کاری نکنیم شیوع کرونا را به عزاداری امام حسین(ع) نسبت دهند/ ضمان شرعی منتقل‌کننده کرونا
عضو جامعه مدرسین حوزه و رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) گفت: نباید کاری کنیم که سبب شیوع ویروس شویم و به نام دین و امام حسین(ع) تمام شود و بگویند مردم به عزاداری رفتند و کرونا این‌قدر تلفات داد.
به گزارش ایکنا، آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی، رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)، شامگاه سه‌شنبه، 28 مردادماه، در نشست پاسخ به پرسش‌های عزاداری که به صورت مجازی برگزار شد، با اشاره به برخی سخنان نسنجیده، گفت: نمی‌توان گفت که این ویروس وارد مجالس دینی و عزاداری نمی‌شود و افراد مبتلا هم اگر آمدند ویروس به دیگران سرایت نخواهد کرد.
وی افزود: متأسفانه این برداشت گفته شده و در لابلای برخی کتب هم آمده است؛ مگر در انتفاضه عراق علیه رژیم بعث، صدام و سربازان منحوسش وارد حرم امام حسین(ع) نشدند و آنجا را به گلوله نبستند و آن وقت بگوییم گلوله اثر نمی‌کند؟ هویت شیعه به مجالس عزاداری است. اینکه بگوییم مردم در خانه بنشینند و از صداوسیما عزاداری گوش دهند حرف درستی نیست؛ باید راهکاری بیندیشیم که عزاداران محروم نشوند و واقعیت ویروس کرونا هم مورد توجه باشد.
جداسازی فقه از عاشورا بزرگترین تحریف است
فاضل لنکرانی با بیان اینکه گاهی اوقات در فضای مجازی مطرح می‌شود که فقه به عزاداری امام حسین چه کاری دارد؟ عزاداری فوق فقه و عقل است و فقه نباید دخالت کند، اظهار کرد: به نظر ما این مطلب کاملاً غلط است؛ جداکردن عاشورا از فقه از تحریفات بزرگ عاشوراست. اگر عاشورا را از فقه جدا کنیم تحریف بسیار بزرگ در قضیه عاشوراست.
استاد حوزه علمیه تصریح کرد: امام وقتی حرکت خودشان را آغاز کردند، از جلسه مروان که امام را به بیعت دعوت کرد، حضرت فرمود «و علی الاسلام والسلام» ...؛ یعنی مسئله حکومت مسلمین مطرح است که موضوعی کاملاً فقهی است؛ حضرت وقتی با اصحاب خودش و در برخورد با حر استناد به فرمایش پیامبر(ص) کرد و فرمود: «مَنْ رَأى سُلْطاناً جائِراً مُسْتَحِلاًّ لِحُرُمِ اللهِ، ناکِثاً لِعَهْدِ اللهِ، مُخالِفاً لِسُنَّةِ رَسُولِ اللهِ، یَعْمَلُ فِی عِبادِاللهِ بِالاِثْمِ وَ الْعُدْوانِ فَلَمْ یُغَیِّرْ عَلَیْهِ بِفِعْل». این بیان، بیان کاملاً فقهی محض است.
وی با ذکر اینکه یکی از تحلیل‌های قوی در مورد عاشورا این است که روی مسئله جهاد ذَبّی تأکید کنیم تا بتوانیم به همه سؤالات جواب دهیم، اظهار کرد: بنابراین نباید بگوییم این حرکت امام نسبتی با فقه ندارد. کسی که لباس روحانیت هم به تن دارد در فضای مجازی می‌گوید امام حسین(ع) آقا بالاسر نمی‌خواهد، این افراد با این روش مردم را تحریک می‌کنند؛ بشکند دهانی که بگوید امام حسین(ع) آقابالاسر می‌خواهد؛ مراجع و فقها خودشان را اقل خادمان امام حسین(ع) می‌دانند و کیست که بگوید امام حسین(ع) آقابالاسر می‌خواهد. دغدغه امام حسین احیای دین بود. عشق به امام حسین(ع) سر جای خود که برای ما افتخار بزرگی است ولی باید همه جوانب رعایت شود.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در پاسخ به اینکه آیا عزاداری مستحب است یا در برخی شرایط برای برخی افراد و مکان‌ها واجب می‌شود، اظهار کرد: صاحب وسائل در مورد زیارت امام حسین(ع) ابواب مختلفی بیان کرده است؛ در باب 37 وجوب زیارت امام و سایر ائمه(ع) را کفایتاً مطرح کرده است؛ هر فقیهی به این ابواب مراجعه کند استحباب مؤکد کاملاً فهمیده می‌شود. البته این در مورد زیارت است و نه عزاداری.
استحباب مؤکد عزاداری
وی با بیان اینکه چندین دلیل روشن هم برای استحباب مؤکد عزاداری داریم، افزود: جمعی از فقها به تبع صاحب وسائل وجوب کفایی زیارت امام را مطرح کرده‌اند، در مورد عزاداری هم روایاتی از جمله «من بکی او ابکی ...» وجود دارند که از آن استحباب مؤکد فهمیده می‌شود؛ دلیل دیگر برای عزاداری آن است که از مصادیق شعائرالله است؛ دلیل سوم، عزاداری از مصادیق احیای امر ائمه(ع) است که در روایت «من احیا امرنا...» تأکید شده؛ همچنین روایاتی داریم که شیعیان واقعی کسانی هستند که «یفرحون بفرحنا و یحزنون بحزننا».
