تغییر هرساله میزبان جشنواره قرآن دانشجویان؛ مانع ثبت و نشر آثار

به گزارش ایکنا، طی روزهای گذشته یادداشتی با عنوان «دستاوردهای محبوس جشنواره‌های قرآنی دانشجویی» بر روی خروجی این خبرگزاری قرار گرفت. این یادداشت بررسی کوتاهی از وضعیت محتوای تولید شده در جشنواره‌های قرآنی بخش دانشگاهی انجام داده و پیشنهاد داده بود که در شرایط کرونایی فعلی محتواهای تولیدشده در سی و چند دوره از جشنواره به مرور در فضای مجازی با مخاطبان به اشتراک گذاشته شود. برای پیگیری این موضوع، گفت‌وگوهایی با مدیران امور قرآنی دستگاه‌های دانشگاهی صورت گرفته است. در نخستین گفت‌وگو، به سراغ مسئول امور قرآنی وزارت علوم رفته‌ایم تا از او در مورد دلایل انجام نشدن این کار سؤال کنیم. مشروح این گفت‌وگو در ادامه آمده است.

رشید جعفرپور، رئیس اداره فعالیت‌های دینی و قرآنی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، در گفت‌وگو با ایکنا، با اشاره به اینکه در مورد جشنواره ملی قرآن و عترت دانشجویان کشور چند نکته باید مطرح شود، به تشریح جزئیات بخش‌ها و رشته‌های جشنواره پرداخت و گفت: امسال سی‌وپنجمین دوره جشنواره ملی قرآن و عترت دانشجویان کشور برگزار می‌شود. این جشنواره تا دوره بیست‌وچهارم به همت جهاددانشگاهی به عنوان دبیرخانه اصلی جشنواره برگزار می‌شد و دیگر دستگاه‌ها برای برگزاری مطلوب جشنواره به جهاددانشگاهی کمک می‌کردند.

وی افزود: اگر فعالیتی به لحاظ ضبط و ثبت آثار وجود داشته باشد باید در جهاد دانشگاهی موجود باشد، در دوره بیست‌وپنجم جشنواره ملی، شورایی با عنوان شورای هماهنگی فعالیت‌های قرآنی دانشگاه‌ها تشکیل شد، این شورا اقماری و زیر نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی بود که دبیرخانه آن در نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها مستقر شد. پس از شکل‌گیری این شورا مقرر شد تا جشنواره ملی به صورت چرخشی از سوی دستگاه‌های مختلف دانشگاهی برگزار و دبیرخانه هر دوره در دستگاه میزبان مستقر شود.

نقش منابع مالی 

جعفرپور با اشاره به اینکه تاکنون 9 دوره از جشنواره به صورت چرخشی برگزار شده است، تصریح کرد: در این 9 دوره برخی دستگاه‌ها همچون وزارت علوم و وزارت بهداشت، دو بار میزبان جشنواره بودند، اما برخی دستگاه‌های دیگر نیز به خاطر وضعیت مالی ضعیف امکان میزبانی و برگزاری جشنواره را نداشته‌اند. برای اینکه تمام دستگاه‌ها حداقل یک دور میزبان جشنواره باشند، پیشنهاد شد حتی دو دستگاه به صورت مشترک میزبان یک دوره از جشنواره باشند.

رئیس اداره فعالیت‌های دینی و قرآنی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با تأکید بر اینکه چرخشی شدن میزبانی جشنواره باعث شده که اطلاعات هر دوره به سختی به دوره بعد منتقل شود، گفت:‌ یکی از ضعف‌های جشنواره همین موضوع است که در هر دوره نتوانسته‌ایم محتوای تولید شده را به دوره بعد منتقل کنیم. جشنواره ملی محل تجمیع تمامی آثار تولید شده دستگاه‌های دانشگاهی که طی فرایندی برگزیده شده‌اند، است، اما طی این ادوار این اتفاق نیفتاده است، چرا که انتقال محتوا صورت نگرفته است.

تأکید بر استقرار دبیرخانه دائمی

وی در پاسخ به اینکه جشنواره ملی دبیرخانه دائمی دارد؟ اظهار کرد: اگر هم وجود داشته باشد باید در نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها باشد. نهاد نیز طی این سال‌ها تغییر مدیریت زیادی داشته است و همین تغییر باعث شده تا پیگیری ثبت و ضبط آثار جدی نباشد.

جعفرپور درباره اینکه تا چه میزان بحث ثبت، ضبط و انتشار آثار تولیدشده در جشنواره ملی قرآن و عترت دانشجویان برای شورای هماهنگی فعالیت‌های قرآنی دانشگاه‌ها جدی بوده است؟ گفت: در مواردی این موضوع به بحث گذاشته شده است، اما مشکلاتی که بیان شد مانع از حصول نتیجه شد.

رئیس اداره فعالیت‌های دینی و قرآنی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با تأکید بر اینکه در جشنواره قرآن و عترت تنها آثار مورد بحث نیست، افزود: در این جشنواره بحث بر روی افراد است، شرکت‌کننده‌ای که در رشته حفظ یا تلاوت یا حتی معارفی شرکت کرده اثری ارسال نکرده بلکه خود او در جشنواره حضور یافته است. این افراد دائماً اثربخشی خود را نشان می‌دهند، ممکن است در آن مقطع تلاوتی داشته باشد، اما خود او به عنوان یک فرد اثرگذار در محیط دانشگاه و حتی خارج از این محیط با تلاوتی که داشته اثرگذاری داشته است.

