نظام سرمایه‌داری به مرحله اشباع رسیده است / شکاف‌های نژادی در آمریکا هیچ‌گاه التیام نمی‌یابد
استاد بازنشسته دانشگاه شهید بهشتی معتقد است اعتراضات اخیر ضد نژادپرستی در آمریکا نشان داد که نظام سرمایه‌داری به مرحله اشباع رسیده و چاره‌ای جز تجدید نظر در مبانی نظری و ساختاری خود ندارد، اما جریان حاکم بر این کشور جزو نومحافظه‌کاران افراطی، بیگانه‌ستیز و ثروتمند هستند و به هیچ وجه سایر نژادها و اقلیت‌ها را به رسمیت نمی‌شناسند و لذا می‌توان گفت این شکاف‌های نژادی هیچ‌گاه التیام پیدا نمی‌کند.
علی بیگدلی، استاد بازنشسته دانشگاه شید بهشتی و کارشناس مسائل بین‌الملل، در گفت‌وگو با ایکنا درباره دلایل تفاوت اعتراضات ضد نژادپرستی اخیر در آمریکا با اعتراضات قبلی و دلایل فراگیری آن در بیشتر ایالت‌ها گفت: دلیل اول این است که انباشتی از نارضایتی در آمریکا و به طور کل در غرب ایجاد شده و ناراضیان دنبال بهانه‌ای هستند تا خشم و اعتراض خود را نشان دهند و امروز تنها به آمریکا هم محدود نمانده و در انگلیس و فرانسه مشاهده می‌شود.
بیشتر بخوانید:
وی افزود: اینها نتیجه بدرفتاری‌ها و خشونت‌هایی است که از گذشته دور و از دوران استعمار نسبت به بردگان، سیاه‌پوستان و رنگین‌پوستان انجام شده است. از طرف دیگر نابرابری‌های اقتصادی در غرب باعث حکومت یک اقلیت ثروتمند بر یک اکثریت فقیر شده و شکاف‌های اجتماعی در غرب را به حد دردآوری رسانده است.
آمریکا دیگر قدرت بی‌رقیب سابق نیست
بیگدلی اظهار کرد: به نظر می‌رسد نظام سرمایه‌داری چاره‌ای جز تجدید نظر در مبانی نظری و ساختاری خود ندارد. امروز آمریکا دیگر قدرت بی‌رقیب دهه 60 و 70 میلادی نیست و لذا باید تغییراتی در رفتارها و نگرش‌های این ساختار سیاسی و احزاب آن شکل بگیرد و ادامه این روند فعلی ممکن نیست و حتی نمی‌تواند نسبت به مردم آمریکا پاسخگو باشد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل ابراز کرد: در واقع نظام سرمایه‌داری به مرحله‌ای از اشباع رسیده که از طرفی می‌خواهد به هر نحو ممکن همچنان براساس روش‌های گذشته عمل کند، از طرف دیگر با سطح بالای انتظارات جامعه مواجه است و در کنار این موارد رقبای جدیدی در عرصه بین‌المللی پیدا کرده است. امروز این خشم به حدی رسیده که در انگلستان حتی مجسمه چرچیل مورد توهین قرار می گیرد و این نشانه همین انباشت خشم و نارضایتی از سال‌های طولانی تحقیر و ظلم نسبت به نژادهای غیر سفید است.
اصرار بر عدم عذرخواهی از سیاهان
وی عامل دیگر اعتراضات اخیر آمریکا را رفتارهای گروه سفیدپوست متعصب افراطی دانست و گفت: محصول این جریان ترامپ است که یک نوع تفاخر و تفرعن نسبت به دیگر گروه‌ها و اقشار جامعه را به نمایش می‌گذارند و همین رفتارهای غیراخلاقی و غیر انسانی این مجموعه بر افزایش دامنه اعتراضات افزوده است.
استاد پیشین دانشگاه شهید بهشتی بیان کرد: تا الان و با گذشت بیش از دو هفته از قتل جورج فلوید نیز ترامپ حتی در مصاحبه اخیر با فاکس نیوز هیچ عذرخواهی انجام نداد و حتی صحبتی در خصوص جبران این اتفاق مطرح نکرد و کاملاً از روی این مسئله عبور کرد و این به خاطر همین خودخواهی این گروه سفیدپوست ثروتمند و افراط‌گرای مذهبی است که نمونه بارز آن گروه «تی پارتی» است که ترامپ جزو آنهاست و جزو نومحافظه‌کاران به شدت بیگانه‌ستیز و خودبرتربین هستند. البته فعلاً نمی‌توان گفت که این تحرکات و اعتراضات تا کجا ادامه پیدا می‌کند.
