خروج انسان از بندگی نفس؛ مهمترین فلسفه ماه رمضان
نماینده جامعةالمصطفی العالمیه در استان خراسان با بیان اینکه ماه مبارک رمضان در بردارنده مجموعه‌ای از مؤلفه‌های سبک زندگی اسلامی است، بیان کرد: فلسفه ماه مبارک رمضان این است که انسان از بندگی نفس خارج شود و همه هدفش رضایت الهی باشد.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا صالح که در حسینیه مجازی انوارالمصطفی سخنرانی می‌کرد، ماه مبارک رمضان را در بردارنده مجموعه‌ای از مؤلفه‌های سبک زندگی اسلامی دانست و افزود: فلسفه ماه مبارک رمضان این است که انسان از بندگی نفس خارج شود و همه هدفش رضایت الهی باشد.
وی در این سخنرانی مجازی به مناسبت فرارسیدن ماه مبارک رمضان، به بررسی و تبیین مجموعه‌ای از ویژگی‌ها و مؤلفه‌های سبک زندگی اسلامی با استفاده از فراز‌های آموزنده خطبه شعبانیه پرداخت و اظهارکرد: آن قدر دایره معنوی این ماه شریف بزرگ است که منسوب بودنش به خدا آن را نشان می‌دهد، زیرا پیامبر(ص) فرمودند: این ماه، ماه خداست. عظمت این منسوب بودن به خداوند کافی است که این ماه به گونه‌ای باشد که همه اعمال و حرکات ما هم خدایی شود و رنگ الهی بگیرد.
صالح بیان کرد: در حقیقت، فلسفه ماه مبارک رمضان این است که تا انسان از بندگی نفس خارج شود و همه هدفش رضایت الهی باشد. پیامبر اسلام(ص) فرمودند: «أَنْفَاسُکُمْ فِیه تَسْبِیحٌ»؛ نفس‌های شما در این ماه تسبیح است «وَ نَوْمُکُمْ فِیهِ عِبَادَةٌ»؛ خواب شما عبادت است «وَ عَمَلُکُمْ فِیهِ مَقْبُولٌ»؛ اعمال شما مورد پذیرش و قبول الهی واقع می‌شود.
وی ادامه داد: در این ماه همه چیز بر محور خداوند می‌چرخد و ماه خدا و خدایی شدن انسان است. پیامبر(ص) در خطبه شعبانیه فرمودند: این ماه، ماه خدا و شهرالله و ماه مهمانی الهی است؛ «هُوَ شَهْرٌ دُعِیتُمْ فِیهِ إِلَی ضِیَافَةِ اللَّهِ» در این ماه، میزبان و پذیرای شما خود خداست. «وَ جُعِلْتُمْ فِیهِ مِنْ أَهْلِ کَرَامَةِ اللَّهِ»؛ کرامت و تکریم الهی شامل حالتان شده است.
صالح گفت: وقتی شاخصه‌های این ماه، شهرالله، ضِیَافَةِ‌الله و کَرَامَةِ‌اللَّهِ است. پس اگر بخواهیم در ماه رمضان عملی انجام دهیم، باید در شأن خدا و قابل عرضه به او، یعنی خالصانه و پاک باشد. ملاحظه کنید که پیامبر(ص) در پایان ماه شعبان سخنرانی کردند و فضایل، اعمال و ویژگی‌های ماه رمضان را برای مردم بیان فرمودند. همه ائمه اطهار(ع) در مناسبت‌های مختلف منبر می‌رفتند و برای مردم سخنرانی می‌کردند و از فرصت‌ها برای تبیین دین خدا بهره می‌بردند؛ از این رو، طلاب به هر مرحله علمی و اجتماعی هم که می‌رسند، باید مانند پیامبر اسلام (ص) و ائمه معصوم (علیهم السلام) تبیین آموزه‌های دین را از شئون و وظایف اصلی خود بدانند و در ایفای این مسئولیت جدی باشد.
