برکاتی بیان کرد:
رشد جمعیت به زیر 1 درصد رسید / ارائه خدمات درمان رایگان ناباروری
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت وزارت بهداشت از کاهش نرخ رشد جمعیت به زیر یک درصد خبر داد.
به گزارش ایکنا، سید حامد برکاتی، مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت، امروز ۳۱ اردیبهشت‌ماه، در نشست خبری ویدیو کنفرانسی، با اشاره به وضعیت رشد موالید در کشور، گفت: رشد جمعیت در سال‌های ابتدایی پیروزی انقلاب، ۲.۴۵ و سالانه ۲.۵ درصد رشد نسبت به سال قبل از آن بود. اما متأسفانه در اوسط دهه ۷۰ شاخص رشد جمعیت به عدد ۱.۵ رسید و در سال گذشته برای اولین بار بعد از انقلاب، رشد جمعیت به کمتر از یک درصد رسیده است. در چنین شرایطی، جمعیت جوان کشور در ۲۰ سال آینده به چالش تبدیل خواهد شد.برکاتی گفت: میانگین سنی ایران در سال ۱۳۵۵، ۲۲ سال بود در حالی که امسال این عدد به ۳۲ سال رسیده است. براساس شاخص‌های جهانی، سن جوانی تا ۳۰ سالگی است و ایران از سال ۱۳۹۵، پای به میانسالی گذاشته و تا سال ۱۴۳۰، سالمند و پیر می‌شویم.
وی با بیان اینکه جمعیت مولد کشور نسبت به گذشته بیش از ۷۰ درصد کاهش داشته است، ادامه داد: حال سؤال این است که چه باید کرد. سیاست‌هایی که از سوی مقام معظم رهبری در اردیبهشت ۱۳۹۳ ابلاغ شد، کاملاً جامع است و مسیر آینده کشور را برای مقابله با این معضل روشن کرده است. اما اتفاقاتی که باید ضمن آن انجام می‌شد، هنوز رخ نداده است. این سیاست‌ها ۱۴ بند دارد که یک بند آن به جایگزینی اشاره دارد و اصل است و بند آخر هم بند رصد کردن جمعیت است که باید هر ساله اتفاق افتد تا برای مثال در سال ۹۹ با این موضوع مواجه نشویم که رشد جمعیت کشور به زیر یک درصد رسیده باشد.
برکاتی گفت: در بند‌های دیگر این سیاست‌ها نیز به رشد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و حمایت از جوانان به ویژه برای ازدواج و فرزندآوری توجه شده است. در این زمینه وزارت بهداشت اقدامات خوبی انجام داده به طوری که شاخص مرگ و میر کودکان و مادران و مراقبت‌ها ارتقاء یافته است.
مدیرکل دفتر جمعیت وزارت بهداشت تأکید کرد: ادعای من این است که وزارت بهداشت هر چند ناکامل، اما بهتر از سایر دستگاه‌ها برای اجرای سیاست‌های جمعیتی فعالیت کرده است و نیازمند حمایت بیشتر دستگاه‌های دیگر به خصوص قوه قضاییه برای اجرای این سیاست‌ها از جمله اجرای مرخصی ۹ ماهه بانوان هستیم.
وی در ادامه با اشاره به کاهش ۴۰ درصدی ازدواج در کشور گفت: میزان ازدواج در کشور از سال ۸۹ تاکنون ۴۰ درصد کم شده است و این زنگ خطری برای آینده کشور در همه ابعاد اقتصادی، اجتماعی و حتی امنیتی‌هاست. میزان ازدواج‌ها در سال ۸۹، حدود ۸۹۰ هزار بود که در سال ۱۳۹۸ کمتر از ۵۵۰ هزار مورد شد و ۴۰ درصد کاهش یافت. از سال ۸۹ به طور متوسط هر سال شش درصد از میزان ازدواج در کشور کم شده است.
برکاتی در ادامه با اشاره به کاهش رشد موالید در کشور اظهار کرد: از اوخر دهه 60 تا اواسط دهه 70 هر سال از میزان موالید کاسته شده، علت آن کاهش موالید از دهه ۶۰ به بعد و کاهش افرادی است که به سن ازدواج می‌رسند، اما علت اصلی این مسئله نیست، سال ۹۲ حدود ۱۳ میلیون جوان در سن ازدواج داشتیم که اکنون به ۱۰ میلیون نفر رسیده است؛ همزمان تمایل به فرزندآوری نیز در کشور کمتر شده است.
