیز رخ داده و برخی کتابخانه‌ها و موقوفه‌هایش تصمیم گرفتند نسخه‌های دیجیتال خود را رایگان منتشر کنند.
وی با اشاره به مزایای انتشار الکترونیکی نسخه‌های خطی، بیان کرد: اگر سیاست یک سازمان و کتابخانه این باشد و بخواهد فایل نسخه‌هایش را رایگان منتشر کند، شک نکنید که به نفع آن کتابخانه خواهد بود و نمونه آن کتابخانه مجلس است که چندین سال پیش رسول جعفریان اقدام به این کار کرد و باعث شد که استفاده تحقیقی و پژوهشی در ایران و خارج از کشور از نسخه‌های خطی مجلس چند برابر شود و این مسئله در معرفی کتابخانه و شناخته شدن آن نقش مهمی داشته و دارد، زیرا فرد در تحقیقات خود این مأخذها را ذکر می‌کند.
دلسرد شدن کتابخانه‌ها از دیجیتالی کردن نسخه‌ها
حسینی اشکوری درباره الکترونیکی شدن نسخه‌ها و آثار مجمع ذخایر اسلامی گفت: تاکنون بیش از هزار عنوان کتاب منتشر کرده‌ایم و اکنون بستر فروش الکترونیک فراهم است، اما بحث کپی‌رایت همواره مطرح بوده و ما را دلسرد کرده است که دست به الکترونیکی کردن آثارمان بزنیم و در این باره جدی نبوده‌ایم. با وجود این آثار انگشت‌شماری به صورت الکترونیکی درآمده است، اما اگر فایل آن سرقت شود، این انرژی وجود ندارد که بخواهیم مسائل حقوقی آن را دنبال کنیم.
وی در پایان تأکید کرد: اگر در برابر انتشار غیرقانونی نسخه‌ها برخوردهای محکم و جدی صورت گیرد، بقیه نیز متوجه رفتار‌های غیرقانونی خود خواهند شد، اما در نهایت باید ایران کپی‌رایت را بپذیرد و حق ترجمه کتابی را که حتی در آفریقا منتشر شده بپردازد. در این صورت نه کسی اجازه چاپ غیرمجاز کتابمان را خواهد داشت و ما هم بدون پرداخت حق تألیف و ترجمه کتاب دیگری را چاپ نمی‌کنیم و بحث الکترونیک نیز جدی‌تر خواهد شد و در اقتصاد نشر کتاب نیز مؤثر خواهد بود.
انتهای پیام