مشکلات شدید اقتصادی و سخت شدن تداوم اعتراضات
وی یادآور شد: یکی از دلایلی که نمی‌توان به تداوم این اعتراضات امید داشت افزایش میزان بیکاری به حدود 9.2 درصد است و این نزدیک به رقم بیکاری در هنگامی است که ترامپ بر سر کار آمده بود. در حالی که ترامپ توانسته بود آن را به 3.4 درصد برساند. از طرفی تورم نیز به حدود 12 درصد رسیده و این مشکلات اقتصادی امکان تداوم اعتراضات را سخت‌تر کرده است. همچنین اقتصاد آمریکا دراین مدت حدود 7.2 درصد کوچکتر شده اما این مسائل برای جمهوری‌خواهان که یک اقلیت ثروتمند هستند چندان مهم نیست. در واقع این طور به نظر می‌رسد که جمهوری‌خواهان فکر می‌کنند معترضان به واسطه این مشکلات اقتصادی بالاخره اعتراضات را رها می‌کنند و لذا اینها هم به هیچ وجه عذرخواهی نخواهند کرد.
بیگدلی درباره اینکه ترامپ در آستانه انتخابات آمریکا نگران کاهش آرای خود با فراگیر شدن اعتراضات نیست، گفت: اساساً رنگین‌پوستان و سیاه‌پوستان در سبد رأی ترامپ نبودند و لذا او از این منظر نگرانی خاصی ندارد. مشکل اصلی در جامعه آمریکا این است که سفیدپوستان جمهوریخواه به این سادگی رأی خود را تغییر نمی‌دهند. اگر همین الان و در این وضعیت با یک سفیدپوست جمهوریخواه صحبت کنید اقدامات ترامپ علیه معترضان را تأیید می‌کند. در واقع این جریان‌های راست‌گرای افراطی در آمریکا و اروپا به هیچ وجه سایر نژادها را به رسمیت نمی‌شناسند و به جرئت می‌توان گفت این تعارضات هیچ گاه از بین نمی‌رود.
ارزش‌های حاکم بر حزب جمهوریخواه همان ارزش‌های امریکایی است
این کارشناس مسائل بین‌الملل یادآور شد: در زمان جنبش مدنی سیاه‌پوستان به رهبری مارتین لوترکینگ یک الحاقیه به قانون اساسی آمریکا مبنی بر حق برابری سیاهان با سفیدپوستان اضافه شد اما بحث این است که هیچ دولتی آن را اجرا نمی‌کند و این به خاطر آن است که اصلاً سیاه‌پوستان و غیر خودشان را قبول ندارند و لذا این شکاف‌های نژادی هیچ‌گاه التیام پیدا نمی‌کند.
وی تأکید کرد: جمهوری‌خواهان معتقدند ابراز عذرخواهی از سیاهان ارزش‌های حاکم بر این حزب را تضعیف می‌کند و به یاد داشته باشیم ارزش‌های حاکم بر مرام‌نامه حزب جمهوریخواه در واقع پایه‌های اصلی ارزش‌های حاکم بر جامعه آمریکاست.
بیگدلی تصریح کرد: ترامپ وقتی شعار «آمریکا اول» را سر می‌دهد حرف خودش نیست بلکه شعار و ایده نویسندگان قانون اساسی آمریکاست. رأی جمهوری‌خواهان رأی ثابتی است و با این حوادث دچار سیالیت نمی‌شود اما قطعا از رأی 61 میلیونی دوره قبل کمتر خواهد شد. هرچند اینکه ترامپ رئیس‌جمهور نشود با توجه به ساختار انتخاباتی آمریکا چندان قابل پیش‌بینی نیست.
اقدامات نمادین دموکرات‌ها
بیگدلی درباره رویکرد دموکرات‌ها نسبت به این اتفاقات و احتمال پیروزی آنها در انتخابات گفت: چون دمکرات‌ها معمولا تفکرات سوسیالیستی دارند همواره آرای لاتین‌تبارها، رنگین‌پوستان و به ویژه سیاه‌پوستان را به خود اختصاص می‌دهند. از طرفی در آمریکا همیشه آرای خاکستری یا سیال وجود دارد که قطعا این آرا به سمت دموکرات‌ها متمایل می‌شود. الان هم بیشتر نظرسنجی‌ها از پیشتازی دموکرات‌ها خبر می‌دهد.
ان کارشناس مسائل بین‌المل در پایان اظهار کرد: در این قضایا نیز دموکرات‌ها اقدامات نمادینی مانند زانو زدن نانسی پلوسی و ارسال پیام ویدئویی بایدن به مراسم خاکسپاری فلوید انجام دادند، اما با همه این احوال آنها نیز دخالت چندانی نکردند. زیرا بالاخره برای دموکرات‌ها هم ارزش‌های حاکم بر جامعه آمریکا مهم است ولی برای اینکه تا حدودی خود را همسو با معترضان نشان دهند دست به یک سری اقدامات محدود و نمادین زدند.
گفت‌وگو از مهدی مخبری
انتهای پیام