مدیرکل سلامت خانواده، جمعیت و مدارس وزارت بهداشت افزود: در مورد کاهش میزان ازدواج و کاهش فرزندآوری، جوانان مقصر نیستند، حمایت‌های دولتی باید بیشتر و کاملتر شود. در هر صورت از سال ۸۹ سالانه شش درصد از سال ۹۷ هر سال هشت درصد از میزان ازدواج در کشور کم شده است.
برکاتی گفت: چاره کار فقط دادن وام ازدواج ۱۰۰ میلیون تومانی نیست. در برخی مناطق کشور خانواده‌هایی برای وام ۱۰۰ میلیونی فرزندان خود را وادار به ازدواج می‌کنند. راهکار اساسی حمایت از ایجاد شغل و فضای امنیت روانی، اجتماعی و اقتصادی است و البته حمایت از فرزندآوری نیز باید از حد شعار به اقدامات عملی در همه دستگاه‌ها برسد و نیازمند حمایت‌های قضایی هم هستیم.
مدیرکل سلامت خانواده وزارت بهداشت اظهار کرد: دختران به طور متوسط در سن ۲۴.۵ سال ازدواج می‌کنند و فرزند اول خود را در سن ۲۹ سالگی و فرزند خود را در حدود سن ۳۴ سالگی به دنیا می‌آورند و اگر تمایلی به فرزند سوم داشته باشند این تولد‌ها در سن حدود ۳۷ سالگی اتفاق می‌افتد. البته عوامل مختلفی در این خصوص دخیل است، مانند اینکه خانم‌ها دوست دارند تحصیل کرده و اشتغال داشته باشند. در نتیجه باید بین وظیفه مادری در خانواده‌ها و تحصیل و اشتغال آن‌ها یک هارمونی ایجاد شده و هماهنگی بین دستگاه‌ها وجود داشته باشد.
وی تصریح کرد: از اواخر دهه ۶۰ تا پنج سال ابتدایی دهه ۷۰، به میزان ۲۵ درصد موالید ما کم شده است و این افراد اکنون به سن ازدواج رسیده‌اند؛ ضمن اینکه بُعد خانوار ما از متوسط ۵.۳ درصد در دهه ۶۰ اکنون به ۳.۴ درصد رسیده است.
برکاتی درباره پیشگیری از بارداری گفت: اقلام پیشگیری از بارداری دو معنا دارد؛ یکی بحث سلامت و دیگری جمعیت به هیج عنوان برای کاهش موالید اقدامات کاهش بارداری نداریم دستورالعمل پیشگیری از موالید در آبان ۹۸ به دانشگاه‌های علوم پزشکی ابلاغ شد. در این دستورالعمل مشخص شده است اگر مثلاً خانمی سرطان قابل درمان دارد، ابتدای کار که باید شیمی درمانی داشته باشد از آنجایی که بارداری برای مادر و جنین مشکل ایجاد می‌کند با روش‌های قرص یا وسایل جلوگیری از بارداری تجویز می‌شود.
وی افزود: برای یک خانم مثلاً ۳۴ ساله که بیماری قلبی مادرزادی دارد و بیماری او پیشرفته باشد به طوری که توانایی کار‌های روزمره را از دست دهد، چون بارداری برای حیات او خطرناک است، داروی پیشگیری از بارداری تجویز می‌شود.
برکاتی در مورد آمار سقط جنین گفت: آمار سقط بررسی شده است، در سال ۹۹ حدود ۲۲۰ هزار سقط برآورد شد، بررسی ملی سقط جنین انجام شده و طی یکی دو ماه آینده، اعداد آن را اعلام می‌کنیم.
مدیرکل سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت در پاسخ به پرسش ایکنا، در مورد خدمات درمان ناباروری در راستای افزایش جمعیت، گفت: سه نوبت انجام IUI، IVF و سونوگرافی در مراکز دولتی به صورت رایگان به زوجین نابارور ارائه می‌شود. البته در تمام دنیا ۱۵ تا ۲۰ درصد ناباروری‌ها با شرایط اقلیمی و سنین جوانان و افرادی که دچار ناباروری هستند ارتباط دارد.