وی گفت: در این خطبه، پیامبر اکرم (ص) به بیان فلسفه روزه و روح آن پرداختند و فرمودند: «وَ اذْکُرُوا بِجُوعِکُمْ وَ عَطَشِکُمْ فِیهِ جُوعَ یَوْمِ الْقِیَامَةِ وَ عَطَشَهُ». یکی از فلسفه‌های روزه این است که باور به معاد و یاد قیامت را در شما زنده کند و شما درد گرسنگی و تشنگی را درک کنید و به ضعف‌های خود پی ببریم تا برای روز قیامت آماده شویم.
نماینده جامعةالمصطفی در خراسان ادامه داد: از نکاتی که پیامبر(ص) در این خطبه اشاره می‌کنند، ابعاد تربیت دینی و مؤلفه‌های سبک زندگی اسلامی است. تربیت عبادی و معنوی، از زیربنایی‌ترین مراحل کسب روح عبودیت و خودسازی است که با مراقبت نفس از الودگی و گناه به دست می‌آید.
صالح تصریح کرد: پیامبر اسلام (ص) در خصوص شاخصه‌های اصلی برای خودسازی و تهذیب نفس فرمودند: «وَ احْفَظُوا أَلْسِنَتَکُمْ»؛ زبان‌های خود را از گناه و انحراف محافظت و مراقبت کنید. «وَ غُضُّوا عَمَّا لَا یَحِلُّ النَّظَرُ إِلَیْهِ أَبْصَارَکُمْ»؛ و چشم‌های خود را از هر حرامی بپوشانید «وَ عَمَّا لَا یَحِلُّ الِاسْتِمَاعُ إِلَیْهِ أَسْمَاعَکُ»؛ و گوش خود را از آنچه شنیدنش حرام و ممنوع است، حفاظت کن «وَ تُوبُوا إِلَی اللَّهِ مِنْ ذُنُوبِکُمْ»؛ و از هرگونه و لغزشی‌ای توبه کن و به سوی خدا بازگرد.
نماینده المصطفی در خراسان گفت: وقتی امیرمؤمنان(ع) از پیامبر اسلام(ص) درباره بهترین و برترین عمل در این ماه پرسیدند، ایشان در پاسخ فرمودند: «یَا أَبَا الْحَسَنِ أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ فِی هَذَا الشَّهْرِ الْوَرَعُ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ»؛ای ابا الحسن، برترین اعمال در این ماه پرهیز از محرمات است.
وی در بیان دیگر مؤلفه تربیت دینی اظهارکرد: پس از مراقبت اعضا و جوارح و کسب طهارت قلب، نوبت به ارتباط با خدا در قالب دعا و مناجات می‌رسد؛ از این رو، یکی از اعمالی که در این ماه به عنوان شاخص کسب تقوا و ویژگی روزه دار حقیقی بیان شده، دعاست.
صالح، به شرایط استجابت دعا و آداب دعا اشاره کرد و اظهار داشت: نخستین شرط قبولی دعا، نیت صادقانه و قلب مطهر و پاک است؛ «فَاسْأَلُوا اللَّهَ رَبَّکُمْ بِنِیَّاتٍ صَادِقَةٍ وَ قُلُوبٍ طَاهِرَةٍ». برای قرب به خدا و مناجات و حضور در محضر الهی باید انسان از باطن و روح صادقانه و بدون آلودگی برخوردار باشد؛ در قرآن، چند مرحله از انسان انتقاد شده است که انسان پس از رسیدن به خواسته‌هایش خدا را فراموش می‌کند.
وی ادامه داد: همچنین شرط دیگر قبولی دعا، قلب پاک و نظرهاست، زیرا قلبی که دروغ، نفاق، حسادت و پلیدی در آن باشد، شرط لازم را برای نزدیک شدن به خدا و قبولی دعا نخواهد داشت.