نقش رسانه‌ها در انتقال تجربیات

وی درباره این موضوع که حتی یک قاری، حافظ و یا شرکت‌کننده بخش معارفی نیز با حضور خود در جشنواره تلاوتی بر جای گذاشته یا تجربه‌ای از سر گذرانده است که می‌تواند مورد استفاده دانشجویان قرار گیرد، گفت: بخش زیادی از شرکت‌کنندگان در حوزه معارفی جشنواره، حضور دارند که مبتنی بر تولید اثر نیست و صرفاً فرد در یک آزمون حضور می‌یابد. برای انتقال تجربیات این قبیل افراد رسانه‌ها نیز باید به کمک بیایند تا تجربه‌های اندوخته شده در این سال‌ها با سایر دانشجویان به اشتراک گذاشته شود. در واقع اثرگذاری دانشجویان در بخش‌هایی مانند تلاوت، حفظ و معارفی از این نوع است.

جعفرپور همچنین به بخش‌هایی از جشنواره، که مبتنی بر تولید اثر فیزیکی در ابعاد مختلف است، اشاره و بیان کرد: در این بخش رشته‌‌هایی همچون نقاشی،‌ تذهیب، خوشنویسی، عکاسی و ... است که دانشجویان آثار خود را برای شرکت در جشنواره ارسال می‌کنند. بخشی از آثار برگزیده و نفیس برای نصب در موقعیت‌های مختلف خریداری می‌شوند، در حال حاضر بسیاری از تابلوهای استفاده‌شده در فضاهای فرهنگی دانشگاه‌ها از آثار تولیدشده در جشنواره است و همین در معرفی آثار بسیار اثر دارد. بخشی از شرکت‌کنندگان نیز حاضر به فروش آثار خود نیستند و تمایل به نگهداری آثار خود را دارند و لذا امکان استفاده از این آثار وجود ندارد.

نحوه بهره‌مندی از آثار پژوهشی 

رئیس اداره فعالیت‌های دینی و قرآنی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری همچنین اظهار کرد: در حوزه تولید آثار پژوهشی نیز مقالات سطح بالا برای چاپ در نشریات ارسال می‌شوند و لذا اثرگذاری علمی آنها از این طریق گذاشته می‌شود. اینکه ما پژوهش را نگهداری کنیم اثرگذاری چندانی نخواهد داشت و چاپ آن مطلوب‌ترین وجه از اثرگذاری آن خواهد بود. دبیرخانه جشنواره هیچ‌گاه چنین کاری نمی‌کند تا چنین اثری را از دانشجو دریافت و صرفاً نگهداری کند، بیشترین کمک دانشگاه و جشنواره به صاحبان این آثار حمایت از آن برای چاپ و ... است.

وی با بیان اینکه در بخش آوایی و رشته‌هایی همچون تلاوت نیز در ادوار مختلف تلاوت‌های اجراشده را در یک فایل تجمیع و ثبت می‌کردیم‌، گفت:‌ در حال حاضر در جشنواره قرآن و عترت دانشجویان وزارت علوم تمام تلاوت‌های صورت گرفته را ضبط می‌کنیم. ضمن اینکه تلاوت ضبط شده هر شرکت‌کننده را به او تحویل می‌دهیم. این تلاوت‌ها در فضاهای دانشجویی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تأکید بر تجمیع محتوای تولید شده در ادوار مختلف 

جعفرپور بیان کرد: اینکه در جشنواره ملی بتوانیم چنین تجمیعی انجام دهیم و محتوای تولید شده را به اشتراک بگذاریم کار بسیار خوبی خواهد بود. البته بر روی هر کدام از محتواهای تولید شده باید بر اساس اقتضای آن تصمیم گرفته شود. به عنوان مثال در حوزه فناوری نمی‌توانیم از شرکت‌کننده اثر را دریافت و نگهداری کنیم، ما با کمک برای ثبت اثر تولید شده و حمایت‌هایی از این دست می‌توانیم به اثرگذاری آن کمک کنیم. بنابر این در هر کدام از بخش‌ها و رشته‌ها به یک شیوه خاص می‌توان عمل کرد تا اثرگذاری اجتماعی آثار کاهش پیدا نکند.

رئیس اداره فعالیت‌های دینی و قرآنی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در پاسخ به اینکه در حال حاضر چه میزان زمینه برای بهره‌مندی دانشجویان فعلی دانشگاه‌های کشور از محتواهای تولید شده در جشنواره فراهم است؟ گفت: بهره‌مندی مفهوم خاصی دارد. در هر زمینه‌ای یک نوع امکان بهره‌مندی وجود دارد که تلاش شده است تا این بهره‌مندی صورت گیرد. بهره‌مندی دانشجویان از مقالات تولید شده به یک نحو است و از تلاوت‌های انجام شده به نحو دیگر. برای اینکه مشخص شود بهره‌مندی از کدام سطوح بیشتر بوده است باید مطالعاتی انجام شود.

وی با تأکید بر اینکه باید جلساتی از شورای هماهنگی فعالیت‌های قرآنی دانشگاه‌ها به این موضوع اختصاص یابد، افزود:‌ بحث بهره‌مندی دانشجویان از محتوای تولید شده در جشنواره موضوع مهمی است که باید در جلساتی به آن پرداخته شود تا هم ارزیابی‌ای از گذشته صورت گیرد و هم افق آینده نیز مشخص شود تا سطح بهره‌مندی به صورت تخصصی‌تر مورد بررسی قرار گیرد. حتی در این جلسات می‌توان در مورد تقویت دبیرخانه نیز بحث و تبادل نظر کرد.

جعفرپور در پایان در پاسخ به اینکه وزارت علوم آرشیوی از سی و چهار دوره جشنواره داخلی خود دارد؟ گفت: در هر دوره‌ای که جشنواره برگزار شده است، آخرین آثار در همان دانشگاه میزبان، مستندسازی شده و این آثار به عنوان دبیرخانه در همان دانشگاه ثبت شده است.