وی افزود: بحث ناباروری و درمان آن و خدمات لازم در این خصوص را به عنوان یک حق برای مردم می‌دانیم، اما باید گفت موفق‌ترین مراکز درمان ناباروری در دنیا نیز تنها ۲۰ تا ۳۰ درصد در درمان زوجین نابارور موفق هستند. ضمن اینکه در کاهش ۱۷۰ هزار تولد در سال جاری عوامل مختلفی دخیل هستند، این موضوع تنها به مشکل ناباروری مربوط نمی‌شود بلکه کم شدن میل به ازدواج، میل به فرزندآوری و تأخیر در فرزندآوری از جمله عوامل مؤثر است؛ چراکه تأخیر در زمان فرزندآوری به ۴.۵ تا پنج سال بعد از ازدواج رسیده است. ضمن اینکه موضوع ناباروری کمتر از ۱۰ درصد می‌تواند روند باروری کلان کشور را تعیین کند.
برکاتی در ادامه به سیاست‌های تشویقی وزارت بهداشت برای افزایش جمعیت پرداخت و اظهار کرد: بحث انجام زایمان طبیعی از اقدامات تشویقی بوده است؛ ضمن اینکه بحث عملیاتی کردن ۹ ماه مرخصی زایمان از موارد دیگر است که ابتدا این موضوع را در وزارت بهداشت عملی کردیم.
برکاتی افزود: از زمان ابلاغ سیاست‌های جمعیت در سال ۹۳ کارگاه‌های آموزشی و جلسات لازم برای مردم برگزار شده است، ضمن اینکه در کنار طرح تحول سلامت، مکمل‌ها و ویتامین‌های غذایی به خصوص ویتامین D و AD را برای کودکان به صورت صد درصد اختصاص داده‌ایم و امسال نیز این روند ادامه پیدا می‌کند.
مدیرکل سلامت خانواده وزارت بهداشت با بیان اینکه مشاوره‌های لازم برای فرزندآوری و تهیه بسته‌هایی در این خصوص در قالب دستورالعمل‌های جدید در خانه‌های بهداشت و مراکز جامع سلامت ارائه می‌شود، گفت: ۱۸ تا ۲۴ ماهt فاصله بارداری است؛ ضمن اینکه آمار‌ها نشان می‌دهد بارداری دوم در بانوان در فاصله ۵.۵ سال از بارداری اول قرار دارد؛ در حالی که بارداری در این فاصله زمانی با درجات زیاد بروز بیماری‌ها مواجه است.
وی در ادامه به برخی اقدامات وزارت بهداشت در رابطه با مدارس پرداخت و اظهار کرد: وزارت بهداشت و وزارت آموزش و پرورش بر اصول بهداشت در مدارس نظارت دارند، مثلاً در مورد سرویس‌های بهداشتی مأموران بهداشت محیط سالی یکبار و در موارد لزوم بیشتر مراجعه می‌کنند و چون به عنوان ضابط قضایی هستند، موارد لازم را تذکر می‌دهند. بهورزان هم به مدارس نظارت می‌کنند.
مدیرکل سلامت خانواده، جمعیت و مدارس وزارت بهداشت گفت: اقدامات لازم در مدارس انجام می‌شود. لازم است در مدارس بزرگ حتماً یک مراقب سلامت باشد و در مدارس کوچکتر در هر دو مدرسه یک نفر مراقب بهداشت باید حضور داشته باشد. امیدواریم وزارت آموزش و پرورش از مجوز‌های استخدام سال‌های گذشته برای تأمین این نیرو‌ها استفاده کند و این مطالبه را از آموزش و پرورش داریم.
وی افزود: دستورالعمل‌های سختگیرانه‌ای برای رعایت اصول بهداشتی در مدارس از جمله در سرویس‌های بهداشتی و بوفه‌ها ابلاغ شده است. همچنین برای رعایت اصول بهداشتی در ایام کرونا دانشگاه‌های علوم پزشکی نظارت دارند و تذکر‌های لازم به دانشگاه‌های علوم پزشکی در این زمینه داده شده است.
برکاتی یاداور شد: حدود ۱۰۰ میلیارد تومان به مدارس برای تأمین مواد ضدعفونی داده شده است که نزدیک به هفت برابر بودجه سنوات سلامت و تندرستی است. دولت به این مسئله توجه دارد و انتظار نمی‌رود در اوقات اخیر و تا پایان سال در مدارس کمبود مواد ضدعفونی کننده داشته باشند.
وی افزود: مدارس غیر انتفاعی، تیزهوشان و هیئت امنایی هم شهریه می‌گیرند و درآمد دارند. حداکثر ۸۵ هزار مدرسه می‌توانند از منابع دولتی استفاده کنند و اگر درست مدیریت شود، نگرانی والدین از دسترسی به شوینده‌ها و گندزدا‌ها برطرف می‌شود. همکاران وزارت بهداشت هم در این زمینه نظارت دارند و کمک می‌کنند.