نماینده جامعةالمصطفی در خراسان گفت: شرط بعدی، رعایت آداب دعاست که پیامبر(ص) فرمودند: برای نشان دادن ادب و ذلت در برابر خداوند دست‌ها را بالا ببرید که نشان دهنده فقر، نیازمندی و ذلت در پیشگاه خداوند بزرگ است.
وی اظهارکرد: موضوع مهم در بحث دعا، اوقات مناسب برای دعاست که پیامبر اسلام(ص) فرمودند: بهترین اوقات دعا وقت نماز است؛ «فِی أَوْقَاتِ صَلَاتِکُمْ فَإِنَّهَا أَفْضَلُ السَّاعَاتِ یَنْظُرُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِیهَا بِالرَّحْمَةِ إِلَی عِبَادِهِ». در وقت نماز دعا کنید، که بهترین وقت برای دعاست و در اوقات نماز، خداوند با لطف و رحمت به بنده نگاه می‌کند.
صالح گفت: موضوع بعدی در دعا، محتوای دعاست که حضرت(ص) فرمودند: از خدا بخواهید توفیق روزه واقعی به شما بدهد و روزه خالصانه و توفیق تلاوت قرآن نصیبتان کند، یعنی توفیق هر کاری را از خدا بخواهیم و خود را ناچیز و عین فقر و نیاز بدانیم.
نماینده جامعةالمصطفی در خراسان به ابعاد اخلاقی و تربیتی ماه رمضان پرداخت و اظهار کرد: پیامبر اسلام(ص) در این خطبه، به ابعاد رفتاری و اخلاقی این ماه پرداخته، اصلاح اخلاق و تلاش برای کسب اخلاق نیکو را مورد توجه قرار دادند؛ «أَیُّهَا النَّاسُ مَنْ حَسَّنَ مِنْکُمْ فِی هَذَا الشَّهْرِ خُلُقَهُ کَانَ لَهُ جَوَازاً عَلَی الصِّرَاطِ». هرکس در این ماه بکوشد اخلاق خود را نیک و پسندیده نماید، در جهان آخرت مورد عنایت الهی قرار خواهد گرفت.
وی افزود: همچنین معیار‌های روابط سازنده و مؤثر با دیگران را بیان فرمودند: «وَقِّرُوا کِبَارَکُمْ»؛ با بزرگتر‌ها با کرامت و احترام برخورد کنید. «وَ ارْحَمُواصِغَارَکُمْ»؛ و با کودکان مهربانی و محبت کنید. «وصِلُوا أَرْحَامَکُمْ»؛ و با نزدیکان و اقوام صله رحم و ارتباط داشته باشید.
استاد حوزه علمیه به ابعاد اجتماعی ماه رمضان به عنوان شاخصه مهم و برجسته در سبک زندگی اسلامی پرداخت و گفت: پیامبر اسلام (ص) در تبیین حقیقت روزه داری، به پرورش روحیه ایثار در انسان و به دنبال آن ورود مستقیم انسان به رفع نیازمندی‌های انسان‌های نیازمند جامعه اشاره کردند و فرمودند: «وَ تَصَدَّقُوا عَلَی فُقَرَائِکُمْ ومَسَاکِینِکُمْ»؛ از اموال خود به نیازمندان جامعه انفاق کنید و از آن‌ها غافل نشوید.
وی تصریح کرد: در این میان، توجه ویژه به قشر‌های آسیب پذیر مانند ایتام، که نیاز بیشتری به ارتباط عاطفی و معیشتی دارند، مورد تأکید پیامبر(ص) بوده است. ایشان فرمودند: «وَ مَنْ أَکْرَمَ فِیهِ یَتِیماً أَکْرَمَهُ اللَّهُ یَوْمَ یَلْقَاهُ»؛ کسی که یتیمی را تکریم کند، خداوند روز قیامت او را مورد لطف و تکریم خود قرار می‌دهد.
انتهای پیام