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم همچنین با اشاره به کریمه شریفه 23 شوری «قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَی» و با بیان اینکه عزاداری از مصادیق «مودت قربی» است، تصریح کرد: همچنین مسئله عهد هم مؤید این مسئله است؛ در روایت داریم که هر امامی عهدی بر گردن شیعیان دارد و عزاداری از مصادیق وفای به عهد با امام(ع) است. همچنین عزاداری از مصادیق حب به امام(ع) است. لذا به عنوان اصل اولی نمی‌توانیم بگوییم اگر کسی عزاداری نرفت واجبی را ترک کرده، ولی در برخی شرایط همین عزا واجب می‌شود؛ زمانی که بقای شیعه و هویت آن مرتبط با عزاداری باشد، وجوب کفایی خواهد یافت و اگر افراد به اندازه کافی اقدام به مراسم عزا نکنند وجوب عینی هم پیدا می‌کند.
احتیاط‌کنندگان را متهم به نداشتن شور حسینی نکنیم
فاضل لنکرانی در پاسخ به اینکه آیا برگزاری عزاداری با کیفیت گذشته مانند جمعیت شلوغ و ... در این ایام ضرورت دارد و جایز است؟ گفت: کیفیت عزاداری به اختلاف ازمنه و امکنه مختلف است؛ تنها قید فقها این است که عزاداری نباید مقید به فعل حرامی باشد؛ بنابراین نمی‌توانیم بگوییم فردی که به خاطر اجتناب از یک بیماری به این مجالس نمی‌آید او را متهم به نداشتن شور حسینی کنیم و خودمان هم ضوابط را رعایت نکنیم ولی کیفیت، تابع عرف است و نه شرع.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با بیان اینکه برخی مراجع مثل آیت‌الله گلپایگانی تعبیر به وجوب کفایی در مورد عزا دارد، در مورد تزاحم میان حفظ نفس و عزاداری، تصریح کرد: اصل وجوب حفظ نفس، اصلی عقلی و شرعی است؛ از طرفی حکم نفی ضرر و قاعده لاضرر را هم داریم؛ در مسئله لاضرر علم یا ظن معتبر و یا ظن غیرمعتبر کفایت می‌کند. صاحب جواهر می‌گوید هر جا خوف ضرر ولو علم و ظن هم نباشد مصداق این مسئله است، در حالی که بسیاری از فقها بحث ظن و علم را طرح کرده‌اند؛ از نظر بنده حق با صاحب جواهر است.
فاضل لنکرانی با تأکید بر اینکه حفظ نفس واجب است و عزاداری هم در برخی شرایط واجب کفایی و در شرایط عادی مستحب مؤکد است، اظهار کرد: در اینجا برخی بحث تزاحم را مطرح می‌کنند و نتیجه می‌گیرند چون عزا واجب کفایی است و حفظ نفس عینی، پس ترجیح با واجب عینی است، ولی اگر «مَن بِه الکفایة» به عزاداری نروند، وجوب عینی ثانوی می‌یابد. به نظر بنده تزاحم و تعارض وجود ندارد؛ مسئله حفظ نفس و عزاداری در عالم جعل، تعارضی ندارند تا یکی در دیگری تصرفی کند.
عضو جامعه مدرسین حوزه قم با اشاره به اینکه انتقال ویروس به دیگری قطعاً حرام است، اضافه کرد: این سؤال مطرح است که اگر کسی احتمال بدهد کرونا می‌گیرد و باز می‌رود، آیا این فرد ثوابی از عزاداری خواهد برد؟ ثواب عزاداری مسئله‌ای جداست و مسئله ترک خوف هم موضوعی دیگر؛ مانند کسی که نماز می‌خواند و در حین نماز نگاه به نامحرم هم کرده است؛ ثواب نماز سر جای خود و عقاب گناه هم سر جای خود است. اگر عزاداری در شرایطی باشد که دشمنان بخواهند عزاداری را خاموش کنند، عزاداری بر حفظ نفس ترجیح می‌یابد، ولی در شرایط عادی اگر کسی رعایت نکرد و می‌دانست مبتلا می‌شود مرتکب گناه شده، ولی ثواب عزاداری را دارد.
پرداخت دیه از سوی منتقل‌کننده ویروس مسری
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بیان کرد: کسی که احتمال می‌دهد بیماری او به دیگران سرایت خواهد کرد مرتکب حرام شده و فرد، ضامن است و باید دیه کسی را که مبتلا کرده بدهد و حتی اگر نمی‌دانسته که بیماری را منتقل می‌کند، ولی بعداً بفهمد که دیگری به علت سرایت بیماری او فوت کرده باید دیه را بپردازد.
وی با ذکر اینکه در مسئله عزاداری و کرونا قاعده لاضرر، تزاحم و تعارض وجود ندارد، افزود: در اینجا مسئله خوف ضرر مطرح است که با لاضرر نباید خلط شود؛ امروز ستاد کرونا در کشور وجود دارد و مخالفت با آن به لحاظ شرعی جایز نیست. عزاداری باید باشکوه باشد حتی خود را جریحه‌دار کنید و فریاد برآورید، ولی حتماً ماسک بزنید و موارد بهداشتی را رعایت کنید، زیرا رعایت نکردن ضوابط ممکن است فاجعه ایجاد کند؛ نباید کاری کنیم که سبب شیوع ویروس شویم و به نام دین و امام حسین(ع) تمام شود و بگویند که مردم به عزاداری رفتند و کرونا این قدر تلفات داد.
انتهای پیام
