امام حسن مجتبی(ع) و دشوارترین صحنه در افشای چهره نفاق

به گزارش ایکنا از خوزستان، یکی از دشوارترین و قابل تأمل‌ترین دوره‌های تاریخ اسلام به دوران امامت امام حسن مجتبی(ع) بازمی‌گردد؛ دورانی که در آن پدیده نفاق به صورت رسمی در رأس حکومت جامعه اسلامی قرار می‌گیرد و به نام اسلام، اسلام را تهدید می‌کند و در آن پیامدهای کنار زدن سخن خدا و رسول خدا(ص) برای آینده امت اسلام خود را به شکل خطرناکی نشان داده است.

خاندان پیامبر اسلام(ص)، که روش و مبنای آنها پیروزی حق و اسلام بود، در چنین صحنه‌هایی با درایت، متانت، صبوری و حکمت روشی را اتخاذ می‌کرد که چه بسا آنها را مورد هجمه قضاوت‌های سطحی و غیرمنصفانه افراد ظاهربین قرار می‌داد؛ حال آنکه گذشت تاریخ حکمت انتخاب‌ها را به خوبی نشان داد.

به تعبیر شیخ راضی آل یاسین، نویسنده کتاب صلح امام حسن(ع)، دوره امام حسن مجتبی(ع) از گوشه‌های تاریک و مورد ستم تاریخ اسلام است که مورخان پیشین به طور شایسته آن را نشان نداده و نویسندگان جدید برای تحلیل آن چنانکه باید کوشش نکرده‌اند.

به گفته این نویسنده گزارشها و اظهارنظرها درباره وقایع دوره امام حسن مجتبی(ع) متاثر از خرده‌گیرهای سست‌اندیشان، گرایش‌های حزبی و ناآشنایی با واقعیت است. در بخش اول این کتاب که به طور عمده به فرازهای سیاسی زندگی امام حسن مجتبی(ع) پرداخته مرارت‌ها، سختی‌ها و تنهایی‌های امام حسن مجتبی(ع) را بعد از پدر و پس از فقدان یاران برگزیده و وفادار ایشان ترسیم می‌کند؛ دوره‌ای که به تعبیر مؤلف کتاب، اردوگاه امام علی(ع) با از دست دادن مراکز ثقل خود و خالی شدن از بهترین مردان به بزرگ‌ترین مصیبت دچار شد. در این دوره ه امامت امام حسن مجتبی(ع) آغاز می‌شود.

آیت‌الله محسن حیدری، مولف کتاب «چرا بیعت غدیر شکسته شد»، در گفت‌وگو با ایکنا از خوزستان در ارتباط با شرایط امامت امام حسن مجتبی(ع) و مواجهه ایشان با مسائل حاکم بر آن دوره گفت: مقام معظم رهبری کتابی را از عربی به فارسی درباره امام حسن مجتبی علیه‌السلام ترجمه کرده‌اند که اصل کتاب به قلم مرحوم آیت‌الله شیخ راضی آل یاسین از علمای نجف است.

وی اظهار کرد: رهبر انقلاب کتاب را به نام «پرشکوه‌ترین نرمش قهرمانانه تاریخ» نامگذاری کردند. این تعبیر گویای همه چیز درباره امام حسن مجتبی(ع) است. سیره امام حسن(ع) در آن شرایط بسیار خطرناک در این کتاب بیان شده است. اینکه می‌گوییم خطرناک، نه برای امام حسن مجتبی که ایشان به عنوان حامل رسالت امامت، بالاترین آرزویشان، شهادت در راه حق بود و چنین هم شد؛ بلکه خطرناک برای آینده اسلام.

آیت‌الله حیدری افزود: اگر در آن شرایط امام حسن مجتبی(ع) صبر نمی‌کردند، صلح نمی‌کردند و دست به شمشیر می‌بردند؛ اساس اسلام از بین می‌رفت و دیگر نمی‌توانست به حیات خود ادامه دهد. امام حسن مجتبی(ع) برای نجات اسلام در آن شرایط دندان روی جگر گذاشت و با کسی که فرزند هند جگرخوار بود، صلح کرد و این صلح، بزرگترین نرمش قهرمانانه تاریخ است.

اگر صلح امام حسن(ع) رخ نمی‌داد، چه می‌شد؟

به گفته این پژوهشگر تاریخ اسلام، امام با این صلح، چهره منحوس بنی‌امیه را رسوا کردند. امام حسن(ع) اگر صلح نمی‌کردند، بنی‌امیه در زیر نقاب نفاق می‌ماندند و اسلام را از بین می‌بردند. امام حسن مجتبی(ع) با این کار چهره آنها را نشان داد. البته برنامه امام حسن(ع) نیمه‌تمام ماند و برادرش امام حسین(ع) نیمه باقی‌مانده راه را در میدان شهدا و مبارزه رو در رو با یزید تکمیل کردند. یعنی امام حسن و امام حسین هر دو با این صلح و جنگ، اسلام را نجات دادند.

وی گفت: کلام پیغمبر اکرم(ص) که درباره این دو امام فرمودند: «الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ إِمَامَانِ قَامَا أَوْ قَعَدَا» ناظر به این واقعیت است؛ یعنی این دو امام‌اند، پیشوایان الهی هستند و کاری انجام نمی‌دهند، مگر به دستور حق. بنابراین هر دو امام و واجب‌الاطاعه هستند؛ چه در حال صلح و چه در حال قیام. پیامبر اکرم(ص) در این سخن قیام را به هر دو امام نسبت می‌دهند و قعود خود را نیز به هر دو نسبت می‌دهند.

آیت‌الله حیدری افزود: قیام امام حسین(ع) مشخص است؛ اما قیام امام حسن(ع) چطور بود؟ قیام امام حسن(ع) در کنار امیرالمومنین(ع) در جنگ با ناکثین، مارقین و قاسطین و همینطور در جنگ با معاویه بعد از شهادت امیرالمومنین(ع) مشخص است. اما در شرایط خود با شکوه‌ترین نرمش قهرمانانه تاریخ را انجام دادند. بنابراین تنها امام حسین(ع) قیام نکردند؛ بلکه امام حسن(ع) نیز قیام کردند. 

معنای قیام و قعود حسنین(ع)

این مدرس حوزه علمیه ادامه داد: قعود امام حسن(ع) علیه‌السلام صلحی است که انجام دادند. اما قعود امام حسین(ع) یعنی چه؟ امام حسین(ع) نه تنها در زمان امام حسن مجتبی(ع) به برنامه صلح التزام و اعتقاد داشتند؛ بلکه امام حسین(ع) برنامه صلح با معاویه را بعد از شهادت برادر ادامه دادند و تا وقتی که معاویه زنده بود امام حسین(ع) دست به قیام نزدند. بنابراین هم امام حسن(ع) قیام و قعود داشتند و هم امام حسین(ع). این قیام و قعود هر دو به امر خدا و در جای خود لازم و ضروری بود.

وی با بیان اینکه محله اول صلح امام حسن(ع) برداشتن نقاب از چهره نفاق بنی‌امیه بود، اظهار کرد: کربلا دو مرحله دارد؛ مرحله اول صلح امام حسن(ع) است که زمینه‌ساز قیام کربلا شد و مرحله دوم قیام امام حسین(ع) که نتیجه و ثمره و تکمیل‌کننده صلح امام حسن(ع) است.